Υποβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης από την πίσω πόρτα….

Άρθρο της Σοφίας Αυγητίδου, Καθηγήτριας Παιδαγωγικής- Εκπαίδευσης Εκπαιδευτικών Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας

Αναδημοσίευση από το tvxs.

Τι σημαίνει άραγε η πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση του άρθρου 50 για τη δυνατότητα των αποφοίτων των κολεγίων να διορίζονται στη δημόσια εκπαίδευση; Τι σημαίνει η επιλογή της πολιτείας να προτείνει και εν τέλει να στηρίξει νομοθετικά την αναγνώριση της επαγγελματικής ισοτιμίας χωρίς την απαραίτητη πιστοποίηση υψηλών προσόντων μιας ακαδημαϊκής ισοτιμίας; Πόσο πράγματι η επιλογή ψήφισης του άρθρου 50 παραγνωρίζει τις Ευρωπαϊκές πολιτικές που στηρίζουν την ποιότητα στην εκπαίδευση και θα έπρεπε να λάβει υπόψη του το Υπουργείο Παιδείας;

Αξίζει να απαντήσουμε στα ερωτήματα αυτά, κάνοντας καθαρό ότι οι πολιτικές υποβάθμισης των προσόντων που χρειάζεται κάποιος για να εργαστεί στο χώρο της δημόσιας εκπαίδευσης δεν είναι νέες, και εισάγονται σταδιακά τα τελευταία 20 τουλάχιστον χρόνια στο νεοφιλελεύθερο παγκόσμιο συγκείμενο της εκπαιδευτικής πολιτικής. Για παράδειγμα, έχουν ήδη δρομολογηθεί στις Η.Π.Α. προτάσεις για την αρχική εκπαίδευση των εκπαιδευτικών εκτός των Πανεπιστημίων με τη δημιουργία κέντρων κατάρτισης εκπαιδευτικών από την ελεύθερη αγορά. Η επιλογή αυτή διαχύθηκε και έγινε αποδεκτή στους κόλπους της κοινωνίας μετά από τη δημόσια συκοφάντηση των Πανεπιστημιακών Τμημάτων Εκπαίδευσης Εκπαιδευτικών από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, αλλά και από μελέτες που υποστηρίζουν ότι αυτά δεν προετοιμάζουν κατάλληλα τους εκπαιδευτικούς για το διορισμό τους στη δημόσια εκπαίδευση. Η αξιολόγηση της καταλληλότητας της προετοιμασίας των εκπαιδευτικών στα Πανεπιστημιακά Τμήματα γίνεται περισσότερο κατανοητή, όταν δούμε τα προσόντα που απαιτούνται για την επιλογή του εκπαιδευτικού προσωπικού. Τα προσόντα αυτά τεκμηριώνουν την κυριαρχία ενός τεχνοκρατικού μοντέλου στην εκπαίδευση, όπου μόνο οι επαγγελματικές δεξιότητες και όχι η επιστημονική γνώση, η επίγνωση του πλαισίου και η κριτική και δημιουργική σκέψη είναι αυτά που απαιτούνται από τους εργαζόμενους εκπαιδευτικούς. Τέτοιες αξίες και προτάγματα ενός νέο-φιλελεύθερου λόγου για την εκπαίδευση οδηγούν εν τέλει στην «απο-επαγγελματοποίηση» (deprofessionalisation) του εκπαιδευτικού έργου και το βλέπουμε αυτό με την πρόσφατη ρύθμιση του άρθρου 50. Δηλαδή, με την ψήφισή του από την πολιτεία παρακάμπτεται η ακαδημαϊκή διαπίστευση των αποφοίτων των κολεγίων ως ικανή συνθήκη διορισμού στη δημόσια εκπαίδευση. Επίσης, παραγνωρίζεται το γεγονός ότι για να μπορεί κάποιος να ανταποκριθεί στο επάγγελμα του εκπαιδευτικού χρειάζεται να γνωρίζει το θεσμικό, κοινωνικό και εκπαιδευτικό πλαίσιο της χώρας που θα διοριστεί και επίσης να έχει προηγούμενη πρακτική εμπειρία σε σχολεία της βαθμίδας που θα υπηρετήσει στη συγκεκριμένη χώρα. 

Η ευθύνη της ελληνικής πολιτείας για την ποιότητα και πιστοποίηση των ακαδημαϊκών γνώσεων και των επαγγελματικών προσόντων όσων θα προσληφθούν στη δημόσια εκπαίδευση είναι λοιπόν τεράστια. Στην παρούσα συγκυρία μιλάμε για μια μεγάλη υπαναχώρηση σε σχέση με τα δεδομένα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων των Παιδαγωγικών Τμημάτων και των άλλων «Καθηγητικών» Σχολών που συνδέονται άμεσα με υψηλού κύρους ακαδημαϊκά προσόντα.

Τι σημαίνει όμως αυτό άμεσα αλλά και μακροπρόθεσμα σε σχέση με τις επιπτώσεις που θα έχει η υλοποίηση του άρθρου 50 στην ποιότητα της εκπαίδευσης των παιδιών μας; Το Ευρωπαϊκό πλαίσιο ποιότητας για τις διαφορετικές βαθμίδες της εκπαίδευσης σημειώνει ότι η εκπαίδευση και υποστήριξη του προσωπικού που εργάζεται στα σχολεία αποτελεί έναν από τους πέντε πυλώνες για την ενίσχυση της ποιότητας της εκπαίδευσης. Με άλλα λόγια, η διασφάλιση της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών όπως αυτή γίνεται από τα πολύ θετικά αξιολογημένα ελληνικά Πανεπιστημιακά Τμήματα αποτελεί προϋπόθεση στήριξης του ενός από τους πέντε πυλώνες. Το γεγονός αυτό παραγνωρίζεται με τη ψήφιση του άρθρου 50. Προφανώς η απαξίωση της ακαδημαϊκής ισοτιμίας επιλέχθηκε γιατί είναι αδύνατον τα κολέγια να ανταγωνιστούν τα Δημόσια Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. 

Παράλληλα, ο Ο.Ο.Σ.Α. υποστηρίζει στις εκθέσεις του ότι η πιστοποιημένη εκπαίδευση των εκπαιδευτικών αποτελεί μία από τις βασικές δομικές παραμέτρους για την εξασφάλιση μιας ποιοτικής εκπαίδευσης. Τέλος, μία παγκόσμια συγκριτική έρευνα της εκπαιδευτικής πολιτικής χωρών που έγινε από τον ΟΟΣΑ συμπεραίνει ότι τα καλύτερα εκπαιδευτικά αποτελέσματα έχουν οι χώρες, όπου αναγνωρίζεται η σημασία των υψηλών εκπαιδευτικών προσόντων, οι εκπαιδευτικοί πληρώνονται περισσότερο και το κράτος χρηματοδοτεί υψηλότερα τον τομέα της παιδείας.

Πόσο συνεπής είναι λοιπόν η ελληνική εκπαιδευτική πολιτική με τα Ευρωπαϊκά και διεθνή αυτά πλαίσια που κατά τα άλλα θέλει να επικαλείται; Πόσο η επιλογή αυτή είναι σε ευθυγράμμιση με το χρέος της πολιτείας να διασφαλίζει τα υψηλά ακαδημαϊκά προσόντα των εκπαιδευτικών που θα διορίσει η ίδια με σκοπό τη διασφάλιση υψηλού επιπέδου εκπαιδευτικής ποιότητας; Δεν είναι αργά ακόμα να επικρατήσει η ιστορικά και διεθνώς θεμελιωμένη, «ακαδημαϊκή» παρά η «αγοραία» πολιτική για την εκπαίδευση. Να αποσυρθεί το άρθρο 50 ακόμα και μετά τη ψήφισή του και σύμφωνα με τις επισημάνσεις των Πανεπιστημίων της χώρας, της Συνόδου των Προέδρων και Κοσμητόρων των Παιδαγωγικών Τμημάτων, των Συλλόγων Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού των Πανεπιστημίων, των συνδικαλιστικών οργανώσεων ΟΛΜΕ, ΔΟΕ, ΟΙΕΛΕ και πλήθους της εκπαιδευτικής κοινότητας. Να στηρίξει πρώτα η πολιτεία το επιστημονικό και κοινωνικό κύρος του εκπαιδευτικού επαγγέλματος. Να δοθεί έμφαση στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών με όρους ενεργητικής συμμετοχής σε κοινότητες μάθησης με σκοπό την υποστήριξη μιας ποιοτικής εκπαίδευσης. Να δοθεί μεγαλύτερη χρηματοδότηση για το σύνολο της παιδείας, συμπεριλαμβανομένης της υποχρεωτικής και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.