Διδάσκοντας την απάθεια μπροστά στην αθλιότητα. Μια πρόταση διδασκαλίας

Αρθρογράφος: pnevmantilogias - Αναδημοσίευση από την Αλφαβήτα

Από το βιβλίο Μαθηματικών της Στ’ Δημοτικού

Γιατί το θέμα δεν είναι να αναρωτηθείς γ ι α τ ί  υπάρχουν δεκάχρονα παιδιά που εργάζονται, αντί να πηγαίνουν σχολείο, να παίζουν και να χαίρονται την παιδική τους ηλικία, αλλά να  α π ο δ ε χ τ ε ί ς  την αθλιότητα ως δεδομένη, νόμιμη, φυσική, ίσως και σχεδόν μεταφυσική. Πώς αλλιώς θα ακολουθήσεις και εσύ τον δρόμο της απαθούς εξαθλίωσης αν δεν εκπαιδευτείς από μικρός να καταπίνεις αμάσητη όποια δηλητηριώδη τροφή σου σερβίρουν; Και μάλιστα το ίδιο το κράτος; Μέσα από τις σελίδες ενός εγχειριδίου μιας κατά τα φαινόμενα “ουδέτερης” ιδεολογικά επιστήμης όπως τα Μαθηματικά;

Κοίτα τι ωραία που βάζεις τους μαθητές σου να διακρίνουν την “αξία του ψηφίου 2″ παραγνωρίζοντας κάθε ανθρώπινη αξία! Με πόση σπουδή και πνεύμα θα πρέπει “να συζητήσουν στην τάξη τη σημασία των αριθμών στην εξαγωγή συμπερασμάτων”! Και με πόση μαεστρία θα αποδείξεις την παιδαγωγική σου επάρκεια αν αγνοήσεις  απορίες του είδους “τι είναι, κυρία, το Socrates/Comenius;”!

 

Ε, λοιπόν, όχι!

 

Την πρώτη φορά που κλήθηκα να διδάξω αυτό το κεφάλαιο εξήγησα στους μαθητές μου ότι δεν θα ασχοληθούμε με αυτή την άσκηση ακριβώς επειδή έχω ενστάσεις ως προς τη φύση των δεδομένων της, αλλά μπορούμε να διαβάσουμε τα στοιχεία που μας δίνει και να αντλήσουμε πληροφορίες, όπως το γεγονός ότι υπάρχουν συνομήλικά τους παιδιά που εργάζονται και αυτά τα παιδιά δεν βρίσκονται σε κάποιο “μακρινό” εξωτικό τόπο αλλά στην Ελλάδα. Τι έκπληξη!  Αναζητήσαμε τους λόγους που κινούν παιδιά να εργάζονται αντί να πηγαίνουν στο σχολείο, όπως τα ίδια, και, ουσιαστικά, μείναμε εκεί.

 

Λάθος μου!

 

Η συγκεκριμένη άσκηση μας δίνει μια πρώτης τάξης ευκαιρία να αντιστρέψουμε τους όρους μιας “διδασκαλίας της απάθειας και της αποδοχής της αθλιότητας” σε διδασκαλία “αμφισβήτησης – συνειδητοποίησης της πραγματικότητας και άρνησης της αθλιότητας”.

Ξεκινώντας από την παρατήρηση των δεδομένων (μην ξεχάσουμε και την “επιστημονική μέθοδο” που ακολουθούμε στη Φυσική και την οποία μας καλεί το υπουργείο να τηρούμε με ευλάβεια). Συνεχίζουμε με την επεξεργασία των δεδομένων μας. Πόσα παιδιά εργάζονται; Σε ποιος τομείς; Αυξήθηκαν ή μειώθηκαν από το 1996;  Με ποιους όρους εργάζονται; Σειρά έχει η εμβάθυνση- επέκταση. Γνωρίζουμε παιδιά που να εργάζονται; Τι θα τα ρωτούσαμε; Γράφουμε μια φανταστική ή παίρνουμε μια πραγματική συνέντευξη από εργαζόμενο παιδί. Γνωρίζουμε εταιρείες που απασχολούν και εκμεταλλεύονται παιδιά;  Αναζητούμε πληροφορίες στο διαδίκτυο. Στο σημείο αυτό μπορούμε να βοηθήσουμε τους μαθητές μας παρέχοντάς τους στοιχεία όπως “Η παιδική εκμετάλλευση στην Ελλάδα”, “Παιδική Εργασία, Παραβιάζοντας τα παιδικά χρόνια“, “Σκλάβοι φτηνότεροι από ένα μπουκάλι κρασί” ή με φωτογραφίες όπως τις παρακάτω (Σημ.1: Οι αναφορές είναι ενδεικτικές. Μπορούμε να βρούμε χιλιάδες αναφορές στο διαδίκτυο Σημ2. Κρατάμε τις πηγές για να δουλέψουμε μαζί τους όταν φτάσουμε στα Ποσοστά)

Κι αφού επεξεργαστήκαμε και νέα στοιχεία σχετικά με την παιδική εργασία, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στον κόσμο, μπορούμε στα πλαίσια της διαθεματικότητας της ύλης να αναρωτηθούμε (το έχουν κάνει σίγουρα νωρίτερα τα παιδιά) γιατί στον κόσμο ολόκληρο κάποια παιδιά αναγκάζονται να εργαστούν αφενός και  υπό συνθήκες σκλαβιάς αφετέρου. Συνδέουμε έτσι (συστημική θεωρία) την παιδική εργασία με την φτώχεια και την εκμετάλλευση. Από κει και πέρα, ανοίγεται πεδίο γνώσης λαμπρόν στη διδασκαλία μας! Διαβάζουμε λογοτεχνικά κείμενα – ποίηση που στηλιτεύουν την φτώχεια και την εκμετάλλευση, παράγουμε δικά μας κείμενα (δοκίμια, ποιήματα), ζωγραφίζουμε, φτιάχνουμε αφίσα ενάντια στην παιδική εργασία, τη φτώχεια και την εκμετάλλευση, οξύνουμε την δημιουργικότητά μας παράγοντας μικρά συνθήματα, τραγουδάμε.

Ω! Ευχαριστούμε μου μας βάλατε μια τέτοια άσκηση στα Μαθηματικά! Να το ξανακάνετε!

Υ.Γ.

Άφησα επίτηδες εκτός του πλάνου διδασκαλίας τη γενίκευση και την εφαρμογή. Θεωρώ ότι η γενίκευση μιας τέτοιας γνώσης γίνεται σχεδόν αυτόματα σε κάθε άνθρωπο και η εφαρμογή της τρόπος σκέψης και δράσης που σε ακολουθεί σε ολόκληρη τη ζωή σου. Δεν θα τολμήσω ποτέ να δώσω έτοιμο “κανόνα” σε κανένα παιδί σε κανένα μάθημα για κανένα λόγο. Τα παιδιά είναι ελεύθερα να γενικεύσουν με όποιο τρόπο είναι πρόθυμα και ικανά κάθε δεδομένη στιγμή. Όσο για το τι θα κάνουν τη γνώση που απέκτησαν επαφίεται στα ίδια και σε κανέναν άλλον. Αλλιώς σε τίποτα δεν θα διαφέρω από τον εχθρό μου που με τόσο κόπο αντιπάλεψα με τούτη δω τη διδασκαλία.