Τετάρτη 31 Ιανουαρίου 2018

ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΚΟΛΟΒΡΕΧΤΗ 3 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2018




Το Σάββατο, 3 Φεβρουαρίου από τις 10 το πρωί η ομάδα της Aegean Rebreath διοργανώνει καθαρισμό του Υγροβιότοπου «Κολοβρέχτη» στα Ψαχνά Ευβοίας.

Σε συνεργασία με την «Ομάδα πολιτών για την διάσωση του Υγροβιότοπου» και τους εθελοντές μας θα πραγματοποιήσουμε ημερήσια δράση με σκοπό την αποκομιδή και ανακύκλωση σημαντικής ποσότητας απορριμμάτων. Και αυτό διότι ο «Κολοβρέχτης» παρά την τεράστια σημασία του για το τοπικό περιβάλλον έχει δεχτεί υπέρμετρη επιβαρύνση από τον ανθρώπινο παράγοντα.

Όποιος επιθυμεί να συμμετάσχει στη συμβολική αυτή δράση για την ευαισθητοποίηση και την αποφόρτιση αυτής της σημαντικής τοποθεσίας παρακαλείται να συμπληρώσει την παρακάτω φόρμα:


Συνάντηση στις 10 το πρωί εκεί προκειμένου να υπάρξει η κατάλληλη προετοιμασία και οργάνωση.

ΠΩΣ ΘΑ ΠΑΤΕ 

Από την Αθήνα ο Κoλοβρέχτης απέχει περίπου 93 χλμ. Από την Εθνική Οδό Αθηνών-Λαμίας κατευθύνεστε προς Χαλκίδα και περιφερειακά της πόλης στρίβετε προς Βόρεια Εύβοια. Λίγα χιλιόμετρα μετά την Νέα Αρτάκη και πριν τα Ψαχνά ο βασικός δρόμος προς τα βόρεια περνάει μέσα από τον υγρότοπο και τις εκβολές του ποταμού.

Εμφάνιση στο χάρτη

Η ομάδα Aegean Rebreath συγκροτήθηκε για να υλοποιήσει στοχευμένες δράσεις για την απορρύπανση των θαλασσών, που θα εξασφαλίζουν παράλληλα πολλαπλά ανταποδοτικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες. Συγκεκριμένα, οι δράσεις μας περιλαμβάνουν τη χαρτογράφηση, την ανέλκυση, τη συλλογή και την ανακύκλωση θαλάσσιων απορριμμάτων, μέσω της δημιουργίας σταθμών συλλογής σε αλιευτικούς συλλόγους της Ελλάδας και την υλοποίηση καταδυτικών δράσεων. Στοχεύουμε στη συνεργασία με κάθε πολίτη και φορέα που μοιράζεται τις ίδιες ανησυχίες με εμάς, στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση αλιευτικών και τοπικών κοινοτήτων και στην επίτευξη συνεργειών με θεσμικούς φορείς και τον ιδιωτικό τομέα στο πλαίσιο των αρχών της κυκλικής οικονομίας. 
Μέλημα μας η εδραίωση μιας νέας αντίληψης για τη διαχείριση του τεράστιου προβλήματος των θαλάσσιων απορριμμάτων, μέσα από ένα σταθερό, μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και ειλικρινείς συνεργασίες.

ΒΙΝΤΕΟ από την επιχείρηση ανάσυρσης διχτυών από ύφαλο και ογκωδών απορριμμάτων από το βυθό του λιμανιού στην Κάρυστο από την ομάδα εθελοντών-δυτών AEGEAN REBREATH τον Οκτώβριο του 2017. 

Ενεργός πολίτης μέσα και έξω από την τάξη.


Οι Εκδόσεις Πατάκη και η ActionΑid Ελλάς προσκαλούν εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων στο βιωματικό εργαστήρι
 
ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΑΞΗ
Στο πλαίσιο του εργαστηρίου θα διερευνηθούν οι συνθήκες που κάνουν πλέον επιτακτικότερη την ανάγκη για την καλλιέργεια της ενεργού πολιτειότητας και θα παρουσιαστούν εργαλεία για την εισαγωγή της έννοιας του ενεργού πολίτη του κόσμου στη σχολική τάξη. Παράλληλα θα εφαρμοστούν παραδείγματα του βιβλίου που ακολουθούν τη «μαθητοκεντρική» μεθοδολογία.

Α΄ ΜΈΡΟΣ: ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ
Γιώργος Μόσχος
Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού
Μαρία Δημοπούλου
Υπεύθυνη Περιβ/κής Εκπ/σης Α΄ Δ/νσης Π.Ε. Αθηνών
Έλενα Καραγιάννη
Εικαστικός, Εκπαιδευτικός Εικαστικής Αγωγής, Συντονίστρια Εκπαίδευσης Προσφύγων δομής Σχιστού

Β΄ ΜΈΡΟΣ: ΒΙΩΜΑΤΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ
Δέσποινα Καρδογέρου, Δήμητρα Ντιρογιάννη και Μαρίζα Τσαχάλη
Εκπαιδευτική ομάδα της ActionAid
και συγγραφείς του βιβλίου ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΑΞΗ

Απαραίτητη η κράτηση θέσης: 2103650024,71 |ekdiloseis@patakis.gr 

Κυριακή 28 Ιανουαρίου 2018

2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Συλλόγου Δασκάλων και Νηπιαγωγών Χαλκίδας.




Ο Σύλλογος Δασκάλων και Νηπιαγωγών Χαλκίδας ανακοινώνει το 2ο Εκπαιδευτικό Συνέδριο το οποίο προβλέπεται να πραγματοποιηθεί στην πόλη της Χαλκίδας στις 2 και 3 Φεβρουαρίου του 2018 με την επιστημονική υποστήριξη του Παιδαγωγικού τμήματος των Ιωαννίνων.

Το 2ο Εκπαιδευτικό Συνέδριο του Συλλόγου έχει θέμα: 

"Όταν το “πρόβλημα” γίνεται πρόκληση"

και εστιάζει στην αξιοποίηση του “προβλήματος” για την εκκίνηση μιας εναλλακτικής, καινοτόμου, ευρηματικής και ενδεχομένως αποτελεσματικότερης προσέγγισης και οπτικής στο πλαίσιο και τις συνθήκες δημιουργίας του “προβλήματος”. 

Έτσι, στα πλαίσια του Συνεδρίου, θα θέλαμε να συζητήσουμε πολιτικές, μεθόδους και πρακτικές διαχείρισης “προβλημάτων”, οι οποίες συνιστούν νέες προκλήσεις και αφετηρία για εναλλακτικές προσεγγίσεις …

· στις διδακτικές πρακτικές 

· στη διαφορετικότητα

· στη σχολική κοινότητα

· στη γονεϊκή εμπλοκή

· στην τοπικότητα

· στην εκπαιδευτική πολιτική

Τα παραπάνω συνιστούν και τις επιμέρους θεματικές του Συνεδρίου.

Το Συνέδριο στοχεύει να αναδείξει, εκτός από την τρέχουσα συζήτηση που γίνεται στη διεθνή βιβλιογραφία και τις διεθνείς πρακτικές, το έργο των εκπαιδευτικών της σχολικής πράξης, ανεξάρτητα από τη διοικητική θέση που ενδεχομένως κατέχουν. 

Αναμένουμε τις προτάσεις σας για τη συγκρότηση των θεματικών και τη συμμετοχή σας με εισηγήσεις, καλές πρακτικές και διδακτικές προτάσεις οι οποίες εφαρμόστηκαν (ή θα μπορούσαν να εφαρμοστούν), ιδέες και βιωματικές δράσεις.

Επιστημονική επιτροπή

Διονύσης Βαβουγυιός, Καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Αναστάσιος Εμβαλωτής, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Ευγενία Κολέζα, Καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών

Ανδρέας Μπρούζος, Καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Για το ΔΣ

              Η Πρόεδρος                           Η Γεν. Γραμματέας

            Βέτα Κορωναίου                         Βαρβάρου Έφη



Αίτηση Συμμετοχής

Πρόγραμμα Συνεδρίου




Η αυτοκτονία της ψυχιατρικής.

Μιχάλη Παπαδόπουλου : "Η Αυτοκτονία της Ψυχιατρικής" Εκδόσεις Νήσος, Αθήνα 2017.

Σημειώσεις απ το οπισθόφυλλο του βιβλίου: 

Είναι η ΔΕΠΥ η νέα μάστιγα; Έχουν πράγματι πολλαπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια η διπολική διαταραχή, ο αυτισμός και τα υπερκινητικά παιδιά; Μπορούμε να ξεπεράσουμε το πένθος μας απλώς με ένα χάπι; Το βιβλίο αυτό εξετάζει την αυξανόμενη τάση υπεριατρικοποίησης των διαταραχών, ιδιαιτέρως αυτών που αφορούν παιδιά και που σχετίζονται με τη σχολική απόδοση.

«Ο συγγραφέας μάς δείχνει με σαφήνεια πως επιφανείς εκπρόσωποι της ιατρικής επιστήμης της ψυχικής υγείας τίθενται στην υπηρεσία φαρμακοβιομηχανιών επινοώντας, προς αύξησην των πωλήσεών τους, ασθένειες των παιδιών που κατ' αυτούς συνίστανται στο ότι ορισμένες εκδηλώσεις της προσωπικότητάς τους εκφεύγουν από το "κανονικό" και πρέπει να αντιμετωπίζονται όχι με την εξέτασή τους ως αντιδράσεις στο οικογενειακό και κοινωνικό τους περιβάλλον αλλά συμπωματικά, ως αποκλίσεις δηλαδή από την, κατά τους ίδιους, ενιαία και ανεξάρτητη από το περιβάλλον λειτουργία του εγκεφάλου. Επινόηση σε τραγική αντίφαση με τον σεβασμό στη διαφορετικότητα του καθενός που δέχεται ο νομικός πολιτισμός μας, πολλώ μάλλον όταν αυτό συμβαίνει στο στάδιο της διαμόρφωσης της προσωπικότητας του παιδιού». 

Νίκος Ρόζος
Επίτιμος Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Το βιβλίο αυτό είναι μια κραυγή αγωνίας για την επιθανάτια αγωνία της ψυχιατρικής και των επιστημών της ψυχικής υγείας. Η παρέμβαση της φαρμακοβιομηχανίας είναι τόσο καθοριστική που επηρεάζει την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρία η οποία κατέχει την εξουσία για την σύνταξη του Διαγνωστικού και Στατιστικού εγχειρίδιου των Ψυχικών Διαταραχών (DSM) το οποίο θεωρείται η βίβλος των ψυχιάτρων. Η διαπλοκή επιφανών καθηγητών της ψυχιατρικής με την ανθούσα φαρμακοβιομηχανία οδήγησε στην επινόηση όλο και περισσότερων «διαταραχών». Έτσι από τις 60 διαταραχές που όριζε η πρώτη έκδοση του DSM το 1952 μετά τις περιοδικές αναθεωρήσεις φτάσαμε στο DSM 5 (2013) στις 450. Η εισβολή της ιδεολογίας στα επιστημονικά κριτήρια τεκμηριώνεται με τον ορισμό αποκλίσεων από το «θεωρούμενο κανονικό» ως διαταραχών π.χ. 309,3 Απροσδιόριστη Διαταραχή Προσαρμογής - 301,7 Αντικοινωνική Διαταραχή της Προσωπικότητας.- 313,81 Εναντιωτική Προκλητική Διαταραχή. Είναι επίσης γνωστό πως το 2004 η φαρμακοβιομηχανίες επένδυσαν το 24,4% των πωλήσεων τους για μάρκετινγκ, έναντι 13,4 για την έρευνα.
Η επινόηση καινούργιων «διαταραχών» πλήττει ιδιαίτερα την παιδική ηλικία όπου βλέπουμε να ενσκήπτουν ως επιδημίες οι «μαθησιακές δυσκολίες» , η «δυσλεξία» η «διαταραχή του φάσματος του αυτισμού». Εκείνη όμως η διαταραχή που κέρδισε τη μάχη των μέσων είναι η περιβόητη ΔΕΠΥ (ADHD) Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με ή χωρίς Υπερκινητικότητα πρόκειται για μια κατασκευασθείσα ασθένεια όπως ο καθηγητής της παιδοψυχιατρικής Leon Eisenberg, που θεωρείται επιστημονικός της πατέρας, κατήγγειλε λίγες μέρες πριν πεθάνει. Είχε ομολογήσει επίσης ο ίδιος, στο γερμανικό περιοδικό Der Spiegel (6-12-2012) πως οι έρευνες του ήταν παραπλανητικές.
Διαβάζοντας κανείς για την DSM βρίσκεται ενώπιος ενός παράξενου φαινομένου. Από την μια η επίσημη επιβολή του και η υπάκουη εφαρμογή του που φτάνει μέχρι το θρησκευτικό ζήλο και από την άλλη η έντονη κριτική από πληθώρα επιστημονικών σωμάτων και ειδικών ψυχοεπιστημόνων. Είναι αξιοσημείωτο πως ο πρόεδρος της συντακτικής επιτροπής του DSM 4 Allen Frances δήλωσε στην παρουσίαση του DSM 5 τον Μάιο του 2011 πως το DSM αποτελεί «φοβερή απειλή για την κοινωνία μας, μια πραγματική καταστροφή για την υγεία». O Frances ασκεί μια οξύτατη κριτική στο DSM σε συνέντευξη του στο Le Nouvel Observateur (20-11-2014) με τίτλο «Η ψυχιατρική βρίσκεται σε κατάσταση ανεξέλεγκτης διολίσθησης. »


Σάββατο 27 Ιανουαρίου 2018

Η «ΜΗΧΑΝΙΚΗ» ΤΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΑΓΟΡΩΝ, ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΟΛΗ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ.

Άρθρο της Ελένης Παπαποστόλου

Αναδημοσίευση από την Εκπαιδευτική Λέσχη.

Εισαγωγή 

Το τελευταίο διάστημα πυκνώνουν οι συζητήσεις σε όλα τα επίπεδα για αλλαγές στην υποχρεωτική εκπαίδευση με κεντρικό ζήτημα την «αποκέντρωση» και την αυτονομία της σχολικής μονάδας. Πρόκειται για μια σειρά από πολιτικές ο συνδυασμός των οποίων οδηγεί στην εισαγωγή των μηχανισμών της αγοράς στην εκπαίδευση (αγοραιοποίηση). 

​Είναι ένα μοντέλο εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης που παγκοσμιοποιείται σε όλα του τα στάδια: Στην αρχή προετοιμάζεται η κοινή γνώμη με εκθέσεις, άρθρα και μελέτες που περιγράφουν με μελανά χρώματα την κατάσταση της εκπαίδευσης για την οποία ενοχοποιούνται εκπαιδευτικοί και μαθητές. Χρηματοδοτείται η οργάνωση ομάδων υποστήριξης των πολιτικών της αναδιάρθρωσης (συχνά με έμμισθους «πολίτες» που διαμαρτύρονται για τα χάλια της εκπαίδευσης) ενώ είναι απαραίτητο να στοχοποιηθεί και να «ξεδοντιαστεί» (εάν είναι δυνατόν) ο συνδικαλισμός. 

Η ίδια η μεταρρύθμιση συνίσταται στις επιμέρους πολιτικές που αρθρώνονται σαν γρανάζια μιας μηχανής που παράγει διαρκώς έναν ιδιότυπο αγοραίο ανταγωνισμό μέσα στην εκπαίδευση: την αποσυγκέντρωση (σχολική αυτονομία), ταυτόχρονα με την αύξηση του κρατικού ελέγχου μέσω της προτυποποίησης μετρήσιμων στόχων και των μηχανισμών ελέγχου επίτευξής τους από τα σχολεία και τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές, την απελευθέρωση των εγγραφών από τα γεωγραφικά όρια και τη μείωση της κρατικής χρηματοδότησης των σχολείων και τη σύνδεσή της με την αποτελεσματικότητα του σχολείου και των εκπαιδευτικών αλλά και με τον αριθμό εγγραφών. Έτσι, δημιουργούνται οι κατάλληλες συνθήκες για την είσοδο της επιχειρηματικής φιλανθρωπίας και των αλυσίδων διοίκησης σχολείων καθώς και της εκπαιδευτικής βιομηχανίας, ανοίγοντας, τοιουτοτρόπως, μια νέα αγορά εξαιρετικά επικερδών επενδύσεων και δημιουργώντας μια νέα ιεραρχική γραφειοκρατία ασφυκτικού ελέγχου. 

​Η διαδικασία αυτή οδηγεί σε μεγάλη ένταση της ταξικής διαφοροποίησης στην εκπαίδευση με θύμα τα δημόσια σχολεία των πολλών, εξυπηρετώντας τα σχέδια για τη φθηνή και ευέλικτη εκπαίδευσή τους, που εργαλειοποιείται και αποστεώνεται σε ότι είναι μετρήσιμο, επικουρούμενη από την ιδεολογική και σωματική πειθάρχηση των μαθητών. 

Στην Ελλάδα το έδαφος έχει ήδη προετοιμαστεί και έχουν γίνει σημαντικές προσπάθειες στην κατεύθυνση της νεοφιλελεύθερης μεταρρύθμισης, που αναδιπλώθηκαν λόγω της αντίστασης της εκπαιδευτικής κοινότητας σε αυτές. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, παρά τις διακηρύξεις της για ισότητα και δημοκρατία στην εκπαίδευση, έχει ήδη ξεκινήσει ένα νέο γύρο περικοπών στην εκπαίδευση και προετοιμάζεται για την νέα έφοδο της αγοραίας μεταρρύθμισης 

Καθώς οι πολιτικές της απορρύθμισης και της ιδιωτικοποίησης εφαρμόζονται σταδιακά είναι πιθανό να χάνουμε από το οπτικό μας πεδίο την συνάρθρωσή τους σε ένα συνεκτικό πολιτικό σχέδιο. Για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να εξεταστεί η «μηχανική» της νεοφιλελεύθερης απορρύθμισης της δημόσιας εκπαίδευσης (καθώς και να εξεταστούν σε βάθος τα συστατικά της μέρη), που οδηγεί στο μοντέλο της αγοραίας εκπαίδευσης, ένα μοντέλο που με τη βοήθεια των υπερεθνικών οργανισμών παγκοσμιοποιείται ταχύτατα. 


Παρασκευή 26 Ιανουαρίου 2018

H μικρή Εστέρ σαρκάζει την κοινωνία μας με κέφι.



Άρθρο της Ελένης Σβορώνου
Αναδημοσίευση από τον  Αναγνώστη.


Ως νέο Μικρό Νικόλα έχουν υποδεχτεί οι Γάλλοι την Εστέρ, τη δεκάχρονη ηρωίδα της νέας σειράς graphic novel του Ριάντ Σατούφ.
«Γεννημένη» στις σελίδες του περιοδικού Τύπου, όπως ακριβώς και ο Μικρός Νικόλας, η Εστέρ βγήκε σε βιβλίο το 2016 και γοήτευσε το γαλλικό κοινό. Το βιβλίο απαρτίζεται από τις περιπέτειες της ηρωίδας όπως ακριβώς δημοσιεύτηκαν στο Nouvel Observateur. Συνολικά παρατίθενται 52 επεισόδια με κάθε ένα από αυτά να καταλαμβάνει μία ακριβώς σελίδα του βιβλίου.
Στη Γαλλία αυτή την εποχή κυκλοφορεί ήδη ο τρίτος τόμος (σε 100.000 αντίτυπα!). Στην Ελλάδα οι εκδόσεις Ποταμός μας σύστησαν την Εστέρ πέρυσι μεταφράζοντας τον πρώτο τόμο.
H Εστέρ σε κερδίζει αμέσως. Πανέξυπνη σχολιάζει και σαρκάζει με παιδική όμως αφέλεια τα πάντα: την οικογένεια, την εκπαίδευση, την πολιτική ορθότητα που καταλήγει γελοία, τον ρατσισμό, την ποπ κουλτούρα, αλλά και τη δική της γενιά. Την εμμονή της με τις οθόνες (όνειρο της Εστέρ είναι να αποκτήσει iPhone αλλά οι δικοί της αρνούνται να της αγοράσουν πριν πάει στο γυμνάσιο), τις μόδες που ακολουθεί κατά γράμμα, την ανύπαρκτη σχέση της με τη φύση, τις στερεοτυπικές εκφράσεις της, την αγάπη των αγοριών για ιστοσελίδες πορνογραφικού περιεχομένου και χίλια δυο άλλα.
Πάνω απ’ όλα όμως η Εστέρ είναι παιδί, για την ακρίβεια βρίσκεται στο τέλος της παιδικής ηλικίας και στο κατώφλι της εφηβείας. Η φωνή της είναι μεν δανεική από τον δημιουργό της, εκείνος βέβαια είναι αυτός που καυτηριάζει τα τρωτά της σύγχρονης γαλλικής κοινωνίας, αλλά η Εστέρ παραμένει παιδί. Ο Σατούφ ξέρει καλά να το κάνει αυτό μια και στο βραβευμένο αυτοβιογραφικό graphic novel του L’ Arabe du Futur  πάλι ένα παιδί είναι ο βασικός ήρωας.

Η ματιά του Σατούφ στην παιδική ηλικία είναι τρυφερή. Η Εστέρ λατρεύει (ακόμη) τον πατέρα της. Τον θεωρεί τον πιο δυνατό και ικανό άντρα του κόσμου. Έχει άχτι τον αδερφό της, που τον στολίζει με ένα σωρό κοσμητικά, απολαμβάνει τα κοριτσίστικα παιχνίδια με τις φίλες της, βλέπει τα αγόρια ως κατώτερο είδος (ο πατέρας της βέβαια είναι εξαίρεση) αλλά κατασυγκινείται με κάτι παλιά ερωτικά τραγούδια που ακούει στης γιαγιάς της! Μοιράζεται χαρές και λύπες με τις φίλες της αλλά δε διστάζει να πουλήσει την κολλητή της όταν γνωρίζει μια πιο ενδιαφέρουσα παρέα στην κατασκήνωση. Δε βγαίνει πάντα νικήτρια. Κάποιες φορές την πατάει. Θαυμάζει τα είδωλα της ποπ μουσικής, χτενίζεται και ντύνεται μιμούμενη τα είδωλά της, αλλά δεν χάνει ποτέ τον αυθορμητισμό του παιδιού. Είναι ένας ολοκληρωμένος, τρισδιάστατος χαρακτήρας με τον οποίο κάθε παιδί μπορεί να ταυτιστεί. Οι μεγάλοι θα θυμηθούν την παιδική τους ηλικία αλλά κυρίως θα απολαύσουν την κοινωνική κριτική. Όπως έκαναν οι μεγάλοι την εποχή που άκουγαν Λιλιπούπολη στο Τρίτο.
Η γαλλική (αλλά και η ευρωπαϊκή γενικότερα) κοινωνία στο στόχαστρο λοιπόν. Αγαπημένο θέμα η σχέση με τον ξένο. Ο Σατούφ μιλάει εκ πείρας αλλά όχι τόσο για να διδάξει την αποδοχή του ξένου, άλλωστε τι κομίστας θα ήταν αν ήταν διδακτικός, αλλά για να αναδείξει τις υπερβολές του άλλου άκρου, της πολιτικά ορθής ματιάς. Σε ένα επεισόδιο ο αδερφός της Εστέρ ταράζει τους γονείς του στις ερωτήσεις για την καταγωγή τους. Αναζητά επιμόνως μια ξενική καταγωγή. «Μπα, από το Παρίσι είμαστε όλοι», λέει αδιάφορα η μαμά. Για να προκαλέσει βαθιά απογοήτευση στον γιο της. Γιατί στο σχολείο είναι μόδα να είσαι ξένος. Οι καλύτεροι, οι ωραιότεροι, οι γρηγορότεροι, οι κουλ είναι ξένοι. Πραγματική ταπείνωση να είσαι σκέτος Γάλλος χωρίς ολίγο από κάτι άλλο!
Το σχολείο είναι για κλάματα. Η δασκάλα της Εστέρ είναι πανάσχημη. Και όπως λέει η ίδια με αφοπλιστική ειλικρίνεια: «μια άσχημη δασκάλα δεν μπορεί να σε κάνει να ονειρεύεσαι». Η Ιστορία διδάσκεται με τον πιο στερεοτυπικό τρόπο. Η Εστέρ ακούει το μάθημα για την Ζαν Ντ’ Αρκ, αυτή με το απαίσιο χτένισμα που άκουσε φωνές από το υπερπέραν και έκανε όλους τους άντρες της Γαλλίας να την υπακούνε (ναι σιγά!) και τελικά κάηκε στην πυρά γιατί όλοι στράφηκαν εναντίον της. Τόσο πειστική και ενδιαφέρουσα ακούγεται η Ιστορία στα παιδιά! Κι εκεί που το μάθημα Ιστορίας για τον εκατονταετή πόλεμο βαίνει προς το τέλος του, μια συμμαθήτρια της Εστέρ πετάγεται για να ρωτήσει τη δασκάλα αν υπήρχαν τότε Εβραίοι και Άραβες στη Γαλλία. Γιατί αν υπήρχαν, γιατί δεν αναφέρονται; Μήπως γιατί είναι ρατσιστική η χώρα κλπ; Αλλά η δασκάλα αλλάζει την κουβέντα και η Εστέρ σχολιάζει: «Ορίστε γιατί δε μου αρέσει το σχολείο. Δε μιλάμε ποτέ για τα πραγματικά ενδιαφέροντα πράγματα».
Δε λείπουν και οι τραγικές στιγμές της ζωής ενός παιδιού, όπως ο θάνατος του πατέρα μιας φίλης της Εστέρ ή ένα δύσκολο διαζύγιο που προκαλεί φοβίες σε άλλη φίλη της ηρωίδας. Αλλά ακόμη και σε αυτές τις καταστάσεις υπάρχει μια λυτρωτική κωμική πλευρά. Οι μεγάλοι συχνά είναι αμήχανοι έως γελοίοι μπροστά στη δυστυχία ενός παιδιού. Οπότε προκαλούν γέλιο.
«Πω ρε φίλε!», που θα έλεγε και η φίλη της Εστέρ, αυτός ο Σατούφ έχει υπέροχο ανατρεπτικό χιούμορ που ανατέμνει την κοινωνία και θέτει σε αμφισβήτηση τις βεβαιότητές σου. Οι περιπέτειες της Εστέρ διαβάζονται με μια ανάσα, με ένα διαρκές χαμόγελο στο πρόσωπο.
Το πενάκι του Σατούφ τιμά την παράδοση των μεγάλων Γάλλων δημιουργών του είδους, κι ο νους βέβαια πάει στον Γκοσινί. Αλλά ο Σατούφ έχει το δικό του ύφος. Ασπρόμαυρο αδρό σκίτσο, με ένα ή δυο χρώματα το πολύ σε κάθε ιστορία, κάνει το καρέ να φέρνει σε επιζωγραφισμένη φωτογραφία εποχής ή σε παλιά γελοιογραφία, της εποχής του Φαντάζιο και του Ρομάντζο. Κατά τα άλλα τίποτα ρετρό ή νοσταλγικό δεν υπάρχει. Χαρακτηριστικό είναι επίσης το πλήθος στοιχείων που χωράει σε ένα καρέ, με αποτέλεσμα το αναγνωστικό κοινό της μέσης ηλικίας να χρειάζεται οπωσδήποτε τα γυαλιά πρεσβυωπίας. Θα τα φορέσει όμως ευχαρίστως γιατί δε θα θελήσει να χάσει καμία λεπτομέρεια, όπως εκείνα τα τοξάκια με σχόλια κάτω από τη φιγούρα της Beyonce: «Ξανθιά»+ «Μαύρη» + «Πολύ πλούσια» + «Πολύ ευλύγιστη» + «Πολύ χοντρή» = «Τέλεια».
Ή τα σχόλια στη φανταστική φωτογραφία από το μέλλον που ονειρεύεται η Εστέρ. Είναι παντρεμένη με έναν κούκλο της ποπ σκηνής και έχουν τρία παιδιά που έχουν όλα από ένα iPhone. Για να μην αναγκαστούν να ζήσουν την τραγική παιδική ηλικία που είχε η μητέρα τους χωρίς iPhone!
Μακάρι να γεννηθεί και καμία ελληνίδα Εστέρ αλλά όχι μιμούμενη το πρότυπό της. Η χιουμοριστική και συνάμα διεισδυτική και ανατρεπτική ματιά στην ελληνική κοινωνία μέσα από τα μάτια ενός παιδιού θα ήταν ενδιαφέρουσα αλλαγή στην λογοτεχνική μας παραγωγή. Σύγχρονα κόμικς και graphic novel ελληνικής κοπής που να απευθύνονται σε παιδιά είναι λιγοστά. Ο αυτοσαρκασμός δεν μας αρέσει. Ιδίως αυτός ο αυτοσαρκασμός που να γίνεται αντιληπτός σε διαφορετικά επίπεδα τόσο από τα παιδιά όσο και από τους ενήλικες. Μεγάλη τέχνη. Δε μας λείπει το χιούμορ ούτε η δεξιότητα του κομίστα. Λείπει η λοξή ματιά στα καθ’ ημάς.
Ο  Ριαντ Σατούφ είναι από τους πιο δυναμικούς σύγχρονους κομίστες. Γεννημένος το 1978 από Σύρο πατέρα και Γαλλίδα μητέρα, έζησε τα παιδικά του χρόνια μεταξύ Λιβύης, Συρίας και Βρετάνης. Σχεδιάζει κόμικς τα τελευταία 20 χρόνια. Επί δέκα χρόνια υπήρξε συνεργάτης στο Charlie Hebdo. Είναι από τους λίγους συγγραφείς graphic novel που βραβεύτηκε δύο φορές με το βραβείο Fauve d’ Or στο διεθνές φεστιβάλ κόμικς στην Angouleme. Είναι επίσης βραβευμένος σκηνοθέτης (περισσότερα στο https://en.wikipedia.org/wiki/Riad_Sattouf).

Ιnfo: Ριάντ Σατούφ, Τα ημερολόγια της Εστέρ. Ιστορίες από της ζωή της Εστέρ, ετών 10. μτφ: Α. Λουκάκου. Ποταμός: 2017.

Τρίτη 23 Ιανουαρίου 2018

ΑΡΧΑΙΟ-ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ DNA.

ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΘΡΑΝΙΟ







ΑΡΧΑΙΟ-ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ DNA



Συναδέλφισσες και συνάδελφοι,

Ο φασισμός χθες ντύθηκε μακεδονομάχος και βγήκε στους δρόμους της Θεσσαλονίκης κι έκανε ό, τι κάνει: έκαψε, έβρισε, πλημμύρισε από μίσος κι εθνική-θρησκευτική υστερία.

Η ανοχή σε αυτούς που αυτοπροσδιορίζονται «πατριώτες» είναι συνενοχή! Πότε άλλοτε το ΔΣ του Συλλόγου μας έβγαλε παρόμοιο ψήφισμα;

Διαχωρίζουμε τη θέση μας ! Το ΤΘ δεν υπερψήφισε το κείμενο που στάλθηκε από το ΔΣ του Συλλόγου μας για την ονομασία της ΠΓΔΜ. Θεωρούμε ότι οι ακραίες εθνικιστικές φωνές, η μισαλλοδοξία και οι γραφικοί καβαλάρηδες με τζιν πανταλόνι και παραδοσιακό, πλουμιστό σακάκι (είναι και το τριώδιο βλέπεις) όπως τους κατέγραφε με καμάρι ο Σκάι, δεν βοηθούν στην ειρηνική συνύπαρξη των λαών.

Και τέλος πάντων, τι πρέπει να κάνουμε για την εθνική μας ταυτότητα; Να κάνουμε όλοι/ες ανάλυση DNA να δούμε ποιος/α κατάγεται από το Μεγαλέξανδρο και ποιος/α ( 400 χρόνια δεν είναι και λίγα) από τους Τούρκους; Να ψάξουμε και ποιος απόγονος του Μεγαλέξανδρου αλλαξοπίστησε κι έγινε χριστιανός;

Όσοι/ες, από τα μέλη του ΔΣ του Συλλόγου μας, προσυπογράψατε το Ψήφισμα, πώς αντέχετε από τις 8 Απριλίου του 1993, όταν η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας –The former Yugoslav Republic of Macedonia / FYROM εντάχθηκε στον ΟΗΕ, αυτή την «εθνική σκλαβιά»;

Ο Κασσιδιάρης και κάποιοι άλλοι σίγουρα δεν αντέχουν ή καλύτερα … δεν αντέχονται!!!!

ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΘΡΑΝΙΟ




Δευτέρα 22 Ιανουαρίου 2018

Η σύλληψη της δασκάλας, το μέγεθος της σανίδας και ο αμερικάνικος εκπαιδευτικός μεσαίωνας.

Άρθρο της Αιμιλίας Τσαγκαράτου

Αναδημοσίευση από τον Σελιδοδείκτη.



Το γύρο του κόσμου έκανε μέσω του διαδικτύου η εικόνα της σύλληψης της Deyshia Hargrave, δασκάλας στην κομητεία Vermillion της πολιτείας της Λουιζιάνας των ΗΠΑ στις 8 Ιανουαρίου, κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του Σχολικού Συμβουλίου της περιοχής. Οι κατηγορίες ήταν «η παραμονή της σε συγκέντρωση μετά από απαγόρευση» και «αντίσταση κατά της αρχής». Το «έγκλημά» της ήταν ότι διαμαρτυρήθηκε για την απόφαση του Συμβουλίου να αυξήσει το μισθό του υπεύθυνου των σχολείων της εν λόγω περιοχής (superintendent) Jerome Puyau κατά 38.000 δολάρια ετησίως, φτάνοντας έτσι τα 148.00 δολάρια! «Όταν παίρνει αύξηση ένα υπεύθυνος σχολείων ή οποιοσδήποτε άλλος σε ηγετική θέση, αυτό είναι ένα χαστούκι στο πρόσωπο όλων των εκπαιδευτικών, των εργαζόμενων στις καντίνες των σχολείων μας και όλου του βοηθητικού προσωπικού, τη στιγμή που όλοι εμείς δεν έχουμε πάρει αύξηση τα τελευταία δέκα χρόνια. Που θα τα βρείτε όλα αυτά τα χρήματα; Στην πραγματικότητα θα τα πάρετε από τις τσέπες των εκπαιδευτικών». Αυτή ήταν η δήλωσή της που εξόργισε τον Puyau και κάλεσε τον αστυνομικό να την απομακρύνει με τη βία από την αίθουσα της συνεδρίασης. Ο πρόεδρος του σχολικού συμβουλίου Fontana δήλωσε προκλητικά μετά το περιστατικό ότι «όλοι θέλουν να πάρουν το μέρος της καημένης της γυναικούλας που την πέταξαν έξω. Εκείνη όμως έκανε την επιλογή της. Θα μπορούσε να είχε βγει έξω ήσυχα, και τίποτε από όλα αυτή δεν θα είχε συμβεί»!!!

Από τη στιγμή που δημοσιοποιήθηκε το γεγονός, ένα κύμα συμπαράστασης έχει κατακλύσει τις ΗΠΑ, ενώ εκπαιδευτικοί από όλο τον κόσμο δηλώνουν ότι είναι με το μέρος της. Στo Abbeville, στην πόλη στην οποία διδάσκει, πραγματοποιήθηκε δύο μέρες μετά το περιστατικό μεγάλη συγκέντρωση συμπαράστασης και διαμαρτυρίας από εκπαιδευτικούς και γονείς. «Θέλω κάτι να βγει από όλο αυτό, θέλω να αλλάξουν τα πράγματα, θέλω οι χειροπέδες και οι συλλήψεις να ανήκουν στο παρελθόν», δήλωσε στη συγκέντρωση η Hargrave. «Θέλω οι εκπαιδευτικοί και οι πολίτες να συμμετέχουν στα τοπικά τους συμβούλια και να λένε τη γνώμη τους. Διδάσκω στους μαθητές μου να φέρονται στους άλλους με σεβασμό και να υπερασπίζονται τη γνώμη τους όταν βλέπουν την αδικία. Τι είδους γυναίκα, μητέρα, δασκάλα ή πολίτης θα ήμουν εάν δεν έκανα κι εγώ το ίδιο;»

Το περιστατικό αυτό δείχνει με τον πιο καθαρό τρόπο τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το εκπαιδευτικό σύστημα στις ΗΠΑ. Οι υπέρογκες αμοιβές των στελεχών και των μάνατζερ της εκπαίδευσης και η τεράστια ψαλίδα τους από εκείνες των εκπαιδευτικών δείχνουν τη λογική με την οποία λειτουργεί η σχολική ηγεσία: είναι το κίνητρο εκείνο για να μπορούν να καθυποτάσσουν, να ελέγχουν, εντέλει να ευτελίζουν το έργο και την προσωπικότητα των εκπαιδευτικών. Η καταστολή δεν είναι παρά η άμεση λογική συνέπεια μιας τέτοιας εκπαιδευτικής πολιτικής, φυσικά ως ένα κομμάτι του συνολικού παζλ της καταστολής και του αυταρχισμού που ζουν οι εργαζόμενοι, οι μετανάστες και οι μειονότητες στην Αμερική και που έχει ενταθεί επικίνδυνα με την άνοδο του Τραμπ στο προεδρικό αξίωμα. 

Όμως αυτή είναι η μία όψη του νομίσματος. Στην συγκεκριμένη εκπαιδευτική περιφέρεια, οι κανονισμοί λειτουργίας των σχολείων που επιβάλλονται από το Σχολικό Συμβούλιο παραπέμπουν στην κυριολεξία σε εκπαιδευτικό μεσαίωνα: σωματική τιμωρία στους μαθητές, επιβολή συγκεκριμένου τύπου ενδυμασίας και σχολικές στολές, υποχρεωτικό αλκοτέστ για μαθητές και συνοδούς κατά την είσοδο σε σχολικές εκδηλώσεις, ανιχνευτές μετάλλων και χρήση αστυνομικών σκυλιών μέσα στα σχολικά κτίρια, σωματικός περιορισμός των μαθητών με ειδικές ανάγκες είναι κάποια από τα μέτρα που επιβάλλονται. Σε μια ανατριχιαστική περιγραφή των «διαδικασιών πειθάρχησης» των μαθητών στο «βιβλίο οδηγιών» του σχολικού συμβουλίου της συγκεκριμένης περιοχής, δίνεται ακόμα και το μέγεθος της σανίδας που πρέπει να χρησιμοποιείται για να χτυπούν τα οπίσθια των μαθητών, με την παρουσία ενήλικα! Όσο για το dress code, τον κώδικα δηλαδή ενδυμασίας, παιδιών και εκπαιδευτικών, οι κανόνες εκτείνονται σε πέντε (!) σελίδες, περιλαμβάνοντας ακόμα και το είδος των εσωρούχων(!), την απόσταση του στριφώματος του φορέματος των κοριτσιών από το πάτωμα, ή το ότι οι μαθητές πρέπει να φορούν υποχρεωτικά ζώνη από την 1η μέχρι τη 12η τάξη! 

«Άξιος» λοιπόν ο μισθός του μάνατζερ. Η αλήθεια είναι ότι είναι κουραστικό να κρατάς μεζούρα και να μετράς τα πάντα, από το μήκος και το πλάτος της σανίδας για να χτυπάς μικρά παιδιά μέχρι το πόσους εκπαιδευτικούς πρέπει να απολύσεις αν δεν είναι αποδοτικοί. Εμείς όμως πρέπει να θέσουμε το ερώτημα: για πόσο ακόμα οι εκπαιδευτικοί, οι γονείς και οι μαθητές θα τα ανέχονται όλα αυτά; Οι φωνές αντίστασης που υπάρχουν πρέπει να γίνουν ακόμα πιο δυνατές. Τα χτυπήματα πρέπει επιτέλους να επιστραφούν στους θύτες.


ΕΚΤΑΚΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ


Συναδέλφισσες και συνάδελφοι,
Την Πέμπτη 25 Ιανουαρίου στις 6.30 μ. μ. στο Εργατικό Κέντρο, ο Σύλλογος Δασκάλων - Νηπιαγωγών Χαλκίδας θα πραγματοποιήσει έκτακτη Γενική συνέλευση προκειμένου να οργανώσουμε την δράση μας .
Η ψήφιση του πολυνομοσχεδίου, μετά την κατάλυση του Συντάγματος μέσω των δανειακών συμβάσεων και των μνημονίων, αποτελεί τη συνέχιση της επίθεσης στα ατομικά κοινωνικά και πολιτικά μας δικαιώματα .
Η καθιέρωση αποκλειστικά ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, που αποσκοπεί στην υφαρπαγή της ιδιωτικής ακίνητης περιουσίας, η απαλλοτρίωση της δημόσιας περιουσίας, η απαγόρευση ουσιαστικά της απεργίας από μια κυβέρνηση, που απέχει πολύ από το να χαρακτηρίζεται ως αριστερή,  συνθέτουν μαζί με πολλές ακόμη αποφάσεις, το ξεπούλημα του δικαιώματος σε μια ζωή αξιοπρέπειας που δικαιούμαστε ως πολίτες αυτής της χώρας. Τα κεκτημένα που πετύχαμε μετά από μεγάλους αγώνες έγιναν ζητούμενα και η απάθεια δεν μπορεί να είναι απάντηση, παρά την απογοήτευση που υπάρχει.
Η λύση βρίσκεται στον αγώνα για την ανατροπή και αυτό μπορεί να γίνει μόνο μέσα από τη συμμετοχή.
ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΜΕ ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ …ΟΡΓΑΝΩΝΟΥΜΕ ΚΑΙ …ΣΥΝΔΙΑΜΡΦΩΝΟΥΜΕ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΜΑΣ!


Για το ΔΣ

                             Η Πρόεδρος                                   Η Γεν. Γραμματέας
                             Βέτα Κορωναίου                                Έφη Βαρβάρου


ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΘΕΑΤΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ.


Συνεχίζοντας την καθιερωμένη δράση του Συλλόγου μας, που στόχο έχει την επαφή των παιδιών με ποιοτικές θεατρικές παραστάσεις,  σας ενημερώνουμε ότι αυτή τη χρονιά θα φιλοξενήσουμε την θεατρική παράσταση «το κλειδί της καρδιάς» της Πηνελόπης Σ. Δέλτα.
Όπως έχετε ήδη ενημερωθεί το έργο θα παιχτεί στο θέατρο Παπαδημητρίου 26, 27,28 Φεβρουαρίου και 1,2 8 και 9 Μαρτίου. Ώρες παραστάσεων: 09.00 – 10.15 και 11.00 – 12.15.
Τιμή εισιτηρίου: 5€.
Τα σχολεία που επιθυμούν να παρακολουθήσουν την παράσταση μπορούν να επικοινωνήσουν με τον Γιαννούχο Λάμπρο 6972725490.
Παρακαλούμε τους Διευθυντές και Διευθύντριες για να γίνει ο κατάλληλος προγραμματισμός και να μην παρατηρηθούν φαινόμενα υπεραριθμίας που δυσχεραίνουν την ομαλή παρακολούθηση της παράστασης από τους μαθητές ή φαινόμενα ακύρωσης πολλών θέσεων της τελευταίας στιγμής,  να αναφέρουν τον ακριβέστερο δυνατό αριθμό μαθητών.
Μετά τη δήλωση συμμετοχής κάθε σχολείου, θα σταλεί ακριβές διάγραμμα με τις θέσεις.

Λίγα λόγια για το έργο
«Ακροβατώντας ανάμεσα στην αγάπη για το παιδί και την αγάπη για το θέατρο σας παρουσιάζουμε την θεατρική παράσταση με τίτλο "Το κλειδί της καρδιάς", που είναι βασισμένη στο διήγημα της Πηνελόπης Δέλτα "Η καρδιά της Βασιλοπούλας".
Πρόκειται για ένα υπέροχο έργο της συγγραφέως, η οποία σημάδεψε με την πένα της την Ελλάδα του 20ου αιώνα και όχι μόνο. Με σεβασμό, αγάπη, σύγχρονη ματιά και μεράκι μεταφέρουμε αυτό το μοναδικό και κλασσικό διήγημα στη σκηνή, πλαισιώνοντάς το με ζωντανή μουσική, ευρηματικά σκηνικά - κοστούμια και μαγικούς φωτισμούς. Οι ηθοποιοί ζωντανεύοντας τους ρόλους με μαεστρία, προκαλούν μικρούς και μεγάλους να χαθούν στο παραμύθι και να αναζητήσουν το νόημα της ζωής...την αγάπη.
Μια ατμοσφαιρική παράσταση γεμάτη έντονες στιγμές, μεγάλες εναλλαγές και πολύ μουσική που αγγίζει την ψυχή όλων...»


ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
ΚΕΙΜΕΝΟ: Πηνελόπη Δέλτα
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Νίκος Χρηστίδης
ΣΝΗΝΟΓΡΑΦΙΑ: Νάγια Ζαχαράτου
ΕΝΔΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑ: Βαλεντίνο Βαλάσσης
ΠΡΩΤΟΤΥΠΗ ΜΟΥΣΙΚΗ: Λαμρινή Γιώτη
ΜΟΥΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ: Γιάννης Μιχαήλ
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΦΩΤΙΣΜΩΝ: Αναστασία Λουκρέζη
ΧΟΡΟΓΡΑΦΙΕΣ: Βαλεντίνο Βαλάσσης
MAKEUP: Cathy Jones, Ρετζίνα Κούπε, Μαίρη Μπακάλη, Μαριάννα Παγιάτη

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: Γιάννης Παπαθανασίου 

ΠΑΙΖΟΥΝ
Φώτης Σπύρος
Ίρις Πανταζάρα
Ελευθερία Παρασκευά
Μάνος Παπαδάς
Φένια Σταύρου
Νίκος Χρηστίδης
ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΠΙ ΣΚΗΝΗΣ
Λαμπρινή Γιώτη
Αθανάσιος Χρηστίδης



Για το ΔΣ

                    Η Πρόεδρος                                   Η Γεν. Γραμματέας
                 Βέτα Κορωναίου                                Έφη Βαρβάρου

Παρασκευή 19 Ιανουαρίου 2018

Η απεργία μια φορά κι έναν καιρό…

ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΘΡΑΝΙΟ




Η απεργία μια φορά κι έναν καιρό…


Καλά κρατούσε και οι περισσότεροι/ες συμμετείχαν με παλμό και πίστη για ένα καλύτερο αύριο. Όμως, πριν από πολλά πολλά χρόνια, πολλές απεργίες στήνονταν από τους «εργατοπατέρες» όχι με σκοπό τη νίκη, αλλά τη «συνθηκολόγηση» με τα αφεντικά και την «υποταγή» στους ισχυρούς συνδικαλιστές των κομματικών γραμμών που, για δικό τους όφελος πια, «αγωνίζονταν» στους δρόμους κι ενίοτε στις κάμερες και στα κλειστά γραφεία…

Σήμερα πια απεργούν ελάχιστοι/ες.

Σήμερα πια πρέπει να βρούμε άλλους τρόπους να μιλήσουμε για το δίκιο και τον αγώνα.

Η απεργία δεν είναι ταμπού ούτε ξέπλυμα συνειδήσεων ούτε στάχτη στα μάτια των ψηφοφόρων.

Ας σταματήσει λοιπόν ο θρήνος πάνω από ένα λείψανο μπας και ησυχάσουμε και μπορέσουμε να δούμε πίσω από τις φωτογραφίες των αγωνιστών μεγαλοσυνδικαλιστών που ξεχύνονται με τα πλακάτ στους δρόμους … σαν άλλοτε και φωνάζουν για το δίκιο του αγώνα όπως οι κυβερνήσεις φροντίζουν για το καλό μας.

Και πριν βγω από την τάξη, ας δω το μέλλον που συνδιαμορφώνω στα άδεια μάτια των παιδιών μου όταν τους ανακοινώνω πως δε θα απεργήσω.

Κρίμα, θα σκέφτονται, χάθηκε μια ευκαιρία… 


ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΘΡΑΝΙΟ



Πέμπτη 18 Ιανουαρίου 2018

Η τσάντα στο σχολείο - Τα βοηθήματα στο σπίτι.

Άρθρο του Δημήτρη Μαριόλη
Αναδημοσίευση από την Εκπαιδευτική Λέσχη.


Τρία πράγματα στον κόσμο αυτό, πολύ να μοιάζουν είδα.
Τα ολόλευκα μα πένθιμα σχολεία των Δυτικών,
των φορτηγών οι βρώμικες σκοτεινιασμένες πλώρες
και οι κατοικίες των κοινών, χαμένων γυναικών.

Έχουνε μια παράξενη συγγένεια και τα τρία
παρ’ όλη τη μεγάλη τους στο βάθος διαφορά,
μα μεταξύ τους μοιάζουνε πολύ, γιατί τους λείπει
η κίνηση, η άνεση του χώρου και η χαρά.

Νίκος Καββαδίας, Παραλληλισμοί


                  


Επί της διαδικασίας:

Την Παρασκευή 1 Δεκέμβρη, πραγματοποιείται η συνάντηση ΔΟΕ – ηγεσίας Υπουργείου Παιδείας. Ανάμεσα στα άλλα, τα στελέχη του Υπουργείου Παιδείας ερωτώνται σχετικά με τα δημοσιεύματα για το πρόγραμμα «Η τσάντα στο σχολείο». Τα στελέχη του Υπουργείου απαντούν ότι υλοποιείται σχετικό πιλοτικό πρόγραμμα σε 25 δημοτικά σχολεία και αναμένεται η αξιολόγησή του τους επόμενους μήνες, πάντως δεν προβλέπεται άμεσα η καθολική εφαρμογή του. Δώδεκα ημέρες μετά, το Υπουργείο εκδίδει την εγκύκλιο Φ.7/219218 /Δ1/13-12-2017, προωθώντας την καθολική εφαρμογή του μέτρου σε όλα τα δημοτικά σχολεία της χώρας από τον Ιανουάριο του 2018. Ο καθένας μπορεί να βγάλει τα συμπεράσματά του.

Επί της ουσίας:

Η εγκύκλιος προβλέπει ότι «η παραμονή της τσάντας στο σχολείο [για τουλάχιστον ένα Σαββατοκύριακο το μήνα] δεν αποτελεί μια συμβολική παρέμβαση, αλλά επιδιώκεται οι μαθητές και οι μαθήτριες να μην ασχολούνται με την προετοιμασία μαθημάτων κατά τη διάρκεια αυτού του Σαββατοκύριακου», ωστόσο τρεις παραγράφους παρακάτω επισημαίνεται ότι «η πρωτοβουλία αυτή δεν ισοδυναμεί με εγκατάλειψη της μελέτης ή άλλων δημιουργικών εργασιών, τις οποίες οι μαθητές και οι μαθήτριες δύνανται να υλοποιούν κατ’ οίκον σε ατομική ή και ομαδική βάση, συνδυάζοντας ενίοτε τη διασκέδαση και το συνεργατικό πνεύμα με τη μάθηση». Επομένως, συνοψίζοντας τα παραπάνω, οι μαθητές το συγκεκριμένο Σαββατοκύριακο δεν θα ασχολούνται με την προετοιμασία των μαθημάτων τους αλλά δεν θα εγκαταλείπουν και τη μελέτη τους συνδυάζοντας την όμως με «τη διασκέδαση και το συνεργατικό πνεύμα»!

Προφανώς, όποιος διατηρεί μνήμες από τη μαθητική του ζωή κατανοεί ότι κάθε ανάπαυλα από τη σχολική ρουτίνα, είναι πάντα ευπρόσδεκτη ως μια ευχάριστη στιγμή, μια ασυνέχεια στο συνεχές των σχολικών απαιτήσεων. Το ερώτημα όμως είναι κατά πόσο είναι δυνατόν τέτοια μέτρα να έχουν το οποιοδήποτε πραγματικό αντίκρισμα όταν παραμένουν αμετάβλητοι όλοι οι παράγοντες που διαμορφώνουν τη φυσιογνωμία και τον προσανατολισμό του σχολείου. Για παράδειγμα, η εγκύκλιος προϋποθέτει ότι «σε καμία περίπτωση η υλοποίηση της δράσης δεν πρέπει να οδηγήσει σε μετάθεση των κατ’ οίκον εργασιών που συνήθως ανατίθενται το Σαββατοκύριακο στις άλλες μέρες της εβδομάδας». Από τη στιγμή όμως που η ύλη των μαθημάτων είναι συγκεκριμένη και οι διδακτικοί στόχοι αμετάβλητοι, είναι σαφές ότι στην πραγματικότητα, ο παραπάνω στόχος είναι ανέφικτος.

Η παραπάνω δράση εντάσσεται στο συγκεκριμένο σημερινό εκπαιδευτικό πλαίσιο, στο πλαίσιο δηλαδή μιας σύγχρονης εκδοχής του παλιού παραδοσιακού νοησιαρχικού σχολείου, του σχολείου των κατακερματισμένων πληροφοριών και δεξιοτήτων, του σχολείου που είναι αποστεγνωμένο από κάθε λογική ολικής προσέγγισης της γνώσης, διαμόρφωσης ελεύθερης, χειραφετημένης κριτικής συνείδησης, συνεργατικής μάθησης, δημιουργικότητας και χαράς. Η ένταση των σχολικών ανισοτήτων και της σχολικής αποτυχίας, τα οξυμένα φαινόμενα εγκατάλειψης και αδιαφορίας, οι διαγνώσεις για παράλληλη στήριξη που πολλαπλασιάζονται, τα φροντιστήρια και τα ιδιαίτερα για μαθητές του δημοτικού που γνωρίζουν νέα άνθηση, οι πωλήσεις σχολικών βοηθημάτων για το δημοτικό που απογειώθηκαν τα τελευταία δέκα χρόνια με την εισαγωγή των νέων σχολικών βιβλίων, η σύνθλιψη του παιδικού χρόνου στον κυκεώνα των φροντιστηρίων ξένων γλωσσών, των ιδιαίτερων, των κατ’ οίκον εργασιών, των ποικίλων εξωσχολικών δραστηριοτήτων, συνθέτουν μια πραγματικότητα που καθιστά ανέφικτο το διακηρυγμένο σκοπό του προγράμματος «να υποστηρίξει ουσιαστικά τον μειωμένο χρόνο δημιουργικής επαφής και επικοινωνίας γονέων – παιδιών». Οι βαθύτερες αιτίες για όλα τα παραπάνω, είναι βέβαια συνδυαστικά κοινωνικές και εκπαιδευτικές. Ας περιοριστούμε σε αυτό το σημείωμα στις εκπαιδευτικές αιτίες, που εμπίπτουν και στην άμεση πολιτική ευθύνη του Υπουργείου Παιδείας. Η έγκριση και για την επόμενη χρονιά (Φ.31/205016/Δ1/24-11-2017), του σχολικού βιβλίου μαθηματικών της Β΄ Δημοτικού – ενός βιβλίου που μαζί με αυτά της Δ΄ και της Ε΄ αποτελούν τον εφιάλτη δασκάλων, γονιών και μαθητών εδώ και δέκα συναπτά έτη – προδίδει το προφανές. Η σημερινή κυβέρνηση συνεχίζει απρόσκοπτα και χωρίς καμία απολύτως διαφοροποίηση την εκπαιδευτική πολιτική των προηγούμενων κυβερνήσεων στο επίπεδο των αναλυτικών προγραμμάτων, σχολικών βιβλίων και διδακτικής ύλης.

Το εντυπωσιακό είναι ότι αυτή η διαπίστωση ισχύει ακόμα και για το σχολικό βιβλίο ιστορίας της Στ΄ Δημοτικού, ένα άκρως συντηρητικό εγχειρίδιο, με αρκετά μεθοδολογικά προβλήματα. Απομένει μόνο να δούμε εάν θα επανεγκριθεί για την επόμενη σχολική χρονιά το εγχειρίδιο μαθηματικών της Ε΄ Δημοτικού.

Συμπέρασμα:

Ο προσανατολισμός και το περιεχόμενο του σχολείου και οι δομικές αντιφάσεις που το διαπερνούν, υπονομεύουν κάθε αποσπασματική δράση, οδηγώντας ενίοτε σε τραγελαφικές καταστάσεις. Μια ουσιαστική παρέμβαση προϋποθέτει νέα αναλυτικά προγράμματα, δραστική μείωση της ύλης, αλλαγή στη φιλοσοφία και τη φυσιογνωμία του σχολείου και συνακόλουθα, νέα σχολικά εγχειρίδια. Τίποτε από τα παραπάνω όμως δεν έχει πράξει ούτε έχει δρομολογήσει εδώ και τρία συναπτά έτη η κυβέρνηση. Οι μαχόμενοι εκπαιδευτικοί οφείλουν, σε αυτό το δυσμενές κοινωνικό και σχολικό περιβάλλον, να αμφισβητήσουν και θεωρητικά αλλά και έμπρακτα τις βασικές κατευθύνσεις της εκπαιδευτικής πολιτικής και της κυρίαρχης παιδαγωγικής.

Τρίτη 16 Ιανουαρίου 2018

Πόσα κιλά ζυγίζει μια σχολική τσάντα;




Ένα Σαββατοκύριακο το μήνα απαλλαγμένο από υποχρεώσεις κάθε εργαζόμενος άνθρωπος θα το ήθελε. Και πραγματικά δε νομίζουμε ότι υπάρχει παιδί που θα ακούσει ότι ένα Σ/Κ το μήνα θ’ αφήνει την τσάντα στο σχολείο χωρίς να ενθουσιαστεί!

Το Τ.Θ. δέχεται την καλή προαίρεση της συγκεκριμένης δράσης για τους λόγους που επικαλείται το υπουργείο. Όμως, δεν ζητάμε τον ποιοτικό χρόνο του Σαββατοκύριακου αλλά της μικρής, πολύ μικρής ζωής μας.

Το Τ.Θ. οραματίζεται ένα σχολείο ελεύθερης έκφρασης και ενεργούς συμμετοχής των παιδιών όπου οι ερευνητικοί πειραματισμοί και η δημιουργική και ολοκληρωμένη προσέγγιση της βιωματικής γνώσης θα το καθιστούν τόπο χαράς και ανακούφισης για παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς καθημερινά. Ένα σχολείο που θα σέβεται το εργασιακό ωράριο των παιδιών και δε θα τα εξαντλεί σε ανούσιες υπερωρίες, Ένα σχολείο που η σχολική τσάντα δε θα είναι ασήκωτο βάρος ούτε στους παιδικούς ώμους ούτε στις συνειδήσεις μας.

Γι’ αυτό το σχολείο ζητάμε:

1. Μαζικούς διορισμούς

2. Διαρκή δωρεάν επιμόρφωση των εκπαιδευτικών

3. Μείωση αναλογίας μαθητών/τριών ανά εκπαιδευτικό 

4. Στήριξη του ολοήμερου σχολείου 

5. Στήριξη όλων των υποστηρικτικών δομών- τμήματα υποδοχής, ένταξης, ενισχυτικήδιδασκαλία, παράλληλη στήριξη

6. Μείωση της διδακτέας ύλης

7. Βελτίωση των αναλυτικών προγραμμάτων και των σχολικών βιβλίων

8. Άνοιγμα του σχολείου στην τέχνη και τον πολιτισμό

9. Θεσμοθέτηση της δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής

10. Βελτίωση των σχολικών κτιρίων και της υλικοτεχνικής υποδομής τους …


Και μια πιο ελαφριά σχολική τσάντα…

Καλή χρονιά σε όλους και όλες!

ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΘΡΑΝΙΟ




Χοροεσπερίδα Συλλόγου.


Κάθε χρόνο ο Σύλλογός μας πραγματοποιεί κοπή πίτας και βράβευση συνταξιούχων στον ετήσιο χορό του. 

Ιδιαίτερα σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία, που ζούμε σαν κλάδος και σαν εργαζόμενοι η ενδυνάμωση και η ενότητα αποτελούν βασικά συστατικά για τους αγώνες, που είναι μπροστά μας. 

Φέτος ο Σύλλογος θα πραγματοποιήσει την χοροεσπερίδα στο «Πηγαδάκι», στην Έξω Παναγίτσα απέναντι από το Ορφανοτροφείο, την Παρασκευή 19 Ιανουαρίου 2018 στις 9.30.

Η τιμή της πρόσκλησης είναι 15 ευρώ το άτομο με ορχήστρα και πλήρες μενού.

Για το ΔΣ


                  Η Πρόεδρος                                     Η Γεν. Γραμματέας

               Bέτα Κορωναίου                                     Έφη Βαρβάρου

Μεταφράσεις, διασκευές και μεταποιήσεις ξένων έργων εις τα καθ’ ημάς.

Άρθρο του Κυριάκου Ντελόπουλου
Αναδημοσίευση από τον Αναγνώστη.

Συμβολή στην ελληνική παιδική λογοτεχνία του 19ου αιώνα.


Η βιβλιογραφική χαρτογράφηση του 19ου αιώνα έδωσε πλούσιες πληροφορίες για την εκδοτική δραστηριότητα της Ελλάδας, του νέου ευ­ρωπαϊκού κράτους, που μετά από μακραίωνη αφάνεια αναδύθηκε δυναμικά και διεκδίκησε μια θέση στην αναγεννώμενη Ευρώπη. Η αναγεννηθείσα πνευματική του ζωή υπήρξε ανάλογα ανήσυχη και δημιουργική. Τα επιτεύγματά της τα αποκάλυψαν οι βιβλιογραφικές έρευνες, οι ο­ποίες ανέσκαψαν τα κοιτάσματα του παρελθόντος και έφεραν στην επιφάνεια ευρήματα που βεβαιώνουν ότι πολλά ξεκίνησαν τότε και πολ­λά έγιναν προάγγελοι των εξελίξεων. Η εκδοτική δραστηριότητα που εντάθηκε με τον χρόνο με αξιοσημείωτους ρυθμούς, έχει δώσει αξιοπρόσεκτους αριθμούς βιβλίων που κυκλοφόρησαν, λογοτεχνικών και επιστημονικών, ελληνικών και ξένων σε μετάφραση. Η επί χρόνια αστήρικτη απόφανση ότι τον 19ο αιώνα δεν γράφτηκαν βιβλία για παιδιά μετά από έρευνες αποδείχθηκε εσφαλμένη. Στην απόρριψη του σφάλματος συντέλεσε η βιβλιογραφική έρευνα, που κατέδειξε ότι τα παιδιά διάβασαν βιβλία ελληνικά και ξένα, βιβλία γραμμένα γι’ αυτά και βιβλία που μεταφράστηκαν ακόμη και βιβλία που είχαν αποδέκτες τους «μεγάλους». Γνωρίζουμε και τα σχολικά βιβλία της εποχής και τα εξωσχολικά και τους συγγραφείς τους. Δηλαδή τα βιβλία που κράτησαν στα χέρια τους παιδιά τότε, οι πάπποι, οι προπάπποι και προ-προπάπποι μας πια.

Τα ξένα βιβλία που εισήχθησαν στην Ελλάδα αποδόθηκαν στην ελληνική με διάφορους τρόπους. Μεταφράστηκαν, παραφράστηκαν, διασκευάστηκαν και μεταπλάστηκαν. Η διαδικασία των μεταπλάσεων υπήρξε μία τακτική μη αυτούσιας μεταφοράς των έργων των ξένων βι­βλίων για ανάγνωση από τα παιδιά. Η ίδια ακολουθήθηκε και για τις λαϊκές εκδόσεις. Τέτοιας μορφής και τεχνικής που οδήγησε σε αποδόσεις με χαρακτηριστικά πρωτότυπης δημιουργίας. Πρόκειται για ένα ενδιαφέρον φαινόμενο της εποχής.

Καταγράφονται(1) 98 Έλληνες συγγραφείς με 204 τίτλους σε 330 εκδόσεις και 114 ξένοι με 293 τίτλους σε 510 εκδόσεις.

Στην πρώτη ομάδα παραμένουν για ταύτιση με τους συγγραφείς τους 56 τίτλοι που κυκλοφόρησαν ανώνυμα αλλά σύμφωνα με πολ­λές ενδείξεις ανήκουν σε Έλληνες και 86 τίτλοι οι οποίοι από τα βι­βλιογραφικά τους και άλλα εσωτερικά στοιχεία φαίνεται να προέρχονται από ξένους. Επιφύλαξη υπάρχει για 56 ελληνικούς τίτ­λους, ένα μέρος των οποίων μπορεί να αποδειχτεί τελικά ότι είναι ξενικής προέλευσης, μεταφρασμένοι ή διασκευασμένοι.

Οι αναφερόμενοι αριθμοί για τις εκδόσεις καθαρόαιμων ελληνικών βιβλίων και τις εισαγωγές από το εξωτερικό αντιπροσωπεύουν τα εντοπισθέντα ως τώρα ευρήματα. Πρέπει να σημειώσω ότι οι αριθμοί αυ­τοί στην πραγματικότητα είναι μεγαλύτεροι σύμφωνα με πληροφο­ρίες από γραπτές μαρτυρίες. Ο αριθμός των 330 εκδόσεων ελληνι­κών έργων εξασθενεί αν αφαιρέσουμε τις 55 –είναι όμως πολύ πε­ρισσότερες– εκδόσεις των Αισώπειων μύθων. Ο Αίσωπος(2) περισσό­τερο από οιονδήποτε άλλο έχει προσφέρει τις μεγαλύτερες εθνικού επιπέδου υπηρεσίες και ο Christoph von Schmid(3) με 15 γερμανικούς τίτλους και 134 γνωστές εκδόσεις, τις περισσότερες από τους ξένους. Από τους 293 ξένους τίτλους, ένα πολύ μικρό ποσοστό είναι γνήσιες μεταφράσεις.

Ήδη ο αριθμός των μεταφρασμένων βιβλίων, καθώς εμφανίζε­ται τόσο μεγάλος, μεγαλύτερος των ελληνικών έργων και κατά πολύ ανώ­τερος σε αριθμό εκδόσεων απ’ αυτά, πρέπει να μας απασχολήσει. Βέβαιο πως θα μας οδηγήσει σε απρόβλεπτες διαπιστώσεις, χωρίς αυτό να σημαίνει μείω­ση της ελληνικής παραγωγής ποιοτικά, γιατί κι εδώ υπάρχει μια ιδιοτυπία. Πολλά από τα ξένα έργα έχουν αποδοθεί στα ελληνικά κατά έναν τρόπο που μπορεί χωρίς κίνδυνο να θεωρηθούν κι αυτά «ελληνικά» χάρη στην αναδημιουργική παρέμβαση των ασχοληθέντων να τα γνωρίσουν στα ελληνόπουλα με έναν πιο προσιτό τρό­πο, με ένα ελληνικό πρόσωπο. Τι συμβαίνει ακριβώς εκείνη την εποχή ­ που χρονικά μεν μπορεί να μοιάζει μακρινή αλλά από τη στιγμή που έχουμε στα χέρια μας τα προϊόντα της έρχεται πολύ κοντά μας; Ας την εξετάσουμε.

Η υπεροχή της ξένης λογοτεχνίας, και της παιδικής έναντι της εγχώριας, είναι καταφανής και δικαιολογείται πλήρως. Η δημοτι­κότητα πολλών ξένων έργων φθάνει μέχρι την Ελλάδα. Το κοινό έχει αρ­χίσει να κουράζεται από τις πολλές χρηστομάθειες και τους ακατα­μάχητους Αισώπους και αρχίζει να αποζητάει την ανάγνωση έργων ψυχαγωγίας. Θα αποδειχθεί πιο εύκολη και πιο πλούσια η στροφή στη Δύση παρά η ικανοποίηση της ανάγκης με ελληνικά έργα. Σημαντι­κό στοιχείο ότι η παιδεία που προσφέρει το νεότευκτο κράτος μας είναι ξένης προέλευσης και πολλά σχολικά εγχειρίδια είναι με­ταφράσεις, παραλλαγές ή μιμήσεις των ξένων. Παιδεία και παιδικό βιβλίο βαδίζουν χέρι χέρι, και το ξένο εξωσχολικό βιβλίο συμβαδίζει για μεγάλο διάστημα με τα σχολικά αναγνώσματα. Βαθ­μιαία ανεξαρτητοποιείται, εξελληνίζεται και κατά τις τρεις τελευ­ταίες δεκαετίες του αιώνα πλουτίζεται με πολλά πιο «ελληνικά» έργα.

Είναι μεγάλος ο αριθμός των βιβλίων τα οποία φθάνουν στην Ελλάδα και προορίζονται για τα παιδιά, βιβλία πλέον κλασικά τα οποία θα τα γνωρίσουν μέσω ειδικών διασκευών για την ηλικία τους. Οι Ροβινσώνες και οι Δον Κιχώτες, κι άλλοι ακόμη τίτλοι για μεγάλους, θα γίνουν γνωστοί από απλοποιημένες εκδοχές και θα οδηγήσουν πολλούς Έλληνες συγγραφείς να δοκιμάσουν δικές τους αναδιασκευές, επί το ελληνικότερο και οι πιο ευφάνταστοι σε δικές τους ξαναγραφές του τύπου Αποστόλης ο Θαλασσινός, ένας μεταμφιεσμένος Έλληνας Ροβινσών, και άλλες παρόμοιες. Το φαινόμενο είναι ευρωπαϊκό και οι μεταγγίσεις και οι μετακενώσεις που παρατηρούνται από χώρα σε χώρα δημοφιλών παιδικών βι­βλίων τα οποία αναπλάθονται είναι πολλές. Στην Ελλάδα θα φθάσουν κυρίως από τη Γαλλία, ή μέσω Γαλλίας, γιατί οι μεταφραστές-διασκευαστές γνωρίζουν πιο πολύ τη γαλλική, αλλά και γιατί στη Γαλ­λία εκδίδονται πολλά βιβλία άλλων χωρών. Θα εισαχθούν λογοτεχνικά έργα από την Ιταλία μέσω γαλλικών μεταποιή­σεων, από γερμανικές κτλ. Η συγκριτική μελέτη μπορεί να οδηγήσει σε κάθε είδους απρόσμενες διαπιστώσεις που ενδιαφέρουν τους μελετητές.

Δεν θα σταθώ στις πιστές μεταφράσεις, τις χω­ρίς προσωπικές επεμβάσεις των μεταφραστών. Αυτές, ως κάλυψη των αναγκών για αναγνώσματα απαιτήσεων, ακολουθούν τον δρό­μο τους. Δεν είναι πολλές, αυξάνονται προς το τέλος του αιώνα και δεν είναι θέμα του παρόντος. Μας ενδιαφέρει η ενδιάμεση διεργα­σία, η οποία είναι ευρωπαϊκό φαινόμενο και ελληνικό: η μεταποιητική φάση, όπως χαρακτηρίζεται, η οποία παρουσιάζει πολλές και πο­λύ αξιοπρόσεκτες πτυχές για τους δρόμους που υπέδειξε ή οδήγησε αθόρυβα την ελληνική παιδική λογοτεχνία, ανεξακρίβωτο ακόμη σε ποια έκταση και βάθος. Η εποχή ευνοεί τις μεταφράσεις, τις διασκευές, τις μεταφορές εις τα «καθ’ ημάς», τα έργα τα «εμπνευ­σμένα από», τις μεταποιήσεις κάθε είδους, αλλά και τις παραποιή­σεις, αντιγραφές και πλαδαρές ή άτεχνες απομιμήσεις. Όμως, σ’ αυ­τή τη μεταποιητική διαδικασία παρατηρούνται δημιουργικές τάσεις και επισημαίνονται αξιοσημείωτα επιτεύγματα. Θα μιλήσουμε για πραγματική αναδημιουργία ξένων έργων που αποβαίνουν ελληνικά με επεμβάσεις μορφικής μεταλλαγής και αναμορφώσεις περιεχομέ­ νου. Τις αλλαγές των ονομάτων, των τοπωνυμίων και των ιστορικών γεγονότων συνοδεύουν βαθύτερες και πιο ουσιαστικές παρεμβά­σεις: αντικατάσταση των ηθικών, κοινωνικών, πολιτιστικών αξιών με ελληνικές, με ταυτόχρονη αλλαγή της ψυχολογίας των ηρώων. Πρόκειται για προσωπικές κατακτήσεις, οι οποίες προσμετρώνται στην ελληνική παιδική λογοτεχνία ως έργα, αν όχι πρωτότυπα, ­ ανανεωμένης όμως πρωτοτυπίας, από «δεύτερο χέρι», και ασφαλώς και­νούρια και με δικές τους αξιοπρόσεκτες αρετές. Πολλά απ’ αυτά υπογράφονται και άλλα φέρουν μόνο αρχικά. Συνήθως συνοδεύο­νται από την ένδειξη προέλευσης της χώρας, ενώ σχεδόν πάντα απουσιάζει η αναφορά του πρωτότυπου, πράγμα που αποτελεί ελκυστικό ζήτημα για τον βιβλιογράφο που προσπα­θεί να ταυτίσει το ελληνικό υποκατάστατο με το ξένο. Η ανακάλυ­ψη του πρότυπου ή του πρωτότυπου έχει βιβλιογραφική, φιλολογι­κή και ιστορική σημασία. Η φιλολογική έχει εντοπιστεί στην ελ­ληνική λογοτεχνία, όσο κι αν ξενίζει αυτό. Η προσεκτική ανάγνωση των έργων αυτών δεν δημιουργεί αμφιβολίες για την καταγωγή τους. Η κατηγορία είναι αναλογικά μεγάλη και η σημασία της τέτοια, ώστε να είναι ένα από τα desiderata της φιλολογικής αξιολόγησης της συμβολής τους στην ελληνική παιδική λογοτεχνία, με στόχο την εξακρίβωση της επίδρασης που άσκησαν τα δημιουργήματα αυτά, επίδραση διπλής κατεύθυνσης: προς τους μικρούς αποδέκτες –τον ψυχικό τους κόσμο μαζί με το στοιχείο της διαμόρφωσης των λογοτεχνικών και αισθητικών τους προτιμήσεων– και προς τους ομότεχνους συγγραφείς-μεταποιητές, που ενδιαφέρουν τη φιλολογική εξέταση. Και ποιος εγγυάται ότι παρά τις φιλότιμες προσπάθειες αφαίμαξης των ξενικών στοιχείων δεν ξεχάστηκαν κάποια ή δεν προσέχτηκαν μερικά, που επηρέασαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο την ιδεολογία της ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας; Τίθεται το θέμα από τη σκοπιά της κοινωνιολογίας και του πο­λιτισμού στο σημείο της μεταβίβασης αλλότριων αξιών και της εγκατάστασής τους μέσα από το ξένο βιβλίο στο ελληνοποιημένο παιδικό κοινό. Περισσότερο εμφανές είναι το θέμα στις βαλκανικές λογοτε­χνίες, οι οποίες αναζήτησαν κι αυτές ένα ευρωπαϊκό πρόσωπο. Ξένα κείμε­να περιπλανώνται από χώρα σε χώρα και φθάνουν κι εδώ. Οι ­ διαδικασίες αναμετάδοσης ξένων πολιτιστικών στοιχείων και της προ­σαρμογής τους στα ελληνικά παραδεδεγμένα πρότυπα πρέπει να αναζητηθούν και σε ένα πλήθος παιδικών βιβλίων.

Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις των τριών πιο δημοφιλών έργων του Christoph von Schmid Τα αυγά τον Πάσχα, Το εξωκκλήσιον του δάσους και Η Περιστερά, αλλά και πολλά άλλα τα οποία υπέστησαν βαθιές τομές αναδημιουργίας, ώστε να μετατραπούν σε μεγάλο βαθμό ελληνικά και να αποδοθούν στον καιρό μας και ονομα­στικά σε συγκεκριμένο Έλληνα συγγραφέα, τον Δημήτριο Πανταζή. Η Juliana Roth(4) αναφερόμενη στις διαδικασίες μεταφοράς ξέ­νων έργων της λαϊκής λογοτεχνίας, στην οποία εντάσσει και τα τρία δημοφιλή του έργα, που θεωρούνται παιδικά, είναι σαφής, αποκα­λυπτική και με τεκμήρια υποστηρίζει τις αξιολογήσεις της ιστορώ­ντας τους λόγους αυτής της πολιτιστικής διαδικασίας:

Δεν είναι ανάγκη να τονίσουμε ότι, ως αποτέλεσμα της οθωμανικής κυ­ριαρχίας, η πολιτιστική ανάπτυξη των βαλκανικών λαών διακόπηκε και έπρεπε να γίνει ένα νέο ξεκίνημα στην περίοδο που προηγήθηκε της εδραίωσης των εθνοτήτων. Οι αναπτυσσόμενες εθνικές λογοτεχνίες έπρε­πε να υιοθετήσουν και να ενσωματώσουν ξένα λογοτεχνικά πρότυπα. Για μερικές από τις βαλκανικές λογοτεχνίες οι μεταφράσεις συγγραφέων όπως οι Kotzebue, Zschokke, Schmid, Dumas, Karamzin, Fenelon –και όχι όπως οι Γκαίτε, Σίλλερ, Βολταίρος ή Σαίξπηρ– αντιπροσώπευαν τις πρώτες επαφές με τις ευρωπαϊκές λογοτεχνίες μετά από αιώνες πολιτισμικής απομόνωσης. Έτσι, το επιστημονικό ενδιαφέρον για τους τρόπους και τις μεθόδους με τις οποίες τα ξένα λογοτεχνικά πρότυπα βρήκαν τον δρόμο τους προς τον ανα­γνώστη των Βαλκανίων είναι απολύτως δικαιολογημένο. Σ’ αυτό το πλαί­σιο, ο ελληνικός πολιτισμός αξίζει ιδιαίτερη προσοχή. Επειδή για πολλούς αιώνες τα ελληνικά χρησίμευσαν ως lingua franca για τον ορθόδοξο πληθυ­σμό στην οθωμανική αυτοκρατορία, αρκετά έργα Γερμανών, Γάλλων, Άγ­γλων συγγραφέων, έγιναν γνωστά στους Σέρβους, Βούλγαρους, Ρουμά­νους αναγνώστες μέσω των ελληνικών τους μεταφράσεων. Με άλλα λόγια: το λογοτεχνικό και πολιτισμικό περιεχόμενο ενός γερμανικού, γαλλικού ή αγγλικού μυθιστορήματος έφτανε στο αναγνωστικό κοινό αυτών των χω­ρών έχοντας ήδη υποστεί μια πρώτη τροποποίηση από Έλληνα μετα­φραστή και αναμεταδότη. Συχνά τα πράγματα ήταν ακόμη πιο περίπλοκα, όταν π.χ. τα ελληνικά δεν ήταν η γλώσσα της πρώτης μετάφρασης, γιατί μια ενδιάμεση μετάφραση είχε χρησιμοποιηθεί για την ελληνική. Έτσι, έργα της γερμανικής λογοτεχνίας δεν μεταφράστηκαν κατευθείαν από το γερμανικό πρωτότυπο κείμενο, αλλά από τη γαλλική τους μετάφραση. Για τον ερευνητή της κοινωνικής ιστορίας και της λαϊκής λογοτεχνίας οι επι­πτώσεις αυτών των διαδικασιών γλωσσικής και νοητικής παρέμβασης σε διάφορα επίπεδα είναι σαφώς αναγνωρίσιμες και ενθαρρύνουν τις μελέτες.

Το σημαντικότερο ζητούμενο για εξέταση αποτελούν οι μηχανισμοί της επικοινωνιακής διαδικασίας και ιδιαίτερα ο τρόπος μετάφρασης των ξενόγλωσσων λογοτεχνικών έργων: παρουσιάζονταν τα έργα αυτά στο κοινό της νοτιο­ανατολικής Ευρώπης ως πιστές φιλολογικές μεταφράσεις (με τη σύγχρονη έννοια του όρου) ή ως διασκευές ή τολμηρές μεταλλαγές των πρω­τότυπων; Σε ποιο βαθμό και σε ποια έκταση το αναγνωστικό κοινό προσ­δοκούσε ή ήταν διατεθειμένο να δεχτεί ξένα πολιτισμικά στοιχεία; Η διερεύνηση της σερβικής και της βουλγαρικής περίπτωσης φανερώνει ότι τον 19ο αιώνα η διασκευή ήταν ο κανόνας: οι μελέτες Σέρβων και Βουλγάρων ιστορικών της λογοτεχνίας δίνουν τόσο επαρκείς αποδείξεις γι’ αυτήν την πρακτική ώστε οι όροι «εκσερβισμός» και «εκβουλγαρισμός» των ξένων λο­γοτεχνικών έργων να έχουν γίνει μέρος του κοινώς αποδεκτού λεξιλογίου των ιστορικών της λογοτεχνίας και να δηλώνουν σαφώς καθορισμένα φαι­νόμενα. Αν το ίδιο ισχύει και για την Ελλάδα, ποιες ήταν οι αλλαγές που επέφεραν οι μεταφραστές, και γιατί τις έκαναν;

Η Ελληνική Επανάσταση και η ίδρυση ανεξάρτητου ελληνικού εθνικού κράτους προκάλεσαν θεμελιώδεις αλλαγές όχι μόνο στην πολιτική και οι­κονομική ζωή, αλλά σήμαναν επίσης την απαρχή μιας νέας φάσης στον ελ­ληνικό εθνικό πολιτισμό. Οι πνευματικές δραστηριότητες μετατοπίστηκαν από τις κοινότητες της διασποράς προς τα νέα κέντρα του πρώην τουρκο­κρατούμενου ελληνικού χώρου, προξενώντας σημαντικές αλλαγές στην κοινωνική και πνευματική ζωή. Οι άνθρωποι των γραμμάτων, που ­ προέρχονταν από τη διασπορά και που ήταν μέσω της παιδείας τους εξοικειωμέ­νοι με αυτό που συνήθως ονομαζόταν «ευρωπαϊκός πολιτισμός», ενδιαφέ­ρονταν τώρα να μεταδώσουν αυτόν τον πολιτισμό στους λιγότερο «φωτι­σμένους» συμπατριώτες τους. Αυτό είναι το γενικό πλαίσιο στο οποίο πρέ­πει να ερμηνεύσουμε την ίδρυση της «Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας» και την αφοσίωσή της στη διάδοση διδακτικού και ηθοπλαστικού αναγνωστικού υλικού. Η έλλειψή του έκανε τις μεταφράσεις από ξένες λογοτεχνίες απαραίτητες.

Η εν λόγω αλληλουχία μεταφράσεων προσφέρεται ιδιαίτερα για τη μελέτη όχι μόνο των γλωσσικών μετατροπών αλλά επίσης και των διαφορετικών τρόπων πολιτισμικής προσαρμογής του κειμένου. Αυτό σημαίνει ότι η μετάφραση ενός λογοτεχνικού κειμένου δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται μόνον ως θέμα γλώσσας και ύφους αλλά και ως πολιτισμική διαδικασία διαμέσου της οποίας το περιεχόμενο μεταφέρεται από το ένα πολιτισμικό σύστημα στο άλλο. Ο διαφορετικός βαθμός πολιτισμικής προσαρμογής είναι άκρως ενδεικτικός της κοινωνίας και του πολιτισμού των αποδεκτών. Είναι δείκτης του βαθμού ετοιμότητας και ικανότητας του αναγνωστικού κοινού να κατανοεί και να δέχεται ξένα και άγνωστα κείμενα με αλλότριες έννοιες και ιδέες.

Θα κάνω λόγο και για ένα άλλο φαινόμενο της εποχής, όχι μό­νο ελληνικό. Ολόκληρα τμήματα ξένων έργων μεταφέρονται χωρίς προσαρμογές και μεταποιήσεις σε άλλα και άλλοτε αποτελούν τη βάση εξόρμησης της δημιουργικής σκέψης του παρεμβασία, που δεν συνιστά παράβαση νομικών ή ηθικών κανόνων, και απλά χρησιμοποιούνται. Στον περιλάλητο Γεροστάθη υπάρχει ο Simon de Nantua του Jussieu, χωρίς αυτό να θίγει τον Γάλλο δημιουργό του ή να μειώνει το έργο του δέοντος Μελά ή να προσβάλει τα πνευματικά ­ήθη της εποχής. Πλείστα άλλα παραδείγματα για μικρότερου βεληνεκούς κείμενα έχουν έρθει στο φως μετά από συγκρίσεις και παραβολές, ενώ υπάρχουν πολλά βιβλία, υπογραμμένα ή ανώνυμα, τα οποία παρέχουν βάσιμες υπόνοιες της ξένης προέλευσής τους ή της βαριάς επίδρασης πάνω τους ξένων προτύπων.

Ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον μέρος του θέματος σχετίζεται με τη δραστηριότητα των ξένων ιεραποστολών στην Ελλάδα κατά τις πρώτες δεκαετίες του περασμένου αιώνα, των προτεσταντών και των καθολικών. Ικανότατοι κληρικοί μεγάλης μόρφωσης, βαθιάς παιδείας και επικίνδυνης ελληνομάθειας αποδύθηκαν με ζήλο, φα­ντασία και άκρατο επαγγελματισμό σε αγώνα προσηλυτισμού στα δόγματα αυτά. Είναι γνωστό ότι η αντίσταση των ορθοδόξων υπήρ­ξε τέτοια που οδήγησε την επιχείρηση σε αποτυχία. Ωστόσο, φαίνε­ται ότι συνέβαλαν στην αφύπνιση των λαϊκών στρωμάτων κάποιων πνευματικών ανησυχιών. Στη Μάλτα και στη Σύρο λειτουργούσαν τρία εντυπωσιακής αποδοτικότητας τυπογραφεία, στα οποία τυ­πώθηκαν δεκάδες βιβλία σε χιλιάδες αντίτυπα που διανέμονταν δω­ρεάν και έφθασαν ακόμη και να αγοράζονται από τους διαθέσι­μους αναγνώστες που διψούσαν για αναγνώσματα ευχάριστα, ημι-διδακτικά και γενικά ικανοποιητικής καθημερινής ψυχαγωγίας. Πολλά απ’ αυτά ήταν παιδικά, αγγλικά, σε δική τους μετάφραση, χωρίς μνεία συγγραφέα. Οι ιεραπόστολοι, ευφυείς και ικανοί, προσέγγισαν τους δασκάλους και τους μαθητές και φυσικά τους λαϊ­κών τάξεων ανθρώπους. Είναι άγνωστη ακόμη η συμβολή τους, θε­τική ή αρνητική, στα λογοτεχνικά μας πράγματα, όπως ανεξακρί­βωτη παραμένει και η επίδρασή τους στα παιδιά. Δεν έχει γίνει κα­ μία ακόμη ειδική σπουδή των κειμένων αυτών και των επιπτώσεών τους.

Ο ευφυής ελληνομαθής και δραστήριος κληρικός Samuel Sheridan Wilson το 1835 έγραψε, τύπωσε και κυκλοφόρησε το πολυσέλιδο μυ­θιστόρημα με τίτλο Το παλληκάριον. Με τινας κατανυκτικάς ειδή­σεις της Ελληνικής Επαναστάσεως. Το βιβλίο αυτό ανατυπώθηκε το 1990 σε κριτική έκδοση. Πέρα από το ενδιαφέρον που παρου­σιάζει από φιλολογική άποψη, α) προορίστηκε για τα παιδιά, όπως ο ίδιος ο συγγραφέας του καταθέτει, και β) είναι το πρώτο ελληνι­κό μυθιστόρημα, ελληνικό (;) για δύο συζητήσιμους λόγους: ότι έχει ελληνικό θέμα και επειδή γράφτηκε ελληνικά!

Πολλά ζητήματα που περιβάλλουν τις μεταφράσεις και περισσότερο τις διασκευές εκείνης της εποχής και της ανταπόκρισης των επιλογών των ξένων βιβλίων και βέβαια οι προτιμήσεις των ανα­γνωστών επιζητούν εξέταση. Πότε θα ασχοληθούμε με την εξιχνίαση εκείνης της ένδειξης «Εκ του γαλλικού υπό…» και της «Κα­τά το γερμανικόν υπό…», που σημαίνουν πολλά και διαφορε­τικά πράγματα; Επιζητούμε να προσδιορίσουμε και να αποδείξου­ με το ελληνικό πρόσωπο της ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας από εξωτερικά γνωρίσματα, αλλά μας διαφεύγει ο χαρακτήρας και η φυσιογνωμία της, που θα πιστοποιούσαν ουσιαστικότερα την εθνι­κή της προσωπικότητα. Στεκόμαστε στα ίδια πρόσωπα και στα ίδια έργα και παραμελούμε άλλα, που μπορεί να είχαν ιδέες που άλλοι τις αξιοποίησαν και τις προώθησαν.

Πιστεύω πως, αν δεν ιχνηλατήσουμε προσεκτικά, με σύνεση και γνώση τη συνολική παραγωγή και τα ξενόφερτα έργα τα οποία βιώνουν σε λανθάνουσα κατάσταση και προσφέρθηκαν στους μικρούς Έλληνες αναγνώστες, του κρίσιμου και καθοριστικού 19ου αιώνα στη διάρκεια του οποίου παίχτηκαν, διακυβεύτηκαν, κρίθηκαν και αποφασίστηκαν πολλά και αν δεν επεξεργαστούμε εργαστηριακά τα συστατικά και τα φαινόμενα της παιδικής λογοτεχνίας, αφού βέ­βαια πρώτα τα εντοπίσουμε, και αν δεν τα αναλύσουμε επιστημονι­κά, δεν πρόκειται να αποκαταστήσουμε ακριβή επικοινωνία με το παρελθόν. Η ελληνική παιδική λογοτεχνία μοιάζει να γεννήθηκε με­τά τη Μεταπολίτευση του 1974, σύμφωνα με τον τρόπο που ασπάζονται οι ιστορικοί και χειρίζονται οι μελετητές της τα διαδραματισθέντα από το χρονικό αυτό όριο. Οι διατριβές στρέφονται με συγκαταβατική διάθεση προς ζώντες δημιουργούς και το ασταθεροποίητο παρόν της, ενώ παραμένουν ανέγγιχτα σημαντικά θέματα του παρελθόντος και αγνοούνται οι σημαντικές προσωπικότητες που τα θεμελίωσαν, προκειμένου να έχουμε μια σαφή εικόνα των εξελίξεων. Φαινόμενα και σταθμοί παραγνωρίζονται ή εί­ναι άγνωστα, Οι σοβαρές μελέτες οι βασισμένες στο παρελθόν, όχι ένδοξο αλλά υπαρκτό και σεβαστό, αναμένουν τους μελετητές τους. Η απόσπαση των παιδικών βιβλίων και η ανάδειξή τους σε αυτόνομη κατηγορία περιέργως έχουν οδηγήσει στην εντύπωση ότι η παιδική λογοτεχνία είναι αυτογενής και άσχετη με το σώμα της λογοτεχνίας, στο οποίο ανήκει οργανικά. Η συνεξέτασή τους είναι διηνεκές επιστημονικό ζητούμενο.


1. Βλ. Κυρ. Ντελόπουλος, Παιδικά…, ό.π.
2. Πρέπει να παρατηρηθεί ότι οι μύθοι του σε ποικίλες μορφές έχουν μετακινηθεί προς το μέρος βιβλίων για παιδιά έξω από τη σχολική χρήση του παρελθόντος. Οι διασκευασμένες προτάσεις των συγγραφέων τους τεκμηριώνουν επαρκώς την επισήμανση.
3. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Schmid. Κεφ. 6 και 7.
4. «Οι μεταμορφώσεις ενός γερμανικού αφηγήματος του 19ου αιώνα και η πορεία του προς τον Βαλκάνιο αναγνώστη: Τα αυγά του Πάσχα του Christoph von Schmid», στο: Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών / Ε.Ι.Ε. Η λαϊκή λογοτεχνία στη Νοτιανατολική Ευρώπη (19ος και αρχές 20ού αι.) Συνάντηση Εργασίας 21-22 Απριλίου 1988 (Αθήνα, 1995).