Από την αποχή στη συμμετοχή: εμπόδια, διαπιστώσεις, προτάσεις

του Δημήτρη Κλωτσοτύρα, ΠΕ 70

Αφορμή για αυτό το άρθρο στάθηκε η ανάρτηση για τη Γενική Συνέλευση της 17ης Οκτωβρίου. Δεν είχα πάει στη συνέλευση.
Για να συμμετάσχεις σε μια διαδικασία πρέπει να έχεις ελπίδα επιτυχίας. Αν προβλέπεις ότι δεν πρόκειται να πετύχεις τίποτα, δε συμμετέχεις…
Αν συγκεκριμένα είσαι μέλος του Συλλόγου Δασκάλων και Νηπιαγωγών Χαλκίδας και θελήσεις να συμμετάσχεις, όχι μόνο στις Γενικές Συνελεύσεις (Γ.Σ.) αλλά και στην όλη λειτουργία του Συλλόγου, υπάρχουν διάφορα εμπόδια που οδηγούν στην ασφαλή πρόβλεψη της αποτυχίας αυτής της συμμετοχής. Ας τα δούμε:

ΕΜΠΟΔΙΟ 1o
Ας υποθέσουμε ότι θέλεις να καταθέσεις μια πρόταση που αφορά στη διαφάνεια της οικονομικής διαχείρισης του Συλλόγου. Στο άρθρο 3 του Καταστατικού αναφέρεται:
«Για την πραγμάτωση του σκοπού του ο Σύλλογος χρησιμοποιεί τα ακόλουθα μέσα: α. Συγκεντρώνει τις γνώμες των μελών του μέσα από Γεν. Συνελεύσεις τις οποίες επεξεργάζεται και προβάλλει.»
(Αναδιατύπωση ώστε να βγαίνει νόημα: α. Συγκεντρώνει μέσα από Γεν. Συνελεύσεις τις γνώμες των μελών του, τις οποίες επεξεργάζεται και προβάλλει.)
Επίσης, στο άρθρο 10 καθορίζεται ότι τα μέλη μπορούν «να υποβάλλουν προβλήματα – αιτήματα» αλλά δε γίνεται λόγος για προτάσεις.

Άρα ο μόνος θεσμικά κατοχυρωμένος τρόπος να καταθέσεις (ως απλό μέλος) μια πρόταση στο Σύλλογο είναι η Γ.Σ. Οποιοσδήποτε άλλος τρόπος οδηγεί στην άμεση απόρριψη αν υπάρξει έστω και ένα μέλος του Δ.Σ. που θέσει θέμα καταστατικού.

ΕΜΠΟΔΙΟ 2o
Ας πούμε λοιπόν ότι, λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, πας στη Γεν. Συνέλευση και καταθέτεις την πρότασή σου. Μπορεί να γίνει ψηφοφορία επί της πρότασης; Όχι, αν δεν έχει καταγραφεί (η πρόταση) στην ημερήσια διάταξη (άρθρο 13, παραγρ. 4: «Η Γ.Σ. δεν μπορεί να λάβει αποφάσεις για θέματα που δεν είναι γραμμένα στην Ημερήσια Διάταξη»).
Ακόμα και στην περίπτωση της έκτακτης Γ.Σ. το παραπάνω εμπόδιο μπορεί να ξεπεραστεί μόνο «κατά την κρίση του Δ.Σ.» (βλ. προηγούμενη παραπομπή).
Και όλα αυτά ενώ στο άρθρο 12 αναφέρεται: «Η Γενική Συνέλευση είναι το κυρίαρχο όργανο του Συλλόγου έχουσα την τελική απόφαση για κάθε ζήτημα...». Με λίγα λόγια «κυρίαρχο» όργανο είναι η Γ.Σ. αλλά μπορεί να αποφασίζει μόνο για θέματα που… επιθυμεί το Δ.Σ.

ΕΜΠΟΔΙΟ 3o
Ας πούμε ότι ξεπέρασες τα δύο παραπάνω εμπόδια, η πρότασή σου έχει καταγραφεί στην ημερήσια διάταξη, την καταθέτεις και την υποβάλεις σε ψηφοφορία. Επ! Εδώ σε πιάσαμε! Απαρτία υπάρχει; Γιατί αν δεν υπάρχει απαρτία, ψηφοφορία δε γίνεται, και αν γίνει δεν οδηγεί σε δεσμευτικό αποτέλεσμα. Και πότε υπάρχει απαρτία; Στην 1η σύγκληση χρειάζονται τα μισά μέλη συν ένα (ο Σύλλογός μας έχει γύρω στα 1000 μέλη), στη 2η το ένα τρίτο των μελών συν ένα και στην 3η το ένα πέμπτο των μελών συν ένα.
Για το αν μπορούν να συγκεντρωθούν τέτοιοι αριθμοί απαντήστε αφού διαβάσετε όλα τα εμπόδια…

ΕΜΠΟΔΙΟ 4o
Έχεις ξεπεράσει όλα τα προηγούμενα εμπόδια, η Γ.Σ. έχει απαρτία, καταθέτεις την πρότασή σου και περιμένεις το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας. Μη βιάζεσαι… Αν μια παράταξη διαφωνεί με την πρόταση μπορεί απλά να αποχωρήσει για λίγα λεπτά: η απαρτία χάθηκε…
Η πλειοψηφία που χρειάζεσαι μετριέται επί των παρόντων στην αίθουσα… (άρθρο 14, παραγρ. 1)

ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ
Από τα παραπάνω, εύκολα διαπιστώνεται ότι η λειτουργία του Συλλόγου βασίζεται σε ένα ασφυκτικό γραφειοκρατικό πλαίσιο που έχει ένα και βασικό στόχο: Καμιά ουσιαστική αλλαγή, πουθενά και ποτέ.
Στην πράξη, ο Σύλλογος αποτελεί φορέα συντήρησης και αντίδρασης σε καθετί νέο και ριζοσπαστικό. Το σχήμα λειτουργίας του είχε κάτι να προσφέρει στη δεκαετία του ’80, σήμερα όμως όχι μόνο δεν προσφέρει αλλά αποτελεί τροχοπέδη σε κάθε προοδευτική πρόταση.
Το σχήμα αυτό δεν έχει χώρο για βελτιώσεις. Πρέπει να ανατραπεί και να αντικατασταθεί από ένα σχήμα λειτουργίας που θα επιτρέπει στα μέλη να συμμετέχουν ουσιαστικά στις διαδικασίες και στις αποφάσεις.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Προτείνω λοιπόν ουσιαστική αλλαγή του Καταστατικού έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα σχήμα λειτουργίας του Συλλόγου που θα στηρίζεται στη διαφάνεια και στη δημοκρατική συμμετοχή. Στη βάση αυτή θα μπορούσε για παράδειγμα:

• να καθιερωθεί δυνατότητα περιφερειακών τοπικών συνελεύσεων που θα μπορούν να παίρνουν αποφάσεις για τοπικά θέματα ή να συμμετέχουν από απόσταση στις ψηφοφορίες του «κέντρου», (αυτή η δυνατότητα θα μπορούσε να λειτουργήσει και σαν κίνητρο για ενοποίηση του Συλλόγου στην Εύβοια), 
• να καθιερωθεί επιστολική ή ηλεκτρονική ψηφοφορία, 
• να καθιερωθεί δυνατότητα των μελών να καταθέτουν προτάσεις προς ψήφιση χωρίς γραφειοκρατικούς φραγμούς και προσκόμματα, 
• να καθιερωθεί δυνατότητα αποφάσεων με συγκέντρωση υπογραφών, 
• να αξιοποιηθεί το διαδίκτυο στη διενέργεια δημόσιων διαβουλεύσεων. 

Οι παραπάνω προτάσεις δεν είναι επεξεργασμένες και δεν αποτελούν ολοκληρωμένο σχέδιο. Είναι η αρχή μιας συζήτησης που ελπίζω να συνεχιστεί ουσιαστικά.

Ένα είναι σίγουρο. Οι Γ.Σ., όπως διενεργούνται σήμερα, δεν μπορούν να απαντήσουν στα σύγχρονα ζητήματα και είναι άδικο να αυτομαστιγωνόμαστε (ως κλάδος) για τη μη συμμετοχή μας σε έναν αναποτελεσματικό θεσμό.

Δε φταίμε εμείς που δε «δουλεύουν» οι Γ.Σ., φταίμε όμως που δε ζητάμε να τις αλλάξουμε.