Από τον Δημήτρη Γληνό στον Δημήτρη Χασάπη (Μέρος Α΄)

Αρθρογράφος: Γιώργος Μαυρογιώργος

   Αναδημοσίευση από την Αλφαβήτα 

Όταν το 1917 ο Δημήτρης Γληνός, νέος τότε, σε ηλικία 35 ετών, μετά από τα όσα είχαν προηγηθεί, γινόταν Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Παιδείας στην κυβέρνηση  Ε. Βενιζέλου, με το Δελμούζο και τον Μ. Tριανταφυλλίδη   να διορίζονται ανώτεροι επόπτες παιδείας, δεν είχε κάνει τη μεγάλη τομή της ζωής του, την οριστική ένταξή του  στην αριστερά. Υποθέτω πως δεν πήρε το συγκεκριμένο πόστο επειδή ήταν στενός συνεργάτης του Βενιζέλου ή «κολλητός» του τότε Υπουργού Παιδείας, του Γεωργίου Αβέρωφ. Ήταν μια πολιτική επιλογή για την προώθηση της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του 1917. Αν και ο ίδιος ισχυριζόταν ότι «Όλη μου η ζωή είναι μια πορεία προς τα αριστερά. Aπό τον Mιστριώτη στον Λένιν», δεν καταγράφεται ως ο πρώτος   αριστερός Γενικός Γραμματέας στο Υπουργείο Παιδείας. Έμεινε γνωστός, ωστόσο, ως ο αγωνιστής δάσκαλος και ριζοσπάστης αριστερός (από μια χρονική στιγμή και ύστερα) παιδαγωγός και διανοούμενος της εποχής του, με πλούσιο έργο, το οποίο επικαλούμαστε  πολύ συχνά  για να δώσουμε την ιστορική διάσταση σε εκκρεμότητες και ζητήματα του εκπαιδευτικού μας παρόντος.Η επιλογή του γ. γ. Η «πανούργα» ιστορία επιφύλασσε σε συνονόματό του, το Δημήτρη Χασάπη, μέλος της «Συσπείρωσης Πανεπιστημιακών», να είναι σήμερα  ο πρώτος Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Παιδείας, με μαρξιστή Υπουργό το συνάδελφο και σύντροφο Αριστείδη Μπαλτά,  μετά την ιστορική πολιτική ανατροπή που είχαμε με την αριστερή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ! Ήδη η κυβέρνηση καταγράφει «πρωτιές» συμβολισμών που ενισχύουν τις ελπίδες και την αισιοδοξία του λαού για ένα «άλλο» -αριστερό- περιεχόμενο και ήθος στην άσκηση της πολιτικής. Βέβαια, μας μπέρδεψε και μας πάγωσε η επιλογή της υποψηφιότητας για την Προεδρία της Δημοκρατίας! Τα νέα από τις Βρυξέλλες δεν είναι αισιόδοξα! Τουλάχιστον, τώρα, καταλαβαίνουμε καλύτερα αυτά που διαδραματίζονται στο παρασκήνιο των διαπραγματεύσεων, με τους «θεσμικούς εταίρους». Ούτε ο Υπουργός Παιδείας έκανε τη διαφορά, στην περίπτωση του Γενικού Γραμματέα. Δεν επέλεξε δηλαδή κάποιον που να είναι γνωστός στον ακαδημαϊκό και εκπαιδευτικό χώρο για το πρωτοποριακό και σημαντικό του έργο και για το όραμα παιδείας ή ένα σχέδιο για μια προοδευτική αριστερή ριζοσπαστική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που χρειάζεται και περιμένει η ελληνική κοινωνία, σήμερα. Ίσως, κρίθηκε ότι δε χρειαζόταν, μια και  οι Υπουργοί είναι άνθρωποι της Παιδείας και «κατέχουν καλά» το αντικείμενο της εκπαίδευσης. Ο Υπουργός επέλεξε πανεπιστημιακό, που σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις που υπάρχουν, προβάλλεται ή είναι «κολλητός» του! Ή, όπως λέμε είναι  «δεξί χέρι» του. Ήδη έχουν κυκλοφορήσει και σχετικά λογοπαίγνια: «Ο χασάπης κι ο μπαλτάς του»! Ή «Αλλού ο χασάπης κι αλλού ο μπαλτάς». Αν και φαίνεται να πλησιάζει ο χρόνος της αποχώρησής του από το Πανεπιστήμιο, δεν έχει να επιδείξει σχετική εμπειρία στην πανεπιστημιακή διοίκηση. Δεν έχει διευκρινιστεί η συνέχεια. Δηλαδή, εάν και κατά πόσο θα γίνει ανοικτή πρόσκληση ενδιαφέροντος για την επιλογή των άλλων συνεργατών που χρειάζονται για τη στελέχωση των σημαντικών οργανισμών του Υπουργείου. Είναι φανερό ότι ο γ. γ. του Υπουργείου θα έχει λόγο σε αυτές τις επιλογές. Το ζήτημα είναι σοβαρό και κρίσιμο τόσο ως προς τις επιλογές που θα γίνουν όσο και για τη συνεργασία τους με το γ. γ. και το συντονισμό τους. Ένας γ. γ. δε μπορεί παρά να είναι θιασώτης της συνθετικής συνεργασίας και του δημιουργικού συντονισμού, για να έχουμε μια αριστερή ριζοσπαστική εκπαιδευτική πολιτική.  Ήδη, με δεδομένη τη νέα διάρθρωση του Υπουργείου, με έναν Υπουργό και τρεις αναπληρωτές Υπουργούς, ο γ.γ. καλείται να εξαντλεί τις διαμεσολαβητικές του ικανότητες για το συντονισμό του έργου τους. Πολύ περισσότερο, θα καλείται να μεσολαβεί ανάμεσα στο Υπουργείο και τους εποπτευόμενους φορείς (ΙΕΤ) ή τους ενδιαφερόμενους φορείς, π.χ. ΟΛΜΕ,ΔΟΕ, ΟΙΕΛΕ, με «αλλαγή σελίδας» στις μέχρι τώρα δοκιμασμένες αντιλήψεις και πρακτικές. Ήδη, είχε το βάπτισμα του πυρός στην πρώτη Σύνοδο των Πρυτάνεων. Από ο τι φαίνεται, θα αντλεί από το αρκετά πλούσιο ρεπερτόριο πρακτικών και εμπειριών που είχε μέχρι τώρα, γενικά,  στο Πανεπιστήμιο. Όπως σημειώνει κι ο Θ. Καρτερός, «εδώ σε θέλω αριστερέ κάβουρα να περπατάς  στα κυβερνητικά κάρβουνα». Η κυβέρνηση, έχοντας εξασφαλίσει πρωτοφανή λαϊκή υποστήριξη, δίνει αυτή τη στιγμή ένα δύσκολο αγώνα για την ανάκτηση της αξιοπρέπειας του λαού, προσβλέποντας στην Ευρώπη των λαών. Η παρέμβασή μας αυτή, αν και έχει ως πεδίο αναφοράς την εκπαίδευση, ένα πεδίο, εκ πρώτης όψεως μη διεθνοποιημένο, χωρίς να εμπίπτει στα θέματα επείγουσας προτεραιότητας, δεν είναι έξω από τα συμφραζόμενα μιας «εφ όλης της ύλης» διαπραγμάτευσης. Αν ασχολούμαι με το προφίλ του νέου γ. γ.  είναι γιατί το θεωρώ θέση και πρόσωπο κλειδί για αυτά που θα γίνουν στην εκπαίδευση. Θα έλεγα πως προτρέχω για να κάνω μια μορφή προληπτικής κριτικής υποστήριξης, αντλώντας από τα «έργα και τις ημέρες» του. Ο Θ. Καρτερός το λέει μια χαρά: «Τι κάνουμε λοιπόν όταν αγαπάμε μια κυβέρνηση (και τα πολιτικά της στελέχη); Εφαρμόζουμε δημιουργικά τον κανόνα του Μπρεχτ. Φροντίζουμε να μοιάζει με το σκίτσο μας. Που πάει να πει: Στηρίζουμε όταν χρειάζεται και σιχτιρίζουμε όπου χρειάζεται…». Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα. Ο υστερικός ανταρτοπόλεμος που κήρυξαν οι «καθαρόαιμοι» του νεοφιλελευθερισμού στην εκπαίδευση εναντίον του Υπουργού Παιδείας  για τα λεγόμενα «πρότυπα πειραματικά» σχολεία είναι μια σοβαρή ένδειξη για αυτά που μας περιμένουν. Κι εδώ χρειάζεται στήριξη… Ιδού, λοιπόν! Συμβαίνει να γνωρίζω τις απόψεις του προέδρου της ΔΕΠΠΣ, του κ. Γ. Καλκάνη για την καινοτομία, την αριστεία και την προτυποποίηση, ας με συγχωρέσει που θα του υπενθυμίσω ότι το όλο εγχείρημα δε μπορεί να υποβιβαστεί σε  πειράματα Εργαστηρίου Φυσικής, ως ένα είδος πρότυπης επίδειξης, έξω από τα κοινωνικά, υλικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα. Φαντάζομαι πως όσο χρόνο είχαν την ευθύνη της ΔΕΠΠΣ δε διανοήθηκαν να σχεδιάσουν την πειραματική πρότυπη λειτουργία σχολικών μονάδων με βασικό διακύβευμα την άμβλυνση της κοινωνικής διάκρισης στην εκπαίδευση, την καταπολέμηση της υποεπίδοσης και της σχολικής αποτυχίας, την άμβλυνση της σχολικής διαρροής. Με άλλα λόγια, τη λειτουργία πρότυπων πειραματικών σχολείων με προσανατολισμό στην έγκαιρη προληπτική αντισταθμιστική παιδαγωγική παρέμβαση. Έτσι, αντί για τις πολιτικές «ακώλυτης προαγωγής» και «επιείκειας» θα δοκιμάζαμε και θα αποκτούσαμε εμπειρίες  μιας παιδαγωγικής της επιτυχίας για όλους. Ή, αν θέλετε, θα προτείναμε την ιδέα ώστε τα σχολεία, κατά περιφέρειες, να αποκτούν, εκ περιτροπής, με κλήρωση, εμπειρίες πρότυπων ή πειραματικών σχολείων πενταετούς διάρκειας. Καινοτομία, άλλωστε, δεν είναι απλώς κάτι νέο. Είναι κάτι καινούργιο που αμβλύνει τους κοινωνικούς επικαθορισμούς στην εκπαίδευση.  Από αυτή την άποψη, η παραίτησή τους είναι ευπρόσδεκτη όχι ως ηχηρή αντίθεση και διαμαρτυρία ή καταγγελία κατά του Υπουργού, αλλά ως αναγνώριση της μυωπικής τους προσέγγισης στο όλο θέμα. Αφού έμειναν θιασώτες και πιστοί εκτελεστές των αυταρχικών νεοφιλελεύθερων  πολιτικών της κυβέρνησης ( π.χ. αξιολόγηση), η παραίτηση διαμαρτυρίας που υπέβαλαν αποκτάει τα προσδιοριστικά στοιχεία  στοιχειώδους έλλειψης  αυτογνωσίας. Είναι σαφές ότι μας περιμένει πολλή δουλειά. Σε αυτή τη συγκυρία, η δουλειά που χρειάζεται να γίνει στο κόμμα έχει ιδιαίτερη προτεραιότητα. Θα δανειστώ από μια αρκετά διεισδυτική  ανάλυση που διάβαζα σήμερα από τη Νεολαία ΣΥΡΙΖΑ που διεκδικεί μια  «Νέα Αριστερά. Τη Αριστερά της νίκης». Όπως τονίζεται, «… χωρίς εισβολή των μαζών στο κόμμα, όποιο δρόμο και να πάρουμε είναι λάθος. Εδώ χρειάζεται να δούμε λίγο ένα βασικό ορισμό για να θυμηθούμε τι είναι αριστερός. Αριστερός είναι αυτός που εκκινεί από ένα ορισμένο όραμα για την αλλαγή της κοινωνίας και επιβεβαιώνει το ρόλο του όταν καταφέρνει και πείθει περισσότερους για αυτή την επιλογή. Με απλά λόγια αριστερός είναι αυτός που καταφέρνει και κάνει και άλλους γύρω του αριστερούς. Στη μεγάλη εικόνα, χρειαζόμαστε ακριβώς αυτό. Το στοιχειώδες και απλό. Ένα αριστερό κόμμα που δεν θα ησυχάσει αν δεν κάνει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας αριστερούς και αριστερές. Για να το πετύχει αυτό, χρειάζεται συντροφικά, συλλογικά και με απόλυτη προσήλωση σε αυτό τον πρωτεύοντα στόχο, να υπάρξουν ορισμένες μέριμνες». Αφιερωμένο εξαιρετικά Το προηγούμενο εδάφιο το αφιερώνω ιδιαίτερα στο νέο γ. γ. του Υπουργείου Παιδείας. Από προσωπική εμπειρία και γνώση θεωρώ ότι μεταχειρίζεται το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ λες και είναι ένας κλειστός πολιτικός οργανισμός και του έχουν δώσει εξουσίες face control και εκκαθαρίσεων. Το χειρότερο είναι ότι καιροφυλακτεί και καιροσκοπικά διαμαρτύρεται και αμφισβητεί, με «χασαπομάχαιρο λάσπης», ακόμα και το δικαίωμα της δημοσίευσης και της  ελεύθερης έκφρασης και διακίνησης ιδεών στον ημερήσιο τύπο του κόμματος ! Ο ίδιος, βέβαια, είχε το δικαίωμα, μέχρι τώρα, να κάνει στενές προσωπικές φιλίες, παρέες  και στενές συνεργασίες με ισχυρά πρόσωπα επιρροής από αντίπαλο πολιτικό χώρο. Έτσι, είχε το κεφάλι του ήσυχο και δε συναντούσε εμπόδια στο  να ικανοποιεί τις προσωπικές του φιλοδοξίες, όταν την εξουσία την είχαν άλλες πολιτικές δυνάμεις. Φαντάζομαι πως στη νέα του θέση θα χρειαστεί αυτά να τα βάλει στην άκρη. Θα είναι, βέβαια, κομμάτι δύσκολο για να τα καταφέρει σ αυτή τη δοκιμασία, εκτός και η εξουσιαστική θέση προσφέρεται για «απιστίες» και «προδοσίες». Η έμπνευση για να δημοσιοποιήσω αυτές τις σκέψεις μου ήρθε όταν πληροφορήθηκα για την επιλογή του στη θέση του γ. γ. του Υπουργείου. Ένα περίπου χρόνο τώρα, από τότε που είχα την εμπειρία του «χασαπομάχαιρου λάσπης», με απασχολούσε το ερώτημα από «πού αντλεί το δικαίωμα ένας αριστερός να στήνει προγραφές λάσπης, σήμερα». Το «σήμερα», στον προεκλογικό χρόνο του 2014 είχε άλλα διακυβεύματα. Το ερώτημα ήταν σε εκκρεμότητα.  Άρχισα να ψάχνω τα κομμάτια του παζλ για  να σκιαγραφήσω το προφίλ του. Αυτό που θα επιχειρήσω να κάνω, με τη σειρά των κειμένων που θα ακολουθήσουν, είναι, ως «κριτικό φίλος», να πείσω τον γ.γ. για τον προσωπικό αγώνα που θα χρειαστεί να κάνει ώστε να αντιπαλέψει τις πρακτικές και τους αυτοματισμούς με τους οποίους πολιτευόταν μέχρι τώρα, ως πανεπιστημιακός. Τώρα θα χρειαστεί να είναι αριστερός γ.γ. δίπλα σε έναν αριστερό Υπουργό Παιδείας. Έτσι τον θέλουμε.   Σπουδές και Ακαδημαϊκή Διαδρομή Ο νέος Γενικός έχει να παρουσιάσει ένα πολύ ενδιαφέρον προφίλ ακαδημαϊκής εξέλιξης. Δεν πρόκειται, βέβαια, να επιδοθώ σε μια «αγιογραφία» του αλλά σε μια υπαινικτική αναφορά σε επιλεγμένες πτυχές της σταδιοδρομίας του που, συχνά, δεν είναι ευδιάκριτες ούτε γνωστές. Μετά το  πτυχίο του μαθηματικού (1972), 6 χρόνια αργότερα (1978), κρατάει και μεταπτυχιακό τίτλο στα Μαθηματικά (City University of London). Είκοσι χρόνια μετά την αποφοίτησή του (1992) αποκτάει το Διδακτορικό του από το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών. Ιδιαίτερη μνεία θα κάνουμε στον επόπτη του, Αλ Κοσμόπουλο, καθηγητή της «Σχεσιοδυναμικής Παιδαγωγικής», με βασικές σπουδές Θεολογίας. Αντικείμενο της διατριβής, «Η συγκρότηση και ανάπτυξη επιλεγμένων λογικο-μαθηματικών ικανοτήτων χειρισμού μαθηματικών προβλημάτων: συμβολή στην αξιολόγηση της μαθηματικής εκπαίδευσης στο δημοτικό σχολείο και το γυμνάσιο». Τα  σχόλια μόνο σιωπηρά και στο «αυτί» μπορεί να τα κάνει κανείς. Κρίνω αξιοσημείωτο να υπογραμμίσω ότι δυσκολεύτηκα πολύ νε εντοπίσω τις σχετικές πληροφορίες για το διδακτορικό του. Το διδακτορικό το ίδιο δεν το βρήκα. Μου προξενεί εντύπωση που στο αναρτημένο βιογραφικό του δεν αναφέρεται ούτε το θέμα της διατριβής ούτε ο επιβλέπων. Απ το βιογραφικό του πληροφορούμαστε για μια δεκαεπτάχρονη συμμετοχή (!)  στα πολλά και διάφορα προγράμματα του ΟΑΕΔ. ΄Εχει πεντάχρονη διδακτική εμπειρία  και στη ΣΕΛΕΤΕ. Το 1994 εκλέγεται στη βαθμίδα του λέκτορα στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης  του ΑΠΘ και μέχρι το 2008 έχει εξασφαλίσει τη μονιμότητά του στη βαθμίδα του επίκουρου καθηγητή, με αντικείμενο «Μαθηματική Εκπαίδευση». Δηλαδή, από το Παιδαγωγικό Δ.Ε. της Πάτρας στο Παιδαγωγικό Δ. Ε. του ΑΠΘ. Συνήθως, οι πανεπιστημιακοί δημιουργούν σχέσεις αγαστής συνεργασίας με τα Τμήματα που προκηρύσσουν θέση εργασίας με το ανάλογο αντικείμενο και που τους υποδέχονται. Τo Campus Novel σ αυτή την περίπτωση αναφέρεται σε εμπειρίες «συν-τριβής» που προβάλλονται ως δύστροπες και εξοντωτικές, από ένα σημείο και ύστερα. Έτσι, φτιάχνεται το προφίλ ενός ακαδημαϊκού που, λες και είναι φυγάς, ζητάει τη συναδελφική συνδρομή από άλλα τμήματα. Συνήθως, προνομιακά τμήματα. Το  2008, εκλέγεται στο ΤΕΑΠΗ/ΕΚΠΑ. Ένα περιζήτητο, από πολλές απόψεις, Τμήμα,  εκεί όπου εργάζεται σήμερα, ως καθηγητής «Μαθηματικής Εκπαίδευσης». Είδατε πώς γίνεται; Ένας ιδιότυπος υπαρκτός ή μη διωγμός μπορεί να γίνει «δώρο» και «προνόμιο»! Πάντοτε, με απασχολούσε η προτεραιότητα που δίνουν ορισμένα Παιδαγωγικά Τμήματα Προσχολικής Εκπαίδευσης/Ηλικίας στη λεγόμενη  «Μαθηματική Εκπαίδευση»! Αναφέρεται η περίπτωση Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Αγωγής με τρεις θέσεις ΔΕΠ στα αντικείμενα: "Πληροφορική και Εφαρμοσμένα Μαθηματικά με έμφαση στα εκπαιδευτικά προγράμματα" και «Διδακτική των Μαθηματικών» (2)! Αλήθεια, πώς αξιολογούν οι αξιολογητές της ΑΔΙΠ αυτές τις περιπτώσεις; Πολύ περισσότερο, με προβληματίζει η ανάθεση διδακτικού έργου, στο πρόγραμμα σπουδών αυτών των Τμημάτων, σε πανεπιστημιακούς που δεν έχουν σπουδές στις Επιστήμες της Αγωγής ούτε δημοσιευμένο έργο  με εξειδίκευση στην προσχολική ηλικία. Έχω υπόψη μου πανεπιστημιακό σύγγραμμα με τίτλο «Πληροφορική και Η/Υ για Νηπιαγωγούς». Αν το ξεφυλλίσεις, δε βρίσκεις  ούτε μια αναφορά στα νήπια και στους νηπιαγωγούς! Κάλλιστα, κάνει και για κηπουρούς! Αλλά, ας επιστρέψουμε στα δικά μας. Έχει αρκετές δημοσιεύσεις που να καλύπτει, λίγο από εδώ και λίγο από εκεί, όλες τις ηλικίες: από το νηπιαγωγείο μέχρι την εκπαίδευση ενηλίκων! Στο παρόν κείμενο θα αναφερθώ μόνο στο πανεπιστημιακό σύγγραμμά του (2000) «Διδακτική βασικών μαθηματικών εννοιών: Αριθμοί και αριθμητικές πράξεις», που είχε γραφεί για φοιτητές Παιδαγωγικών Τμημάτων Δημοτικής Εκπαίδευσης. Με ποιο σκεπτικό  διατίθεται σε φοιτητές και φοιτήτριες του Τμήματος Εκπαίδευσης και  Αγωγής Προσχολικής Ηλικίας, για το μάθημα «Λογικο-μαθηματικές σχέσεις και αριθμητικές έννοιες στην προσχολική εκπαίδευση»(κωδ.504) που διδάσκει ο ίδιος; Το πανεπιστημιακό σύγγραμμα Κ. Ζαχάρος (2007) «Οι μαθηματικές έννοιες στην προσχολική εκπαίδευση και η διδασκαλία τους»  δε θα ήταν πιο κατάλληλο για το προηγούμενο μάθημα; Και, τέλος πάντων, πώς και το πανεπιστημιακό σύγγραμμα Κ. Ζαχάρος (2007) «Οι μαθηματικές έννοιες στην προσχολική εκπαίδευση και η διδασκαλία τους»  είναι κατάλληλο για το μάθημα «Χωρικές σχέσεις και γεωμετρικές έννοιες στην προσχολική εκπαίδευση»(κωδ.510) που διδάσκει και πάλι ο ίδιος;  Να σημειώσουμε ότι οι δυο πανεπιστημιακοί έχουν και κοινές δημοσιεύσεις και έχουν εκδώσει τα βιβλία τους στον ίδιο εκδοτικό οίκο. Πώς εξηγείται το γεγονός ότι  κάποιος, αν και καθηγητής  «Μαθηματικής Εκπαίδευσης» στο ΤΕΑΠΗ, προτείνει για αυτό το αντικείμενο συγγράμματα άλλων συγγραφέων; Γνωρίζουμε ότι όλα αυτά στηρίζονται σε αποφάσεις των αρμόδιων οργάνων. Η ακαδημαϊκή αυτονομία των τμημάτων, άραγε, μέχρι που φτάνει; Τον έχει απασχολήσει το γ.γ. καθόλου το θέμα αυτό; Σε μια άλλη ευκαιρία θα παρουσιάσουμε και άλλες πτυχές του δημοσιευμένου έργου του γ.γ. Το ζήτημα των πανεπιστημιακών συγγραμμάτων είναι μια πάρα πολύ ενδιαφέρουσα κι αποκαλυπτική ιστορία με το άτυπο δίκτυο έγκρισης και διακίνησης του πανεπιστημιακού βιβλίου. Ο «Εύδοξος» προβλήθηκε ως «μία πρωτοποριακή υπηρεσία για την άμεση και ολοκληρωμένη παροχή των Συγγραμμάτων των φοιτητών των Πανεπιστημίων και των ΤΕΙ της επικράτειας» και ως μια «διαδικασία πλήρως αυτοματοποιημένη» που ελαχιστοποιεί τη γραφειοκρατία. Ήδη συμπληρώνονται 5 χρόνια εφαρμογής. Η αρχή της «διαφάνειας» εξυπηρετείται! Το ερώτημα είναι: Ε! Και; Θα αναφερθώ σε μια ενδεικτική περίπτωση που δε φαίνεται να είναι μοναδική. Συχνά, μαθήματα που διδάσκονται δεν έχουν σχέση με το περιεχόμενο των συγγραμμάτων που διανέμονται. Ποια σχέση, π.χ. μπορεί να έχει το μάθημα «Εκπαιδευτικοί Οργανισμοί: Εκπαιδευτική Πολιτική και Διοίκηση» με το σύγγραμμα «Ψυχοπαιδαγωγική»! Αποκαλυπτική είναι η περίπτωση Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής. Σύμφωνα, με τα στοιχεία που είναι αναρτημένα στον «Εύδοξο», κατά το χειμερινό εξάμηνο 2012-13, διδασκόταν το μάθημα «Εισαγωγή στην Παιδαγωγική», με πρόβλεψη για δύο συγγράμματα. Το ένα ήταν το  «Εκπαίδευση και επιμόρφωση εκπαιδευτικών», σελ.1000. Πρόκειται για ένα ογκωδέστατο τόμο Πρακτικών Συνεδρίου. Το άλλο ήταν «Ο εκπαιδευτικός σε έναν κόσμο που αλλάζει», Σελ 480.  Είναι προφανές ότι τα Πρακτικά εισηγήσεων Συνεδρίου δε συνιστούν σύγγραμμα για την υποστήριξη της διδασκαλίας και της μελέτης ενός μαθήματος. Η «Εισαγωγή στην Παιδαγωγική», εξάλλου, δεν είναι δυνατόν να καλυφθεί από την εκπαίδευση και την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον το γεγονός ότι στο ίδιο Τμήμα, και στο ίδιο εξάμηνο, προσφερόταν το μάθημα «Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών», ένα αντικείμενο ταυτόσημο με τα συγγράμματα του προηγούμενου μαθήματος. Τα  συγγράμματα, αυτή τη φορά, ήταν άλλα. Το ένα ήταν «Η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών στον 21ο αιώνα» (σε 90 χώρες!!!), σελ.992. Το άλλο ήταν «Εκπαιδευτική Πολιτική και Σχεδιασμός για ένα Σύγχρονο Σχολείο», σελ. 252. Είναι σαφές ότι και εδώ έχουμε αναντιστοιχία μαθήματος και συγγραμμάτων. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι πρόκειται για πολυσέλιδες και πολυδάπανες εκδόσεις βιβλίων που λανσάρονται ως πανεπιστημιακά συγγράμματα. Συχνά, τα προσφερόμενα μαθήματα συναρτώνται με νέες εκδόσεις συγγραμμάτων που πρέπει να διακινηθούν!  Όταν έχει χρηματίσει κάποιος πανεπιστημιακός, για είκοσι χρόνια, και στο τέλος της καριέρας του αναλαμβάνει καίρια θέση στην άσκηση εκπαιδευτικής πολιτικής, με αριστερή κυβέρνηση στην εξουσία, καλείται να αναμετρηθεί με τον εαυτό του και τις «ρουτίνες» του. Ίσως, τον βοηθήσει το γεγονός ότι, σύντομα θα αποχωρήσει από το Πανεπιστήμιο. Έτσι, απαλλαγμένος από τις «κακές συνήθειες» που, λίγο-πολύ, όλοι μας αποκτούμε  όσο είμαστε στη δουλειά μας, ενταγμένοι σε πλέγματα σχέσεων, ίσως,  μπορέσει να τα βάλει με  τους χρόνιους  αυτοματισμούς που κυριαρχούν στο Πανεπιστήμιο: στην έγκριση των πανεπιστημιακών συγγραμμάτων, στη διαμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών, στις κρίσεις εξέλιξης των πανεπιστημιακών, τη διδασκαλία, τα κοινοτικά κονδύλια, τα δίδακτρα, τα συγγράμματα, τα μεταπτυχιακά, και σε όλο το φάσμα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Το πρώτο βήμα, σε μια τέτοια περίπτωση είναι να αναμετρηθεί με τον εαυτό του. Μια και σε τρέχον επιμορφωτικό πρόγραμμα του ΕΑΠ για «μαθηματικούς» (με δίδακτρα) διαφημίζεται ως «καταξιωμένος και με διεθνή εμπειρία εκπαιδευτής εκπαιδευτικών και εκπαιδευτών ενηλίκων», έχω να του προτείνω τη διαδικασία του αναστοχασμού, αυτοκριτικής και επανδιαπραγμάτευσης των εμπειριών, των στάσεών του  και των πρακτικών του. Στην εκπαίδευση ενηλίκων,  όπως θα ξέρει, οι προϋπάρχουσες εμπειρίες και στάσεις, συχνά, συγκροτούν «εσωτερικά εμπόδια» που αναστέλλουν μετασχηματιστικές διαδικασίες. Βέβαια, εμείς μετά τα 67, δεν λογιζόμαστε ως οι ενήλικες των εγχειριδίων της «εκπαίδευσης ενηλίκων». Στην εκπαίδευση ενηλίκων καλούν σε μια διαδικασία «επαναδιατύπωσης» παγιωμένων σχημάτων πράξης. Ο Φρέιρε μιλάει, ακόμα και, για «συνειδητοποίηση»… Αλλιώς, βλέπω δύσκολο το δρόμο για τη «Ρόδο και το πήδημα». Κι ο Δημήτρης Γληνός; Ο Γληνός δεν είχε να ασχολείται με παρόμοιες υποθέσεις στα Πανεπιστήμια. Είχε άλλα πολύ πιο σημαντικά προβλήματα και ζητήματα να αντιμετωπίσει. Όπως γράφει στα 1938: “Στα 1924 όταν έκαμα τον οργανισμό του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, που ψήφισε τότε η κυβέρνηση Παπαναστασίου, ο υπουργός παιδείας Λυμπερόπουλος μου πρότεινε από μέρος του πρωθυπουργού να βάλουν ειδική διάταξη στο νόμο για να με διορίσουν πρύτανη για 10 χρόνια για να διοργανώσω το πανεπιστήμιο και δε δέχθηκα γιατί ήξερα από τότες ότι η διδασκαλία μου δε θα χωρούσε μέσα στα πλαίσια”. Είναι προφανές ότι έχουμε να κάνουμε με άλλες προτεραιότητες, άλλες επιλογές, σε άλλες εποχές. Επιλέγω να κλείσω, ξανά,  με τις θέσεις της Νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ. Το κάνω συχνά αυτό όταν κάτι είναι για εμπέδωση, σκέψη και «συν-τριβή». «…Με απλά λόγια αριστερός είναι αυτός που καταφέρνει και κάνει και άλλους γύρω του αριστερούς. Στη μεγάλη εικόνα, χρειαζόμαστε ακριβώς αυτό. Το στοιχειώδες και απλό. Ένα αριστερό κόμμα που δεν θα ησυχάσει αν δεν κάνει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας αριστερούς και αριστερές. Για να το πετύχει αυτό, χρειάζεται συντροφικά, συλλογικά και με απόλυτη προσήλωση σε αυτό τον πρωτεύοντα στόχο, να υπάρξουν ορισμένες μέριμνες».