Αλεξάνδρα Τσόλκα: «Η κακιά μάγισσα παραιτείται»
Κριτική της Ελένης Χωρεάνθη
Αναδημοσίευση από το Διάστιχο.
Η Αλεξάνδρα Τσόλκα αγαπάει τις ανατροπές, τολμάει και προχωράει πέρα από τις διαπιστώσεις και τις περιγραφές, δημιουργεί κατάλληλα περιβάλλοντα όπου κινείται άνετα και μεθοδικά και με έναν ιδιάζοντα τρόπο εκφραστικής συμπεριφοράς πλέκει τα παραμυθικά στοιχεία με τα σύγχρονα ρεαλιστικά δεδομένα και καταφέρνει να προκαλεί εκπλήξεις.
Από τον τίτλο του παραμυθιού της κιόλας προδιαθέτει και προειδοποιεί, κατά κάποιον τρόπο, ότι είναι αποφασισμένη να φέρει τα πάνω κάτω σε μια περιοχή, μάλιστα, όπου κάποια πλάσματα της φαντασίας είναι, μάλλον ήταν, αμετακίνητα από την παγιωμένη θέση που κατέχουν στον χώρο και τον χρόνο, εγκατεστημένα εκεί από την εποχή που υπήρξε το ανάλογο περιβάλλον και η ανάγκη να δημιουργηθούν για να αιτιολογήσουν οι άνθρωποι και να νομιμοποιήσουν κάποιες καταστάσεις ή να ερμηνεύσουν φυσικά φαινόμενα και στοιχεία που προκαλούσαν δέος στον αδύναμο άνθρωπο, αφότου συνειδητοποίησε την ελαχιστότητα της ύπαρξής του μέσα στον απέραντο μαγικό κόσμο που τον περιβάλλει και τον περιέχει. Και τον απειλεί, ενίοτε.
Από τα πιο πανούργα, κακά, μοχθηρά, αινιγματικά, άναρχα (χωρίς αρχή και χωρίς τέλος), προικισμένα με πνεύμα εκδικητικό και με απεριόριστες υπερφυσικές ιδιότητες και ικανότητες όντα, που γέννησε ποτέ η φαντασία των ανθρώπων, είναι οι μάγισσες.
Μοναχικά, δύσμορφα, τερατόμορφα, ασυντρόφευτα πλάσματα οι μάγισσες που είχαν την κατοικία τους στα δάση και περιορίζονταν αποκλειστικά στον χώρο της δικής τους δικαιοδοσίας. Αδιαπραγμάτευτα συνοδευτικά «εργαλεία», μέσα για να κάνει καλύτερα τη δουλειά της η κακή Μάγισσα, ήταν η τεράστια μύτη για να τη χώνει παντού και η μαγική, ιπτάμενη σκούπα, το ταχύτατο μεταφορικό της μέσο και όργανο για να «σαρώνει» ό,τι κατέστρεφε και να μην αφήνει τίποτα στο διάβα της.
Η τολμηρή φαντασία της Αλεξάνδρας Τσόλκα θέλησε και προσπάθησε να δημιουργήσει ένα άλλο πρόσωπο μάγισσας και μια άλλη πραγματικότητα, ένα διαφορετικό περιβάλλον ανατρέποντας τα πάγια δεδομένα για τον βίο και την πολιτεία των μαγισσών. Πήρε τη μάγισσά της από τον σαραβαλιασμένο καστρόπυργο στην άκρη της πόλης, αφαίρεσε τα γνωστά χαρακτηριστικά των μαγισσών, κυρίως τη μύτη, την ξέντυσε την κακιά μάγισσα από την αποκρουστική περιβολή, της φόρεσε φανταχτερή περούκα, ένα κόκκινο φόρεμα και χαρούμενο χαμόγελο, τη μετέτρεψε σε μια αξιοπρεπέστατη κυρία. Όταν βγήκε από το άντρο της παλιάς ζωής ήταν μια μοντέρνα κυρία. Κυρία με τα όλα της! Ό,τι είχε σχέση με την προηγούμενη ζωή της, το έχωσε στο πορτμπαγκάζ… του αυτοκινήτου μαζί με το ξεπερασμένο, ρυπογόνο πια, κινητό της!
Φεύγοντας από τον καστρόπυργο, η ροζ κακιά μάγισσα που την έλεγαν Κάκια και δεν ήταν τόσο κακιά όσο την παρουσίαζαν τα παλιά παραμύθια, άφησε πίσω της όχι μόνο τον παλιό κόσμο της νύχτας και του σκοταδιού όπου εργαζόταν, αλλά και τον παλιό εαυτό της. Έδωσε ρεπό στις κουρασμένες νυχτερίδες, έκρυψε στο πορτμπαγκάζ του αυτοκινήτου τη μαγική σκούπα, αχρείαστη για την ώρα, και το ρυπογόνο κινητό, έβαλε στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου της την κλασική αοιδό της νύχτας, την κουκουβάγια, το Λούλι, και πήγαν στην πόλη. Έβαλε στον χώρο στάθμευσης το όχημα κι εγκαταστάθηκε σ’ ένα όμορφο διαμέρισμα πέμπτου ορόφου πολυκατοικίας στο κέντρο της πόλης κοντά στον συνάδελφό της τον κύριο Λυκ, τον χορτοφάγο Λύκο.
Από εδώ και πέρα αναλαμβάνει να αλλάξει τον κόσμο των παραμυθιών και να αποδείξει στα παιδιά, κυρίως, ότι στα σύγχρονα παραμύθια η μάγισσα δεν είναι κακιά.
Είναι μια εκσυγχρονισμένη οραματίστρια που θα χτίσει έναν καινούριο κόσμο, όπου όλοι οι κακοί των παραμυθιών θα κληθούν να αναλάβουν καινούριους ρόλους και να δουλέψουν για το καλό των παιδιών!
Κάλεσε «τους συναδέλφους της απ’ την Αγνή Ένωση Κακών για να δει αν θα απεργούσαν ζητώντας νέους ρόλους, ή αν μόνη της θα παραιτούνταν για να ανοίξει έναν παιδότοπο που το ’χε όνειρο ζωής». Είχε καλέσει όλο τον υπόκοσμο της νύχτας των μαγισσών να δουλέψουν για έναν καινούριο κόσμο. Και περίμενε να έρθουν όλοι.
Τα έχασε όταν τους είδε όλους μαζεμένους στο κατώφλι της! Ήταν ο Γίγαντας, ο φρουρός της πολυκατοικίας, ο χορτοφάγος Λύκος, το Κακό Ξωτικό, οι Άσχημες Αδερφές,, ο Μοχθηρός Μάγος Μόμα, η Μήκα, η κακιά Μητριά, κάτι άπονες βασίλισσες του Σκοταδιού, οι σπουδαίοι Ευρωπαίοι: ο παραμυθάδες: ο Άντερσεν, οι αδερφοί Γκριμ, ο Λαφονταίν, ήταν όλοι οι παλιοί δημιουργοί των παραμυθιών και ανάμεσά τους ο πιο μεγάλος, ο πιο παλιός, ο πιο σοφός, ο Έλληνας Αίσωπος!
Στη μεγάλη συγκέντρωση ανάλαβε η Γυναίκα με τα πολλά παλτά, να γράψει τον επίλογο του παραμυθιού μετά την παραίτηση της Μάγισσας Κάκιας από τον κόσμο των Κακών επισημαίνοντας ότι:
«…Το καλό για να φανεί έχει ανάγκη από το κακό… Το καλό θα νικήσει, όχι η μόδα…»
Και «πάτησε το κουμπί του πλυντηρίου για να ξεπλυθούν τα ρούχα». Οι παλιοί, με άλλα λόγια, ήρωες πήραν νέους ρόλους με καθαρά ιμάτια.
«Και ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς λίγο καλύτερα».
Η Αλεξάνδρα Τσόλκα, όπως ερμήνευσα το έργο της, συνειδητά, μπορεί και υποσυνείδητα, μετέφερε τους κανόνες του παιγνιδιού που εφαρμόζονται στα παλιά παραμύθια στην κοινωνία των ανθρώπων. Προσπάθησε, και ως ένα σημείο κατάφερε να περάσει αβίαστα και με φαινομενική αφέλεια το μήνυμά της στα μικρά και στα μεγάλα, πρωτίστως, παιδιά ότι ο κόσμος ο πραγματικός, η κοινωνία των ανθρώπων για να αλλάξει χρειάζονται μεγάλες αλλαγές, ριζικές μετατροπές καινούριες ιδέες, άλλα πρόσωπα, φρέσκα, άλλοι μηχανισμοί μεταρρυθμίσεων των κοινωνικών δομών.
Διαφορετικά, ο κόσμος θα συνεχίσει να ζει με το καθεστώς των επιφανειακών αλλαγών υπακούοντας στην αναγκαιότητα της υποταγής στην παραδοχή της άποψης:
«… Το καλό για να φανεί έχει ανάγκη από το κακό…»
Στα πολύ θετικά του βιβλίου της Αλεξάνδρας Τσόλκα είναι η πανέμορφη, με τα ζωηρά αλλού κι αλλού γήινα, απαλά χρώματα εικονογράφηση: το κόκκινο, το μαύρο και το κίτρινο, με τους ανάλογους χρωματικούς συνδυασμούς και τις τεθλασμένες γραμμές που ορίζουν και καθορίζουν τα επί τούτου γεωμετρικά σχήματα και τις χαρακτηριστικές φιγούρες τόσο των προσώπων του παραμυθιού, όσο και των ανθρώπων που, είτε με τον έναν είτε με τον άλλο τρόπο, παίρνουν μέρος στα δρώμενα. Η εικονογράφηση της Σοφίας Παπαδοπούλου, που πλαισιώνει το κείμενο, αναδεικνύει τα δυνατά σημεία και στοιχεία και διευρύνει τις λογοτεχνικές δυνατότητές του.
Η κακιά μάγισσα παραιτείται της Αλεξάνδρα Τσόλκα
Εικονογράφηση: Σοφία Παπαδοπούλου
Μεταίχμιο, 2017.
Μοναχικά, δύσμορφα, τερατόμορφα, ασυντρόφευτα πλάσματα οι μάγισσες που είχαν την κατοικία τους στα δάση και περιορίζονταν αποκλειστικά στον χώρο της δικής τους δικαιοδοσίας. Αδιαπραγμάτευτα συνοδευτικά «εργαλεία», μέσα για να κάνει καλύτερα τη δουλειά της η κακή Μάγισσα, ήταν η τεράστια μύτη για να τη χώνει παντού και η μαγική, ιπτάμενη σκούπα, το ταχύτατο μεταφορικό της μέσο και όργανο για να «σαρώνει» ό,τι κατέστρεφε και να μην αφήνει τίποτα στο διάβα της.
Η τολμηρή φαντασία της Αλεξάνδρας Τσόλκα θέλησε και προσπάθησε να δημιουργήσει ένα άλλο πρόσωπο μάγισσας και μια άλλη πραγματικότητα, ένα διαφορετικό περιβάλλον ανατρέποντας τα πάγια δεδομένα για τον βίο και την πολιτεία των μαγισσών. Πήρε τη μάγισσά της από τον σαραβαλιασμένο καστρόπυργο στην άκρη της πόλης, αφαίρεσε τα γνωστά χαρακτηριστικά των μαγισσών, κυρίως τη μύτη, την ξέντυσε την κακιά μάγισσα από την αποκρουστική περιβολή, της φόρεσε φανταχτερή περούκα, ένα κόκκινο φόρεμα και χαρούμενο χαμόγελο, τη μετέτρεψε σε μια αξιοπρεπέστατη κυρία. Όταν βγήκε από το άντρο της παλιάς ζωής ήταν μια μοντέρνα κυρία. Κυρία με τα όλα της! Ό,τι είχε σχέση με την προηγούμενη ζωή της, το έχωσε στο πορτμπαγκάζ… του αυτοκινήτου μαζί με το ξεπερασμένο, ρυπογόνο πια, κινητό της!
Φεύγοντας από τον καστρόπυργο, η ροζ κακιά μάγισσα που την έλεγαν Κάκια και δεν ήταν τόσο κακιά όσο την παρουσίαζαν τα παλιά παραμύθια, άφησε πίσω της όχι μόνο τον παλιό κόσμο της νύχτας και του σκοταδιού όπου εργαζόταν, αλλά και τον παλιό εαυτό της. Έδωσε ρεπό στις κουρασμένες νυχτερίδες, έκρυψε στο πορτμπαγκάζ του αυτοκινήτου τη μαγική σκούπα, αχρείαστη για την ώρα, και το ρυπογόνο κινητό, έβαλε στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου της την κλασική αοιδό της νύχτας, την κουκουβάγια, το Λούλι, και πήγαν στην πόλη. Έβαλε στον χώρο στάθμευσης το όχημα κι εγκαταστάθηκε σ’ ένα όμορφο διαμέρισμα πέμπτου ορόφου πολυκατοικίας στο κέντρο της πόλης κοντά στον συνάδελφό της τον κύριο Λυκ, τον χορτοφάγο Λύκο.
Από εδώ και πέρα αναλαμβάνει να αλλάξει τον κόσμο των παραμυθιών και να αποδείξει στα παιδιά, κυρίως, ότι στα σύγχρονα παραμύθια η μάγισσα δεν είναι κακιά.
Είναι μια εκσυγχρονισμένη οραματίστρια που θα χτίσει έναν καινούριο κόσμο, όπου όλοι οι κακοί των παραμυθιών θα κληθούν να αναλάβουν καινούριους ρόλους και να δουλέψουν για το καλό των παιδιών!
Κάλεσε «τους συναδέλφους της απ’ την Αγνή Ένωση Κακών για να δει αν θα απεργούσαν ζητώντας νέους ρόλους, ή αν μόνη της θα παραιτούνταν για να ανοίξει έναν παιδότοπο που το ’χε όνειρο ζωής». Είχε καλέσει όλο τον υπόκοσμο της νύχτας των μαγισσών να δουλέψουν για έναν καινούριο κόσμο. Και περίμενε να έρθουν όλοι.
Τα έχασε όταν τους είδε όλους μαζεμένους στο κατώφλι της! Ήταν ο Γίγαντας, ο φρουρός της πολυκατοικίας, ο χορτοφάγος Λύκος, το Κακό Ξωτικό, οι Άσχημες Αδερφές,, ο Μοχθηρός Μάγος Μόμα, η Μήκα, η κακιά Μητριά, κάτι άπονες βασίλισσες του Σκοταδιού, οι σπουδαίοι Ευρωπαίοι: ο παραμυθάδες: ο Άντερσεν, οι αδερφοί Γκριμ, ο Λαφονταίν, ήταν όλοι οι παλιοί δημιουργοί των παραμυθιών και ανάμεσά τους ο πιο μεγάλος, ο πιο παλιός, ο πιο σοφός, ο Έλληνας Αίσωπος!
Στη μεγάλη συγκέντρωση ανάλαβε η Γυναίκα με τα πολλά παλτά, να γράψει τον επίλογο του παραμυθιού μετά την παραίτηση της Μάγισσας Κάκιας από τον κόσμο των Κακών επισημαίνοντας ότι:
«…Το καλό για να φανεί έχει ανάγκη από το κακό… Το καλό θα νικήσει, όχι η μόδα…»
Και «πάτησε το κουμπί του πλυντηρίου για να ξεπλυθούν τα ρούχα». Οι παλιοί, με άλλα λόγια, ήρωες πήραν νέους ρόλους με καθαρά ιμάτια.
«Και ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς λίγο καλύτερα».
Η Αλεξάνδρα Τσόλκα, όπως ερμήνευσα το έργο της, συνειδητά, μπορεί και υποσυνείδητα, μετέφερε τους κανόνες του παιγνιδιού που εφαρμόζονται στα παλιά παραμύθια στην κοινωνία των ανθρώπων. Προσπάθησε, και ως ένα σημείο κατάφερε να περάσει αβίαστα και με φαινομενική αφέλεια το μήνυμά της στα μικρά και στα μεγάλα, πρωτίστως, παιδιά ότι ο κόσμος ο πραγματικός, η κοινωνία των ανθρώπων για να αλλάξει χρειάζονται μεγάλες αλλαγές, ριζικές μετατροπές καινούριες ιδέες, άλλα πρόσωπα, φρέσκα, άλλοι μηχανισμοί μεταρρυθμίσεων των κοινωνικών δομών.
Διαφορετικά, ο κόσμος θα συνεχίσει να ζει με το καθεστώς των επιφανειακών αλλαγών υπακούοντας στην αναγκαιότητα της υποταγής στην παραδοχή της άποψης:
«… Το καλό για να φανεί έχει ανάγκη από το κακό…»
Στα πολύ θετικά του βιβλίου της Αλεξάνδρας Τσόλκα είναι η πανέμορφη, με τα ζωηρά αλλού κι αλλού γήινα, απαλά χρώματα εικονογράφηση: το κόκκινο, το μαύρο και το κίτρινο, με τους ανάλογους χρωματικούς συνδυασμούς και τις τεθλασμένες γραμμές που ορίζουν και καθορίζουν τα επί τούτου γεωμετρικά σχήματα και τις χαρακτηριστικές φιγούρες τόσο των προσώπων του παραμυθιού, όσο και των ανθρώπων που, είτε με τον έναν είτε με τον άλλο τρόπο, παίρνουν μέρος στα δρώμενα. Η εικονογράφηση της Σοφίας Παπαδοπούλου, που πλαισιώνει το κείμενο, αναδεικνύει τα δυνατά σημεία και στοιχεία και διευρύνει τις λογοτεχνικές δυνατότητές του.
Η κακιά μάγισσα παραιτείται της Αλεξάνδρα Τσόλκα
Εικονογράφηση: Σοφία Παπαδοπούλου
Μεταίχμιο, 2017.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια ελέγχονται από τους διαχειριστές του ιστολογίου για υβριστικό, προσβλητικό ή ρατσιστικό περιεχόμενο, πριν εμφανιστούν δημόσια. Δε θα δημοσιεύονται, επίσης, σχόλια που περιέχουν προσωπικές επιθέσεις χωρίς πολιτικό περιεχόμενο.
ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΧΟΛΙΩΝ
1. Γράψτε το σχόλιό σας στο σχετικό πλαίσιο.
2. Γράψτε τα στοιχεία της λεκτικής επαλήθευσης (λατινικοί χαρακτήρες).
3. Aπό τη λίστα Eπιλογή ταυτότητας επιλέξτε Όνομα/Διεύθυνση URL και γράψτε το όνομα ή το ψευδώνυμό σας (δε χρειάζεται να συμπληρώσετε το πεδίο Διέυθυνση URL).
4. Πατήστε στην επιλογή ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΤΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΑΣ.
5. Ελέγξτε αν εμφανίστηκε το μήνυμα επιβεβαίωσης στο πάνω μέρος του παράθυρου σχολιασμού.