Κυριακή 27 Σεπτεμβρίου 2015

Το κατά Ματθαίον Ρέντσι σχολείο

Του Αλέξανδρου Διαμαντή
Αναδημοσίευση από το TVXS

Στις 9 Ιουλίου, έπειτα από μια επεισοδιακή συνεδρίαση και τρεισήμισι μήνες φρενηρών κοινοβουλευτικών διαδικασιών, το ιταλικό κοινοβούλιο έδωσε την οριστική έγκριση στο λεγόμενο «Καλό Σχολείο», τη μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος που επεξεργάστηκε η κυβέρνηση Renzi. Με 277 ναι, 173 όχι και 4 αποχές, συγκέντρωσε τις λιγότερες ψήφους της πλειοψηφίας από κάθε άλλο νόμο της σημερινής κυβέρνησης και προκάλεσε έντονες διαμαρτυρίες εντός και εκτός της αίθουσας.
Η υπουργός Παιδείας Stefania Giannini απάντησε πως, σε αντίθεση με τις – κατά κανόνα οργανωμένες – αντιδράσεις, η συγκατάθεση είναι πάντα ατομική υπόθεση «και είμαι πεπεισμένη πως η συγκατάθεση θα αυξηθεί»[i]. Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα προσέγγιση, που εμφανώς απηχεί τη συνολική οπτική της κεντροαριστερής ιταλικής κυβέρνησης στα εργασιακά ζητήματα, ιδιαίτερα σε χώρους όπως η παιδεία και ο πολιτισμός.
Ας δούμε επιγραμματικά τις κυριότερες καινοτομίες που θα ξεκινήσουν να εφαρμόζονται από φέτος στο ιταλικό σχολείο, επηρεάζοντας την καθημερινότητα περίπου 7.862.000 μαθητών και των εκπαιδευτικών τους[ii]:
1. Αυτονομία. Τον Οκτώβριο οι σύλλογοι διδασκόντων θα καταρτήσουν, υπό τις οδηγίες του διευθυντή, το τριετές εκπαιδευτικό πλάνο του σχολείου τους. Τα δημοτικά σχολεία οφείλουν να ενισχύσουν τα αγγλικά, τη μουσική και τη φυσική αγωγή, ενώ τα γυμνάσια τις ξένες γλώσσες και την περιβαλλοντική εκπαίδευση. Τα λύκεια θα δώσουν έμφαση στη διδασκαλία μη γλωσσικών μαθημάτων στην αγγλική, στις λογικο-μαθηματικές δεξιότητες καθώς και την ιστορία της τέχνης, τη διαπολιτισμική εκπαίδευση και την καταπολέμηση της σχολικής διαρροής.
2. Ο σούπερ διευθυντής-ιεροεξεταστής. Το πλέον ακανθώδες ζήτημα. Ο διευθυντής αποκτά κεντρικό ρόλο ως εγγυητής της αποτελεσματικής διαχείρισης του σχολείου. Στις αρμοδιότητές του υπάγεται η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών μετά από γνωμοδότηση της Επιτροπής αξιολόγησης, που θα αποτελείται από τρεις εκπαιδευτικούς, ένα εξωτερικό μέλος διορισμένο από το περιφερειακό Γραφείο εκπαίδευσης και δύο γονείς (ή ένα γονέα κι ένα μαθητή στο λύκειο). Η επιτροπή θα καθορίζει τα κριτήρια επιβράβευσης των ικανότερων διδασκόντων και θα αξιολογεί τους νεοδιόριστους. Ο διευθυντής-σερίφης θα πριμοδοτεί τους ικανότερους με μισθολογικό μπόνους, θα επιλέγει διδακτικό προσωπικό, θα αναθέτει αρμοδιότητες και θα ορίζει ως στενούς συνεργάτες του έως και το 10% των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας. Κάθε τρία χρόνια θα υπόκειται κι ο ίδιος σε αξιολόγηση.  
3. Εναλλαγή σχολείου-εργασίας. Κατά την τελική τριετία της φοίτησης, οι μαθητές των τεχνικών και επαγγελματικών ινστιτούτων θα εργάζονται για τουλάχιστον 400 ώρες σε επιχειρήσεις ή δημόσιους οργανισμούς, ενώ για εκείνους των λυκείων προβλέπονται τουλάχιστον 200 ώρες.
4. Προσλήψεις. Ένα έκτακτο πλάνο προσλήψεων θα ολοκληρωθεί σε τέσσερεις φάσεις, τοποθετώντας σε διάφορες θέσεις περίπου 102 χιλιάδες εκπαιδευτικούς, αρκετοί εκ των οποίων θα μετακινηθούν μακριά από τον τόπο διαμονής τους. Είναι πολύ λιγότεροι σε σχέση με τις 148 χιλιάδες προσλήψεις αναπληρωτών που εξήγγειλε ο Ρέντσι το Σεπτέμβριο του 2014[iii].
Επιπλέον, προβλέπονται μέτρα για την επιμόρφωση του προσωπικού, όπως η χορήγηση σε κάθε εκπαιδευτικό του ποσού των 500 ευρώ το χρόνο για αγορά βιβλίων, παρακολούθηση θεατρικών ή κινηματογραφικών έργων ή εγγραφή σε μάστερ και προγράμματα επιμόρφωσης. Προωθείται ο εκσυγχρονισμός και η ψηφιοποίηση της διδασκαλίας και λαμβάνεται μέριμνα για τη βελτίωση της κτηριακής υποδομής. Παρέχονται φοροελαφρύνσεις σε ιδιώτες χορηγούς αλλά και σε οικογένειες που στέλνουν τα παιδιά τους στα (μη κρατικά) «ισότιμα» σχολεία (scuole paritarie).
Στο σύνολό του, ο νέος νόμος εναρμονίζει το σχολείο με επιχειρηματικά πρότυπα. Οι σχολικές μονάδες θα μπορούν να δεχτούν ιδιωτικές δωρεές, να συνομολογούν συμβάσεις, ή να συμμετέχουν σε κοινοπραξίες για την απόκτηση αγαθών και υπηρεσιών. Ο διευθυντής σε ρόλο μάνατζερ θα παρεμβαίνει καθοριστικά στη διαμόρφωση του διδακτικού προγράμματος και στη μισθοδοσία. Θα έχει το δικαίωμα να ακυρώνει τη σύμβαση των νεοπροσληφθέντων που δε θα περνούν το δοκιμαστικό έτος, περιορίζοντας δραματικά το ρόλο των συνδικάτων στις συμβάσεις εργασίας, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης στρατηγικής παραβίασης των επαγγελματικών δικαιωμάτων, προς όφελος μιας απολυταρχικής και προσωποκεντρικής αντίληψης. Συγχρόνως, διατυπώνονται φόβοι για καλλιέργεια πελατειακών πρακτικών, παροπλισμό του συλλόγου διδασκόντων και απαξίωση κάθε έννοιας συνεργατικότητας και συναδελφικότητας.[iv] Το νέο σχολείο θα «διδάσκει» σε μαθητές και διδάσκοντες θεμελιώδεις έννοιες το σύγχρονου τρόπου ζωής, όπως η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα[v].
Ακόμα και στο επίπεδο του λεξιλογίου γίνεται αισθητή η προσπάθεια αφομοίωσης επιχειρηματικών προτύπων. Ο διευθυντής αναφέρεται ως «διευθύνων», ο μαθητής ως «χρήστης», οι εκπαιδευτικοί στόχοι ως «μορφωτική προσφορά»[vi] – ορολογία ουδεμία σχέση έχουσα με την παιδαγωγική επιστήμη. Παρομοίως, η περί αξιοκρατίας αντίληψη παραπέμπει περισσότερο σε κατ’ ουσίαν αντισυνδικαλιστικές μεθόδους της βιομηχανίας της δεκαετίας του 1960, όπως τα διάφορα πριμ αποδοτικότητας που δίδονταν σε εργάτες της Fiat, στο πλαίσιο μιας υποδειγματικής εφαρμογής της στρατηγικής του «διαίρει και βασίλευε», χωρίς ουσιαστικό αντίκτυπο στην αποδοτικότητα και τη λειτουργικότητα της επιχείρησης[vii]. «Κάθε φορά που μιλάμε για το σχολείο στην Ιταλία, οι Ιταλοί βγαίνουν εκτός αγωνιστικού χώρου και μπαίνουν μέσα οι συνδικαλιστές», παραπονιέται ο υφυπουργός Παιδείας Davide Faraone. «Εμείς θέλουμε να αλλάξουμε το υπόδειγμα, καθώς επίσης και το αφήγημά του, αποσυνδικαλιστικοποιώντας το»[viii]
Όπως και κατά τους πρόσφατους, πολυδιαφημισμένους διορισμούς των νέων διευθυντών των μεγάλων μουσείων της χώρας, τα κυβερνητικά στελέχη λανσάρουν την πολιτική τους με την «επαναστατική» ρητορική περί «ανανέωσης». Γίνεται λόγος για «επαναστατικές» αλλαγές και καινοτομίες, ενώ κάθε κριτική διαφωνία παρουσιάζεται ως έκφραση συντηρητισμού και υπεράσπιση συντεχνιακών προνομίων, ενάντια στα συμφέροντα της χώρας και των πολιτών[ix]. Μετά τους καθηγητές ήρθε η σειρά των «ανεύθυνων» εργαζομένων των αρχαιολογικών χώρων, που κλείνουν το Κολοσσαίο και άλλα δημοφιλή μνημεία, αμαυρώνοντας τη διεθνή εικόνα της χώρας και υποβάλλοντας σε ταλαιπωρία χιλιάδες τουρίστες. Τι κι αν οι κινητοποιήσεις αποδεικνύονται καθόλα νόμιμες; Τι κι αν καθυστερείται η καταβολή δεδουλευμένων τους για σχεδόν ένα χρόνο; «Δε θα αφήσουμε τον πολιτισμό όμηρο των συνδικαλιστών σε βάρος της Ιταλίας» διακηρύσσει ο πρωθυπουργός[x]. Για την προοδευτική κυβέρνηση δεν πρόκειται για μια ταξική διαμάχη μεταξύ εργαζομένων και εργοδοσίας, αλλά για μια επίθεση των εργαζομένων στα συμφέροντα της χώρας.
Η μεγάλη απεργία της 5ης Μαΐου αποτέλεσε ορόσημο του εκπαιδευτικού κινήματος[xi]. Ένας καθηγητής πανεπιστημίου έγραψε στο προσωπικό του ιστολόγιο: «Σήμερα δε θα κάνω μάθημα για τον Καραβάτζο στους φοιτητές μου του Πανεπιστημίου της Νάπολης: κρίμα, θα μιλούσα για το Καλάθι με φρούτα, ένα από τα αγαπημένα μου έργα. Μα για να μπορέσω να κάνω πολλά ακόμα μαθήματα για τον Καραβάτζο, σήμερα δεν πρέπει να γίνει μάθημα. Σήμερα το ιταλικό σχολείο λέει με μια φωνή ότι το «Καλό Σχολείο» δεν είναι ένα καλό σχολείο. Και είναι εξωφρενικό το πανεπιστήμιο να κάνει πως δεν τρέχει τίποτα […] ως εάν η υπουργός Giannini (μέχρι χθες πρύτανης ενός ιταλικού πανεπιστημίου) και ο πρωθυπουργός Matteo Renzi δεν πριόνιζαν και το ίδιο το κλαδί στο οποίο – εδώ και χρόνια και εν μέρει εξαιτίας τους – ψυχορραγεί το πανεπιστήμιο»[xii].
Η εκπαιδευτική κοινότητα βρίσκεται επί ποδός πολέμου, προγραμματίζοντας κινητοποιήσεις και σχεδιάζοντας να μποϊκοτάρει τις επιτροπές. Στις 6 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε στη Μπολόνια η εθνική συνέλευση του κινήματος ενάντια στο «Καλό Σχολείο» με τη συμμετοχή των συνδικάτων του κλάδου (Flc-Cgil, Cobas και Unicobas, Cisl και Uil Scuola, Gilda, Snals κ.α.) και πλήθος συλλογικοτήτων. Αποφασίστηκε να προχωρήσουν σε συλλογή υπογραφών την προσεχή άνοιξη για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος το 2017[xiii].
Αντί για ένα ιεραρχικό σύστημα βασισμένο στην παροχή οικονομικών κινήτρων και την αναγωγή των δεξιοτήτων σε μετρήσιμα δεδομένα, βάσει αξιολογικών κρίσεων αμφίβολης εγκυρότητας, θα ήταν προτιμότερο να ενισχυθεί η διάχυση καλών πρακτικών, η διαρκής επιμόρφωση και η συνεργασία, στο πλαίσιο μορφών αυτοδιαχείρισης που ήδη εφαρμόζονται, αντισταθμίζοντας τις καταστροφικές συνέπειες τις χρόνιας έλλειψης πόρων[xiv].   

* Στην κεντρική φωτογραφία ο Ρέντσι απεικονίζεται ως Μάργκαρετ Θάτσερ
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

[i] Katia Riccardi, “Ddl 'Buona scuola' è legge. Ma è caos nel Pd: solo 277 voti. A favore 4 verdiniani”, La Repubblica, 9/7/2015 http://www.repubblica.it/scuola/2015/07/09/news/ddl_scuola_voto_finale-118691645/
[ii] Βλ. Eugenio Bruno, “La riforma è legge, proteste in Aula”, Il Sole 24 ore, 10/7/2015 http://ilariaborletti.it/wp-content/uploads/2015/07/ilsole24ore.compressed.pdf
[iii] Σημειώνεται πως η Ιταλία έχει καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για εκμετάλλευση των αναπληρωτών εκπαιδευτικών (βλ. Corrado Zunino, “Scuola, Corte giustizia europea: stabilizzazione per almeno 250mila precari”, La Repubblica, 26/11/2014 http://www.repubblica.it/scuola/2014/11/26/news/scuola_corte_giustizia_europea_precari-101452505/).
[iv] Roberto Ciccarelli, “Scuola, Renzi fa approvare la riforma più odiata”, Il Manifesto, 10.07.2015 http://ilmanifesto.info/scuola-renzi-fa-approvare-la-riforma-piu-odiata/
[v] Ιδιαίτερα μαθήματα …κινητικότητας πρόκειται να λάβουν οι προσληφθέντες που υποχρεούνται να μετακινηθούν μακριά από τον τόπο κατοικίας τους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το κόστος ζωής και τις ανθρώπινες σχέσεις, υπό την απειλή της διαγραφής τους από τους πίνακες. Όποιος αμφισβητεί τη λογική του συστήματος προσλήψεων αντιμετωπίζει το γνωστό κοινωνικό στιγματισμό του εκπαιδευτικού ως τεμπελχανά, διανθισμένου, στην περίπτωση των ξεσπιτωμένων νότιων, με τα συνήθη ρατσιστικά στερεότυπα για την καταγωγή τους. Εξάλλου, σύμφωνα με τον υφυπουργό Παιδείας, Davide Faraone, «η περί «εκτοπισμού» συζήτηση αποτελεί ράπισμα σε τόσους άνεργους νέους, που είναι αναγκασμένοι να μεταναστεύσουν για να βρουν δουλειά». (Roberto Ciccarelli, “Scuola, realtà e finzioni dell’autoritarismo di Renzi”, Il Manifesto, 4/9/2015 http://ilmanifesto.info/storia/scuola-realta-e-finzioni-dellautoritarismo-di-renzi/). 
[vi] Christian Raimo, “Cos’è che proprio non va nella Buona scuola”, Internazionale, 4/6/2015 http://www.internazionale.it/opinione/christian-raimo/2015/06/04/buona-scuola-senato-emendamenti
[vii] Βλ. στο ίδιο.
[viii] Davide Faraone, “La Buona scuola è più di una riforma, è made in Italy di idee”, Il Foglio, 9/5/2015 http://www.ilfoglio.it/politica/2015/05/09/la-buona-scuola-pi-di-una-riforma-made-in-italy-di-idee___1-v-128627-rubriche_c408.htm
[ix] Βλ. Μαργαρίτα Πουρνάρα, «Κόλπο γκρόσο στον Πολιτισμό», Καθημερινή, 30/08/2015 http://www.kathimerini.gr/828582/article/politismos/eikastika/kolpo-gkroso-ston-politismo
[x] Lidia Undiemi, “Colosseo, Renzi in crisi contro i diritti dei lavoratori. E’ ora di reagire”, Il Fatto Quotidiano, 21/9/2015 http://www.ilfattoquotidiano.it/2015/09/21/colosseo-renzi-in-crisi-contro-i-diritti-dei-lavoratori-e-ora-di-reagire/2053061/
[xi] Αργύρης Παναγόπουλος, «Ιταλία: 600 χιλιάδες στους δρόμους εναντίον του μνημονιακού σχολείου», Η Αυγή, 6/5/2015 http://www.avgi.gr/article/5515980/italia-600-xiliades-stous-dromous-enantion-tou-mnimoniakou-sxoleiou
[xii] Tomaso Montanari, “Una ragione in più per scioperare contro la 'buonascuola'”, La Repubblica, 5/5/2015 http://articolo9.blogautore.repubblica.it/2015/05/05/una-ragione-in-piu-per-scioperare-contro-la-buonascuola/
[xiii] “Buona Scuola: non solo referendum, boicottaggio subito”, Il Manifesto, 8/9/2015 http://ilmanifesto.info/buona-scuola-non-solo-referendum-boicottaggio-subito/
[xiv] Christian Raimo, ό. π.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ



     Τα τεράστια προβλήματα, που βιώνει η εκπαίδευση τα τελευταία χρόνια με αποκορύφωμα τη φετινή χρονιά, επιβάλλει σωστή εκτίμηση και δράση.
Όλοι μαζί πρέπει να αγωνιστούμε και να διεκδικήσουμε την επίλυση των προβλημάτων της Παιδείας, με αγώνα στην πρώτη γραμμή, οργανώνοντας δράσεις και αγωνιστικές κινητοποιήσεις, σε τοπικό αλλά και εθνικό επίπεδο.
      Σήμερα που η συνδικαλιστική δράση στοχοποιημένη θεωρείται υπεύθυνη για μεγάλο μέρος των δεινών της ελληνικής κοινωνίας, το «διαίρει και βασίλευε» δημιουργεί υπόβαθρο μελλοντικής υποθήκευσης των αγώνων. Μόνο με ενότητα και κοινό μέτωπο κρούσης, μπορούμε να φέρουμε την ανατροπή γιατί ο συνδικαλισμός είναι θέση κι όχι άρνηση.
      Η δημιουργία και λειτουργία των ομάδων του Συλλόγου βασισμένη σε αυτή τη λογική απέδειξε ότι μέσα από τα κοινά ενδιαφέροντα, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να συσπειρωθούν και ο Σύλλογος να αποτελέσει πυρήνα αφύπνισης, ενότητας, και έμπνευσης, για τους αγώνες διεκδίκησης των δικαιωμάτων μας, για μια εκπαίδευση που αξίζει να έχουμε. Στο Δημόσιο σχολείο δεν αξίζει η απαξίωση και η μιζέρια . Μέσα από τη συνεργασία και τη δράση αναδεικνύουμε τη σημασία της εκπαίδευσης, ευαισθητοποιούμε την κοινωνία, αγωνιζόμαστε για την ελπίδα. 

Οι ομάδες που θα ξεκινήσουν την οργάνωση και δράση τους την επόμενη εβδομάδα είναι οι παρακάτω:
Ομάδα ραδιοφώνου τη Δευτέρα 28/9  στις 7.00 μ. μ. στα γραφεία του Συλλόγου.
Ομάδα κουκλοθέατρου την Τετάρτη 30/9  στις 5.00μ.μ. στα γραφεία του Συλλόγου.
Ομάδα μουσικής την Τετάρτη 30/9  στις 7.30μ.μ. στα γραφεία του Συλλόγου .
Ομάδα φιλαναγνωσίας την Παρασκευή 2/10  στις 7.30μ.μ. στα γραφεία του Συλλόγου.
Ομάδα παραδοσιακών χορών την Τετάρτη 7/10  στις 7.15 στο 5ο Δημοτικό Σχολείο.
Για τις  ομάδες «Επικοινωνώ», εικαστικών, μπάσκετ και  ποδοσφαίρου,  θα υπάρξει και νέα ενημέρωση.
Στις πρώτες συναντήσεις θα μπει το πλαίσιο λειτουργίας των ομάδων από αυτούς που θα συμμετέχουν καθώς και η ημέρα και ώρα δράσης της ομάδας. Όποιος συνάδελφος θέλει να προτείνει δράση που μπορεί να οργανωθεί από το Σύλλογο μπορεί να το προτείνει σε κάποιο από τα μέλη του  ΔΣ .
Σας υπενθυμίζουμε ότι τα γραφεία του Συλλόγου είναι Έλλοπος 20 στο 6ο Δημοτικό Σχολείο και τα τηλέφωνα επικοινωνίας με τα μέλη του ΔΣ είναι:
Πρόεδρος,  Βέτα Κορωναίου 6974341868
Γενική γραμματέας,  Βαρβάρου Έφη 6981005877
Αντιπρόεδρος,  Κολιοβέτα Ντίνα 6972031179
Ταμίας,  Γαλανού Άννα 6978176622
Μέλος,  Αυξωνίδης Άρης 6974125822
Μέλος,  Ζερβουδάκης Μπάμπης 6945879916
Μέλος,  Μπλέτσας Χρήστος 6972006814
                 
                                                                 Το ΔΣ

Αιμοδοσία του Συλλόγου Δασκάλων - Νηπιαγωγών Χαλκίδας

       
Οι σπασμένες καρδιές έχουν ανάγκη την αιμοδοσία!

Ο Σύλλογος Δασκάλων - Νηπιαγωγών Χαλκίδας θα πραγματοποιήσει εθελοντική αιμοδοσία προκειμένου να ενισχυθεί η τράπεζα αίματος του Συλλόγου .
Οι ανάγκες σε αίμα όπως αποδεικνύεται από τα αιτήματα των συναδέλφων είναι μεγάλες. Η συμμετοχή όλων μας είναι λοιπόν πολύ σημαντική. 
Η αιμοδοσία θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 6 Οκτωβρίου στο 6ο Δημοτικό Σχολείο Χαλκίδας (Έλλοπος 20, κάτω από το Νοσοκομείο).
Η αιμοδοσία είναι πράξη αγάπης και απόδειξη κοινωνικής ευαισθησίας. Τα αποτελέσματά της σώζουν ζωές, διότι το αίμα ούτε παράγεται , ούτε αντικαθίσταται. Μόνο χαρίζεται. Γι’ αυτό το λόγο, η εθελοντική αιμοδοσία είναι μια χειρονομία καλής θέλησης, φροντίδας και αγάπης.
Η συνεισφορά των εθελοντών αιμοδοτών είναι πάνω απ΄ όλα ενέργεια ζωής για τον πάσχοντα συνάνθρωπό μας.

 Το ΔΣ

Για ό, τι χρειάζεται να ξέρει κανείς πριν την αιμοδοσία το βρίσκει πατώντας εδώ.


Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου 2015

Συνέντευξη Τύπου Συλλόγου Δασκάλων - Νηπιαγωγών Χαλκίδας



Το Υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε 1.368 προσλήψεις κλάδου ΠΕ70- Δασκάλων και 238 εκπαιδευτικών κλάδου ΠΕ60-Νηπιαγωγών. Οι προσλαμβανόμενοι οφείλουν να παρουσιαστούν στις Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης για ανάληψη υπηρεσίας από τη Δευτέρα 28 έως και την Τρίτη 29 Σεπτεμβρίου.


Στην Εύβοια έρχονται 74 δάσκαλοι και 28 Νηπιαγωγοί, οι οποίοι θα τοποθετηθούν μετά από συνεδρίαση του ΠΥΣΠΕ, με απόφαση του Διευθυντή Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης σε σχολικές μονάδες του νομού μέχρι τη λήξη του διδακτικού έτους. Ο αριθμός τους είναι περίπου  ο μισός από αυτόν που απαιτείται για να καλυφθούν πλήρως τα κενά στις σχολικές μονάδες Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Εύβοια.

Με αυτήν την αφορμή το ΔΣ του Συλλόγου Δασκάλων- Νηπιαγωγών Χαλκίδας καλεί σε συνέντευξη τύπου την Τρίτη 29 Σεπτεμβρίου 2015 και ώρα 19.00 στα γραφεία του Συλλόγου, Έλλοπος 20 στο 6ο Δημοτικό Σχολείο, με θέμα την ανάδειξη των προβλημάτων που υπάρχουν στα σχολεία. 

Παρασκευή 25 Σεπτεμβρίου 2015

Κλειστά Δημόσια Σχολεία



του Γιώργου Κ. Καββαδία* 
Αναδημοσίευση από τα Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης

Τα σχολικά κτίρια άνοιξαν και λειτούργησαν ως εκλογικά κέντρα στις πρόσφατες εκλογές. Περίπου 270 από αυτά Νηπιαγωγεία ή Δημοτικά δεν έχουν λειτουργήσει ακόμα ως σχολεία! Το .έθιμο πολλών δεκαετιών καλά κρατεί. Έναρξη της σχολικής χρονιάς με χιλιάδες κενά στα σχολεία, κανένα μόνιμο διορισμό και χάος αναφορικά με τους αναπληρωτές. Χωρίς όλα τα βιβλία, τα βιβλία των ειδικοτήτων των ΕΠΑ.Λ δεν έχουν δοθεί, με κτίρια ακατάλληλα και επικίνδυνα, με τραγικές ελλείψεις στην υλικοτεχνική υποδομή και τον εξοπλισμό.
Οι περίφημες υποσχέσεις της μνημονιακής κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ για μόνιμους διορισμούς, παραπέμπονται στις καλένδες. Έτσι έσπασε κάθε προηγούμενο ρεκόρ: περίπου 270 σχολεία κλειστά από τη μέρα του αγιασμού, περίπου 25.000 κενά εκπαιδευτικών σε πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση!
Η μάχη των αριθμών και των εντυπώσεων, ξεκίνησε από το αρχικό νούμερο των 25.000 κενών, που αναφερόταν στο Εθνικό Σχέδιο Μεταρρυθμίσεων 2015, για να επανέλθουμε στην αποδοχή του με τα στοιχεία που έδωσε η υπηρεσιακή υπουργός, η οποία δήλωσε: «έχουν εξασφαλιστεί 19.000 πιστώσεις για αναπληρωτές: 12.000 ΕΣΠΑ, 3.000 κρατικού προϋπολογισμού και 4.000 από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και θα υπάρχουν επιπλέον 6.000 κενά».

Τα πολυπληθή τμήματα με 27 μαθητές στην τάξη και πάνω κατά παράβαση και του νόμιμου ορίου είναι στην ημερήσια διάταξη το ίδιο και οι συγχωνεύσεις τμημάτων. Η χρηματοδότηση των σχολείων βρίσκεται στο μηδέν, ενώ η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις παγκοσμίως σε δημόσιες δαπάνες με κάτω από 2,4% του ΑΕΠ.
Το χειρότερο, ίσως, είναι ότι τα μεγάλα προβλήματα της δημόσιας εκπαίδευσης έμειναν έξω από τον προεκλογικό «διάλογο», τουλάχιστον από τα συστημικά και μνημονιακά κόμματα, ενώ κυριάρχησε η αύξηση του ΦΠΑ στο 23% για Ιδιωτικά σχολεία και φροντιστήρια.

Για τους μαθητές του Λυκείου διατηρείται με οριακές αλλαγές ένα εξεταστικό σύστημα ψυχοφθόρο, πνευματοκτόνο που καταδυναστεύει την εκπαιδευτική διαδικασία, διευρύνει τις κοινωνικές και εκπαιδευτικές ανισότητες, οδηγεί στα φροντιστήρια. Μάλιστα δεν έχουν καθοριστεί ακόμα οι όροι πρόσβασης, όπως η διαμόρφωση της βαθμολογίας. Παράλληλα απαγόρευση να δίνουν οι μαθητές των ΕΠΑΛ και για τα ΑΕΙ είναι ένα ακόμα πλήγμα για την ΤΕΕ.
Με τις μνημονιακές πολιτικές επιδεινώνονται οι συνθήκες εργασίας των εκπαιδευτικών: μείωση μισθών με το νέο μισθολόγιο, αξιολόγηση - έλεγχος με βάση τις επιδόσεις των μαθητών. Κατεδαφίζονται στοιχειώδη εργασιακά, ασφαλιστικά και κοινωνικά δικαιώματα, που είχαν ήδη πληγεί τα τελευταία χρόνια. Όλα αυτά έχουν οδυνηρές συνέπειες στη λειτουργία των σχολείων πλήττοντας τα δικαιώματα των νέων στη μόρφωση.

*Ο Γιώργος Κ. Καββαδίας είναι φιλόλογος, μέλος του ΔΣ της ΕΛΜΕ Πειραιά και μέλος της ΣΕ του περιοδικού «Αντιτετράδια της εκπαίδευσης».

Τρίτη 22 Σεπτεμβρίου 2015

135.000 εκπαιδευτικοί σε ρημαγμένα σχολεία



Αρθρογράφος: Χρήστος Κάτσικας
Αναδημοσίευση από την Αλφαβήτα

6 «οδηγίες» προς εκείνους που τολμούν να διδάσκουν !

       Στη νέα σχολική χρονιά, 6η στη συγκατοίκηση με το μνημονιακό χειμώνα, ίσως περισσότερο από κάθε άλλη φορά, στο επίκεντρο βρίσκεται ο μάχιμος εκπαιδευτικός. Είναι ο «σημαντικός άλλος», η μόνη εμφανής φιγούρα της «ανώνυμης» σχολικής μηχανής, που στα «επεισόδια» των μαθητικών συζητήσεων παρουσιάζεται, υπαινικτικά, με μια θαυματουργική δύναμη, άλλοτε θεία και άλλοτε διαβολική, άλλοτε σα φορέας σωτηρίας και άλλοτε σα φορέας απώλειας.
         Ο δάσκαλος που αγαπήθηκε και ο δάσκαλος που μισήθηκε, είναι προφανώς δύο διαφορετικά πρόσωπα, χαραγμένα βαθιά, στις εμπειρίες και στις αναπαραστάσεις όλων, μαθητών και αποφοίτων, μικρών και μεγάλων, γεγονός που υποδηλώνει τον κεντρικό ρόλο που πιστεύεται ότι διαδραματίζει ο εκπαιδευτικός στη σχολική «σταδιοδρομία» του μαθητή.
        Βέβαια, η σχέση εκπαιδευτικού - μαθητή είναι, στα βασικά και αποφασιστικά της σημεία, μια σχέση θεσμική, όσο κι αν πολλές φορές στα μάτια των μαθητών φαντάζει ως προσωπική. Αυτό σημαίνει ότι σε γενικές γραμμές προσδιορίζεται με νόμους και διατάξεις, ανεξάρτητα από τις προσωπικές διαθέσεις καθώς κάθε εκπαιδευτικός είναι «θεσμικά» υποχρεωμένος να χρησιμοποιήσει προς τους μαθητές του ένα minimum από την εξουσία που του παρέχει η θέση του στο σχολείο (διδασκαλία ορισμένης ύλης, εξέταση, βαθμολογία, απουσίες, ποινές,  κ.λ.π.) πρακτική που δημιουργεί «αυτεπαγγέλτως» αντιθέσεις, σε κάποιες περιπτώσεις εκρηκτικές. Όμως, αν είναι δύσκολη με τη συγκεκριμένη δομή και λειτουργία του υπαρκτού εκπαιδευτικού συστήματος, η λύση βασικών αντιθέσεων μεταξύ εκπαιδευτικών και εκπαιδευομένων σε διαπροσωπική βάση, είναι σίγουρο ότι η ανίχνευση του «μαύρου κουτιού» της αίθουσας διδασκαλίας και των μαθητικών βιωμάτων, οριοθετούν τα χαρακτηριστικά του «δασκάλου που αγαπήσαμε».


1. Η ΤΑΞΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΝΙΑΙΑ!
        Το μαθητικό σώμα είναι ανομοιογενές καθώς προέρχεται από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα και διαπερνάται από τις υπάρχουσες κοινωνικές αντιθέσεις. Κάθε μαθητής «κουβαλάει» μαζί του ένα ολόκληρο φορτίο προσωπικών, οικογενειακών και κοινωνικών «αποσκευών». Η γνώση που αποκτά ο καθηγητής για τους μαθητές του μοιάζει, πολλές φορές, με τη γνώση που αποκτά ο θεατής για τον ηθοποιό που παίζει κάποιο ρόλο στη θεατρική σκηνή. Η γνώση του δασκάλου για το μαθητή δεν μπορεί να «ρυμουλκείται» με το αυστηρό κριτήριο της επιτυχίας ή της αποτυχίας του στο σχολείο, αλλά πρέπει να περιλαμβάνει τα βασικά στοιχεία της ταυτότητας του παιδιού για την καλύτερη «χαρτογράφηση» της τάξης. Κι αυτό, βέβαια, όχι από την αίσθηση μιας αφηρημένης δικαιοκρισίας αλλά από τη βεβαιότητα ότι μόνο έτσι θα είναι σε θέση να προσεγγίσει τις στάσεις και τις πρακτικές των μαθητών.


2. ΔΙΔΑΞΕ ΜΕ!
          Μια σύγχρονη μορφή διδασκαλίας κάνει το μαθητή παρατηρητή - δράστη, του διεγείρει την παρατηρητικότητα, τον αναγκάζει να πάρει αποφάσεις, του δίνει επιχειρήματα αντί να τον ταυτίζει με ιδέες, συναισθήματα ή πρόσωπα, τελικά ωθεί τα συναισθήματά του στη συνειδητοποίηση. Στο παραδοσιακό μάθημα η τάξη είναι τάξη και η κοινωνία είναι κοινωνία. Όμως οι τοίχοι της σχολικής αίθουσας δεν μπορεί να είναι τα όρια της επικοινωνίας και χρειάζεται η σχολική ομάδα να γίνει κοινωνός των προβλημάτων της τοπικής κοινωνίας, μάρτυρας, παρατηρητής και αναλυτής των κοινωνικών ζητημάτων. Ο εκπαιδευτικός απαιτείται να έχει τη γνώση και την ικανότητα να φέρει όλη την κοινωνία στην τάξη όχι με μια παραδοσιακή «επίσκεψη» αλλά αναλύοντας με κάθε ευκαιρία το σύνολο των αντιφάσεων και συγκρούσεών της.


3. ΟΥΤΕ ΑΥΤΑΡΧΙΣΜΟΣ, ΟΥΤΕ ΑΝΤΙΑΥΤΑΡΧΙΣΜΟΣ!
          Η συζήτηση που αφορά τις σχολικές ποινές συνήθως επικεντρώνεται στη χρησιμότητα ή όχι των κυρώσεων και ποτέ σχεδόν στο τι προκαλεί τις κυρώσεις. Η παραπάνω λογική, ενώ για τους «οπαδούς» των ποινών παραπέμπει στην αυταρχικότητα, για τους «αρνητές» τους, κοντολογίς γι εκείνους που «καταργούν» τις ποινές, κλείνοντας τα μάτια στο πλαίσιο που λιπαίνει το έδαφος των μαθητικών παραπτωμάτων, γρήγορα οδηγείται σε αδιέξοδο και πολλές φορές στην «κάθετη» αναθεώρηση της προηγούμενης στάσης τους. Μια αντίπαλη πρόταση στη λειτουργία του σχολικού ποινολογίου παίρνει υπόψη ότι ο μαθητής δεν έχει ανάγκη ούτε από την αυστηρότητα ούτε από την ανεκτικότητα του εκπαιδευτικού. Αυτό που χρειάζεται είναι η ουσιαστική συμμετοχή του σε μια διαδικασία που θα δρομολογεί τους όρους θέσπισης και τήρησης των κανόνων της σχολικής ζωής που θα εξασφαλίζουν δικαιώματα και καθήκοντα σε όλους.


4. ΟΧΙ ΣΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ!
         Η εξουσία του δασκάλου φανερώνεται με τη βαθμολογία, τον διαχωρισμό και την απροκάλυπτη εκτίμηση. Αυτά είναι τα λεγόμενα «αντικειμενικά μέσα» που έχει ο δάσκαλος στη διάθεσή του ώστε να εκφράσει την εκτίμησή του για την εργασία του παιδιού. Περισσότερο «ύπουλα» όμως είναι τα υποκειμενικά μέσα, που πολλές φορές ο δάσκαλος δεν συγκρατείται να μην χρησιμοποιήσει. Φανερώνονται μέσα στις κρίσεις, τους συλλογισμούς, τις υποτιμητικές μιμήσεις, την ειρωνεία. Φανερώνονται ακόμα μέσα στη λησμονιά, την εγκατάλειψη, την έλλειψη εκτίμησης, την αδιαφορία. Έχει αποδειχθεί ότι όχι δύσκολα μπορεί το υποτιμημένο παιδί να οδηγηθεί στην παθητικότητα, την αδιαφορία ή να περάσει στην αντεπίθεση...


5. ΝΑΙ ΣΤΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ - ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ !
           Η σχολική ζωή έχει συρρικνωθεί, η αλληλεγγύη έχουν «παραχωρήσει» τη θέση τους στον ανταγωνισμό, την αντιπαράθεση, τον ατομικισμό, το φθόνο, τη βαθμοθηρία, την υποτέλεια, την κυριαρχία. Η συλλογική προσπάθεια και ευθύνη, η ομαδικότητα -και μέσα σ΄ αυτήν η ανάπτυξη της ατομικότητας- δίνουν τη θέση τους στην παράλογη διάσπαση και σπατάλη δυνάμεων, σ΄ έναν αδιέξοδο ανταγωνισμό που βρίσκεται σε πλήρη αντίφαση με τις ανάγκες και τις προδιαθέσεις της νέας γενιάς που διψά για διανθρώπινη επαφή, ομαδικότητα και συναδελφικότητα. Ο δάσκαλος μπορεί να υπονομεύει την ανταγωνιστική σχολική ατμόσφαιρα, δημιουργώντας όρους συνεργασίας, επιβραβεύοντας τη συλλογικότητα και την αλληλεγγύη, επιχειρηματολογώντας υπέρ της θέσης, ότι «τα καλύτερα όνειρα στη ζωή μας είναι τα συλλογικά!»


6. ΑΣΕ ΜΕ ΝΑ ΚΑΝΩ ΛΑΘΟΣ !
         Στη διάρκεια της μαθησιακής διαδικασίας, ο μαθητής, αρκετές φορές, είναι υποχρεωμένος να απαντήσει στις ερωτήσεις του εκπαιδευτικού που αφορούν κατά βάση το περιεχόμενο του μαθήματος. Η όχι εύστοχη απάντηση του μαθητή, γίνεται αρκετές φορές αντικείμενο επικρίσεων , γεγονός που προετοιμάζει το έδαφος για «αφοπλισμό» του μαθητή. Αντίθετα μια λειτουργική εκμετάλλευση του λάθους, μια δυναμική κατανόησή του μέσα από την οποία δε νοείται πλέον ως αποτυχία, η αναδόμηση του σωστού μέσα από την ευκαιρία του λάθους μπορεί όχι μόνο να μην απογοητεύσει το μαθητή αλλά και να ανοίξει το σύνθετο δρόμο της μάθησης. Η γνώση είναι και αποτέλεσμα σύγκρουσης του σωστού με το λαθεμένο και ακριβώς το λαθεμένο είναι απαραίτητο για τη διατύπωση του ορθού και του κοινωνικά αναγκαίου.





Δευτέρα 21 Σεπτεμβρίου 2015

Η παιδική ηλικία και το σχολείο στα χρόνια της οικονομικής κρίσης


Αναδημοσίευση από την Αλφαβήτα

Της Μαρίας Νικολακάκη
Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Πελοποννήσου


Η παιδική ηλικία στην Ελλάδα την περίοδο της οικονομικής κρίσης γνωρίζει ιδιαίτερα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά. Μεταξύ αυτών, η άνοδος της παιδικής φτώχειας, από το 23% το 2010 στο 40.5% το 2014 (με στοιχεία της Unicef (2014) είναι τo μεγαλύτερο ποσοστό στις χώρες της Δύσης), η σμίκρυνσή της σε απόλυτους αριθμούς καθώς οι γεννήσεις μειώνονται, καθώς και η ανεπάρκεια των υπαρχόντων θεσμών να συμβάλλουν στη βελτίωση των συμπτωμάτων μιας παρακμής. Τα παιδί και η παιδική ηλικία δεν συμπίπτουν. Παρά τις όποιες αντιστάσεις, παρατηρούμε το τέλος της ανέμελης παιδικής ηλικίας με απρόβλεπτες συνέπειες στην μελλοντική κοινωνία.
Μέσα από την φτωχοποίηση, η οικογένεια αποτελεί πια ένα θεσμό που δεν μπορεί να προσφέρει όσα επιθυμεί ή έχουν ανάγκη τα παιδιά. Αυξάνεται η παραμονή του παιδιού στο σπίτι, αδυνατώντας η οικογένεια να ανταποκριθεί στο προηγούμενο μορφωτικό ρόλο της, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι κοινωνικές και μορφωτικές ανισότητες. Το ότι βάλλονται οι γυναίκες στη κρίση μέσω της αύξησης της ανεργίας και της ανάληψης ευθυνών του συρρικνωμένου χώρου του κράτους πρόνοιας (απλήρωτη εργασία),  και ότι αυξάνει η κακοποίηση γυναικών, αποτελούν νέα ερευνητικά δεδομένα, που οδηγούν στην περαιτέρω υπονόμευση του θεσμού της οικογένειας και της δυνατότητας να συμβάλλει στην υγιή ανατροφή των παιδιών. Η παιδική κακοποίηση επίσης είναι σε δραματική άνοδο ενώ τα αιτήματα προσφυγής στο «Χαμόγελο του Παιδιού» αυξήθηκαν κατά 80%.  
Το σχολείο μέσα στην κρίση
Το σχολείο στην περίοδο της κρίσης λοιδωρείται και υπονομεύεται ενώ οι εκπαιδευτικοί μπαίνουν στο στόχαστρο προετοιμάζοντας το πεδίο για το σχολείο της «επαιτείας».
Οι παιδικοί σταθμοί έγιναν δυσεύρετοι, πάνω από 2000 σχολεία έκλεισαν, ή περιόρισαν τις ώρες και όρους λειτουργίας τους,  οι εκπαιδευτικοί μειώθηκαν κατά 20% περίπου, ο μισθός τους περικόπηκε κατά 45%, ενώ ο φόβος έγινε το μέσο πειθάρχησης στο σχολικό περιβάλλον.
Το κενό που αφήνει το ούτως ή άλλως μικρό κράτος πρόνοιας στη χώρα μας έρχεται να αναπληρωθεί με την φιλανθρωπία που επιδεικνύουν η εκκλησία, οι ολιγάρχες (Νιάρχος, Λάτσης κά.) και διάφορες ΜΚΟ.  
Ταυτόχρονα, το σχολείο εξακολουθεί όλη αυτή την περίοδο να είναι στο έρμαιο των Υπουργών που διαχειρίζονται τη λειτουργία του. Το «ψηφιακό σχολείο» της Άννας Διαμαντοπούλου, το «σχολείο της δημοκρατίας» του Κ. Αρβανιτόπουλου και το «κοινωνικό σχολείο» του Ανδρέα Λοβέρδου είναι οι τρεις μορφές του κυρίαρχου σχολείου, του βιοπολιτικού ελέγχου και της επιβολής του νεοφιλελευθερισμού που γνωρίζει η Ελλάδα στα χρόνια της κρίσης. Η «αντι-μεταρρύθμιση» Μπαλτά, είναι αυτή που δεν έγινε ποτέ, είτε γιατί δεν πρόλαβαν, είτε γιατί δεν επιτράπηκε, αφού αντιμετώπισε σφοδρή αντίδραση ο στοιχειώδης εκδημοκρατισμός του σχολείου από το λοιπό πολιτικό σύστημα.

Αυτές οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες συνοδεύτηκαν από μείωση δαπανών στην εκπαίδευση. Έτσι οι δαπάνες που αφορούν την παιδεία, από 2,74% επί του ΑΕΠ το 2009,  κατρακύλησαν στο 2,47% του ΑΕΠ το 2015. Σε απόλυτους αριθμούς από 7.4 δις δαπάνες το 2009, την τρέχουσα χρονιά έγιναν 4.8 δις, δηλαδή το ποσοστό μείωσης των δαπανών στην εκπαίδευση είναι 35,6%.
Το στοίχημα του σύγχρονου σχολείου μέσα στην κρίση είναι η ενδυνάμωση της παιδαγωγικής, έναντι της διοίκησης, και αφορά την στήριξη του μορφωτικού ρόλου του σχολείου, έναντι του χειραγωγικού. Με άλλα λόγια αυτό στηρίζει τη δυνατότητα να συγκεντρώνονται τα παιδιά σε έναν τόπο δημοκρατίας και ισότητας, όπως θα επιζητούσαν οι  Δελμούζος, Γληνός και η Ιμβριώτη, αλλά και οι Dewey και Freire. Η παιδαγωγική και η πολιτική έτσι συναντιούνται και συμβάλλουν στην κριτική θεώρηση και την αλλαγή του κόσμου.

1. Οικονομική κρίση και παιδική ηλικία: έρευνα σε παιδιά δημοτικού
Εύη Ζευγίτη (2)

Την τελευταία πενταετία ο ελληνικός λαός βιώνει εντονότατα τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, κατά την οποία πολλές οικογένειες ήρθαν και έρχονται αντιμέτωπες με πολλαπλά είδη απωλειών, όπως εργασίας, εισοδήματος, ασφάλειας, κ.α.. Το μέγεθος και η ένταση των αλλαγών στο βιοτικό επίπεδο κάθε οικογένειας γίνονται διαφορετικά αντιληπτά στα παιδιά απ’ ότι στους ενήλικες.
Θέλοντας να διερευνήσουμε την αντίληψη που έχουν τα παιδιά για τον όρο «οικονομική κρίση» καθώς και για την ερμηνεία που δίνουν στον όρο αυτό,  διενεργήθηκε έρευνα  στους μαθητές και μαθήτριες των Ε’ και Στ΄ σχολείων της Αθήνας, που κλήθηκαν να καταθέσουν τις απόψεις τους μέσω γραπτού ερωτηματολογίου τον Απρίλιο του 2015.

Τι είναι αυτό που το λένε «κρίση».
Η έλλειψη των απαραίτητων στο σπίτι καθώς και η δυσκολία πληρωμής των διάφορων πάγιων υποχρεώσεων της οικογένειας φαίνεται πως είναι καθοριστικής σημασίας για τον ορισμό της κρίσης. Τα παιδιά δείχνουν να αντιλαμβάνονται πρακτικά την επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης  για την οικογένειά τους, αφού  50,4% δηλώνει πως τα πάγια έξοδα πληρώνονται πάντα αλλά με δυσκολία και το 5,1% πως είναι αδύνατο να είναι πάντα οι γονείς τους συνεπείς στην έγκαιρη πληρωμή των διάφορων πάγιων υποχρεώσεων.
Όσον αφορά στους ενδοοικογενειακούς καυγάδες σε σχέση με οικονομικούς λόγους, το 51,2% θεωρεί πως δε σχετίζονται με την κρίση, ενώ το 44,2% βλέπει άμεση συσχέτιση.
Συζητήσεις για θέματα που άπτονται της πολιτικής δεν είναι συχνή ούτε με τους γονείς τους ούτε και με τους φίλους τους σε ποσοστά άνω του 75%. Παρόλα αυτά, το 35,04% θεωρεί πως είναι πολύ καλά ενημερωμένο για την πολιτική κατάσταση στη χώρα μας και το 29,9% αρκετά ενημερωμένο.  Στην ερώτηση για τις πηγές της ενημέρωσής τους όσον αφορά στην  πολιτική και στα θέματα της επικαιρότητας, η τηλεόραση είναι η κυριότερη πηγή, αφού αποτελεί το 79,9% του συνολικού αριθμού απαντήσεων.  Παράλληλα, το 65% των παιδιών θεωρεί πως οι πολιτικοί της χώρας δεν ενδιαφέρονται για τα παιδιά και τους νέους, το 71,7% θεωρεί πως ενδιαφέρονται μόνο για τον εαυτό τους και το 65,4% πιστεύει πως κάνουν ό,τι συμφέρει τους πλούσιους και τους ισχυρούς.

Όσον αφορά στις συνέπειες της οικονομικής κρίσης που βιώνουν στην οικογένειά τους, φαίνεται μάλλον πως οι συζητήσεις των γονέων τους και η ενημέρωσή τους από την τηλεόραση έχουν επηρεάσει αρκετά τις μαθήτριες και τους μαθητές μιας και το άγχος και ο φόβος για το μέλλον αποτελούν το 62,2% και το 53,9% αντίστοιχα του συνολικού αριθμού απαντήσεων. Τα παιδιά πιστεύουν ότι μελλοντικά θα δυσκολέψει κι άλλο η κατάσταση και ανησυχούν για πιθανή ανεργία των γονέων τους. Λόγω της οικονομικής κρίσης και στην προσπάθεια των γονέων τους ν’ ανταπεξέλθουν στα νέα οικονομικά δεδομένα περιορίστηκαν σημαντικά οι διακοπές, τα ταξίδια,  οι εκδηλώσεις ψυχαγωγίας και οι εξωσχολικές δραστηριότητες.

2. Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην παιδική ηλικία των παιδιών του Νηπιαγωγείου: έρευνα των απόψεων των νηπιαγωγών.
Παπαχρήστου Ευαγγελή (3)                                                          

Σύμφωνα με έρευνες, τα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού  έχουν ζωτική σημασία για τη σωματική, συναισθηματική, διανοητική και κοινωνική του ανάπτυξη καθώς  και την μετάβαση σε μια  αρχική μορφή υποκειμενικότητας ενώ τα μακροπρόθεσμα κοινωνικά και οικονομικά οφέλη της προσχολικής εκπαίδευσης είναι αναμφισβήτητα.
Στόχος μας ήταν να ανιχνεύσουμε τις απόψεις των εκπαιδευτικών για τα τρέχοντα ζητήματα της εκπαίδευσης αλλά κυρίως να μετρήσουμε το πόσο έχει επηρεαστεί το εκπαιδευτικό τους έργο από την οικονομική κρίση. Η έρευνα διεξήχθη σε νηπιαγωγούς στην Κρήτη (δείγμα 10% του συνολικού πληθυσμού) κατά το σχολικό έτος 2012-13.
Η φτώχεια αποτελεί έναν κρίσιμο παράγοντα για την πλήρη ανάπτυξη των δυνατοτήτων και τη εξασφάλιση της υγείας και ευημερίας των παιδιών –τόσο κατά την παιδική ηλικία, όσο και στα ενήλικα στάδια της ζωής. Σύμφωνα με το 59,1% των ερωτηθέντων, τα παιδιά έρχονται από το σπίτι τους με  προβληματισμούς για θέματα οικονομικά και εργασιακά των γονιών τους  και με την ανάγκη να τα εξωτερικεύσουν.  Κατά συνέπεια, η συμπεριφορά των νηπίων μέσα στην τάξη έχει επηρεαστεί από προβλήματα που έχει φέρει η οικονομική κρίση στις οικογένειες, με ιδιαίτερη έμφαση του φαινομένου στις αγροτικές περιοχές. Πολύ σημαντική συνέπεια είναι η αρνητική αλλαγή που παρατηρείται στον ψυχισμό παιδιών, καθώς η συμπεριφορά των νηπίων μέσα στην τάξη έχει επηρεαστεί από προβλήματα που έχει φέρει η κρίση στην οικογένεια. Αυτό δηλώνει το 56,6% των νηπιαγωγών.
Τι γίνεται όμως με την ψυχολογία των γονέων; Το 82,5% των νηπιαγωγών, η συντριπτική πλειοψηφία δηλαδή, δηλώνει ότι η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει την ψυχολογία των γονέων αλλά και τις οικογενειακές σχέσεις και κατ’επέκταση επηρεάζεται και η ψυχολογία των παιδιών. Το φαινόμενο αυτό είναι πιο έντονο σε αγροτικές περιοχές σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας.
Όσον αφορά την παιδική ηλικία και το πώς επηρεάζεται από την κρίση, οι εκπαιδευτικοί προσχολικής εκπαίδευσης σε ποσοστό 76,3% θεωρούν ότι η παιδική ηλικία βιώνεται διαφορετικά απ ότι στο παρελθόν, και ότι η ολόπλευρη ανάπτυξη των νηπίων επηρεάζεται από την δύσκολη αυτή κατάσταση.  
Απειλείται η ποιότητα της ζωής των παιδιών
Η δεινή οικονομική κρίση που έχει εισβάλει σε όλα τα σπίτια των μέσων οικονομικά και πολιτισμικά οικογενειών, τα οποία αποτελούν εξάλλου και τη συντριπτική πλειοψηφία των συμμετεχόντων στη δημόσια εκπαίδευση και στα δημόσια σχολεία μας, έχει δημιουργήσει ένα πλήθος προβλημάτων στους μαθητές.  Εκτός από τις πρακτικές αλλαγές που η κρίση φέρνει στο βιοτικό επίπεδο πολλών οικογενειών, επηρεάζει ψυχολογικά και τα παιδιά, με πολλούς τρόπους. Είτε μέσω των αλλαγών στον τρόπο ζωής της οικογένειας, είτε μέσω των αλλαγών στην ψυχολογική κατάσταση των γονέων είτε μέσα από τα προβλήματα που βιώνουν καθημερινά στα σχολεία, αφού η οικονομική δυσπραγία των γονέων, η αύξηση της ανεργίας, η ευρύτερη κοινωνική αποδιοργάνωση και οι περικοπές στην παιδεία αντικατοπτρίζονται φανερά πλέον στην καθημερινότητα του σχολείου.


3. «Οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης στην υγεία και το βιοτικό επίπεδο παιδιών σχολικής και προσχολικής ηλικίας: απόψεις των γονέων»
Χρύσα Παπαδέλη  (4)

    Η οικονομική κρίση έχει αρνητικές συνέπειες στην πνευματική, ψυχολογική και σωματική υγεία. Σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο η οικονομική κρίση οδηγεί σε αύξηση ασθενειών και θανάτων ιδιαίτερα στις πιο ευάλωτες ομάδες πληθυσμού όπως είναι τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι.
    Η ερευνητική μας ομάδα μελέτησε την επίδραση της τρέχουσας οικονομικής κρίσης στην ελληνική οικογένεια, καταγράφοντας στάσεις και απόψεις των γονέων που μεγαλώνει παιδιά στην προσχολική ηλικία. Βάλαμε στο κέντρο της έρευνάς μας τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας γιατί είναι ηλικιακή ομάδα που απέκτησε τα πρώτα βιώματα της ζωής της μέσα στην οικονομική κρίση.
    Αφορά ένα δείγμα 769 οικογενειών από Θεσσαλονίκη και Λάρισα και ολοκληρώθηκε την Άνοιξη του 2014. Τα ποσοστά ανεργίας των γονέων έφταναν το 40%. Μείωση εισοδήματος παρουσίασε το 90% του δείγματος, ενώ η διαβίωση έχει πληγεί αρνητικά στο 60-80%. Η επαγγελματική ανασφάλεια αγγίζει το 80%, ενώ στα πάγια έξοδα δε μπορεί να ανταποκριθεί 1/3 ανέργους. Οι περικοπές σε διατροφή, ένδυση και θέρμανση φτάνουν στο 40-60%. Η διασκέδαση και οι διακοπές απουσιάζουν στο 70-80% του δείγματος, όπως και οι εξωσχολικές δραστηριότητες περιορίζονται στο 1/3 των παιδιών και για τους ανέργους μόνο σε δωρεάν προγράμματα. Οι εμβολιασμοί καθυστερούν στο 12-20%, ενώ οι προληπτικές οδοντιατρικές και οφθαλμολογικές εξετάσεις στο 35-50%. Οι γονείς δηλώνουν ότι χάνουν τον έλεγχο με τα παιδιά τους κατά 35-45%, ενώ οι άνεργοι δηλώνουν κατά 75% ότι δεν αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στα παιδιά. Οι 7 στους 10 γονείς αποκλείουν την απόκτηση άλλου παιδιού λόγω οικονομικών προβλημάτων. Οι γονείς κατά 80-90% ισχυρίζονται ότι έχουν αλλάξει προσδοκίες για τα παιδιά τους, και παύουν να ελπίζουν σε ένα καλύτερο μέλλον για αυτά.
Οι ψυχοπιεστικές καταστάσεις στην προσχολική ηλικία όχι μόνο γίνονται αντιληπτές αλλά εκδηλώνονται ως σωματικά συμπτώματα (κεφαλαλγίες, κοιλιακά άλγη, πόνοι στα άκρα). Καταγράφεται 10-15% αύξηση νοσηλείας παιδιών προσχολικής ηλικίας λόγω στρεσογόνων παραγόντων. Έρευνες έχουν δείξει ότι από την ενδομήτριο ζωή το παιδί βιώνει τις συνέπειες από το άγχος των γονέων. Η κατάθλιψη και ο υποσιτισμός της μητέρας έχουν επίδραση στη δομική και λειτουργική ανάπτυξη του εγκεφάλου.


Συμπεράσματα της έρευνας    
Πίσω από τους οικονομικούς δείκτες που δείχνουν αύξηση της ανεργίας και μείωση εισοδημάτων, υπάρχει ο απολυμένος γονιός που δεν θα μπορέσει να θρέψει σωστά τα παιδιά του -περιορίζοντας τα ψώνια σε φθηνούς υδατάνθρακες-, δεν θα μπορέσει να ζεστά¬νει το σπίτι το χειμώνα ούτε να προσφέρει τη χαρά των διακοπών στην οικογένειά του.
Η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός, που μετράει 6.300.000 κατοίκους στη χώρα μας οδηγεί στο «σύνδρομο του αγέλαστου γονιού» που δεν μπορεί να υποστηρίζει υλικά και ψυχολογικά τα παιδιά του, έχοντας ήδη αποδιοργανωθεί ο ίδιος μέσα στο άγχος αν θα του πάρει το σπίτι η τράπεζα ή η εφορία.
Η αλληλεγγύη και η συνεργασία έχει αποτελέσει και φαίνεται να αποτελεί τη μόνη λύση για τη χειμαζόμενη ελληνική κοινωνία. Η δημιουργία νέων μορφών συλλογικότητας σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας και σχολικής κοινότητας μπορεί να δώσει ένα μήνυμα ελπίδας στην ελληνική νεολαία. Ένα δημοκρατικά οργανωμένο σχολείο μπορεί να προετοιμάσει τα παιδιά για μια ενεργητική συμμετοχή στην κοινωνική και παραγωγική δραστηριότητα αφού η μάθηση θεωρείται ως διαδικασία κοινωνικής αλληλεπίδρασης.

-------------------------
 (2)Δασκάλα, Υπ. Διδάκτορας Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
 (3)Νηπιαγωγός, Υπ. Διδάκτορας Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
 (4) Οδοντίατρος, Υπ. Διδάκτορας Πανεπιστημίου Πελοποννήσου



Children

Ταινία κινουμένων σχεδίων για την πίεση που δέχονται οι μαθητές στο σχολείο 
Αναδημοσίευση από το TVXS



Το «Children» μια μικρή ταινία κινουμένων σχεδίων που εξερευνά τη σκοτεινή πλευρά της εκπαίδευσης ρίχνει μια κριτική ματιά στην εμμονή του εκπαιδευτικού συστήματος με την τελειότητα.
Δημιουργήθηκε από τον Ιάπωνα εικονογράφο Okada Takuya, και απεικονίζει έναν γκρίζο κόσμο, μια γκρίζα γειτονιά, ένα γκρίζο σχολείο με γκρι τάξεις. Σε αυτό κάθονται σε σειρές γκρι παιδιά, που ξεχωρίζουν μεταξύ τους από τον αριθμό στη σφραγίδα που βρίσκεται στο κεφάλι τους.
Είναι μια ταινία που προκαλεί τη σκέψη με πολλούς τρόπους, εξετάζοντας τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά ΔΕΝ αντιμετωπίζονται ως άτομα εντός του εκπαιδευτικού συστήματος, και πώς μπαίνουν σε καλούπια, σαν τα πρόβατα.
Μας αναγκάζει, επίσης, να εξετάσουμε την τεράστια πίεση που δέχονται τα παιδιά από τη στιγμή που ξεκινούν το σχολείο, και πόσο βαρετές μπορεί να είναι οι σπουδές τους. Πού χωράει το παιχνίδι με τόση εργασία και μελέτη για τις εξετάσεις; Πώς η πίεση του να πάρουν άριστα, τα επηρεάζει ψυχικά;

Τα γκρίζα παιδιά κάθονται ήσυχα μέρα με τη μέρα, εργάζονται σκληρά για να πάρουν τους καλύτερους βαθμούς, για να κερδίσουν την επιβράβευση του δασκάλου τους. Ένα αγόρι αισθάνεται την πίεση να ξεχειλίζει μέσα του, καθώς περιμένει στην ουρά για να πάρει τα αποτελέσματα από τις εξετάσεις. Εκρήγνυται ως αντίδραση ενάντια στην συνεχή πίεση, εμπνέοντας και τους υπόλοιπους μαθητές να κάνουν το ίδιο.



Σάββατο 19 Σεπτεμβρίου 2015

ΤO ΥΠΑΙΘΡΙΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΤΗ «ΛΟΞΗ ΤΑΞΗ » ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΩΣ / 12 – 18 Οκτωβρίου 2015




                                                                                                       Αναδημοσίευση από το Σκασιαρχείο.

Καλή σχολική χρονιά! Καλό ξεκίνημα με δημοκρατικούς αγώνες, έχοντας στο νου ελευθερία, παιδεία και γλώσσα! Το «Σκασιαρχείο» πάλι μαζί σας. Μετά από δύο αναβολές, για το δημοψήφισμα και τις εκλογές, το υπαίθριο σχολείο της κοινότητας με την ‘Λοξή Τάξη’ ξεκινάει τα «μαθήματα» στο Πεδίο του Άρεως, στο διάστημα 12 – 18 Οκτωβρίου 2015.

Πιο συγκεκριμένα, η Παιδαγωγική Ομάδα «Το Σκασιαρχείο – Πειραματικοί ψηλαφισμοί για ένα σχολείο της κοινότητας» και η Περιφέρεια Αττικής εγκαινιάζουν στο Πεδίο Άρεως το έργο του Ζάφου Ξαγοράρη, Λοξή Τάξη (2015) και μαζί μ’ αυτό αναβιώνουν την παράδοση του υπαίθρου σχολείου, μέσα από την ματιά της αποσχολειοποίησης [deschooling], αλλά και τη ματιά των δύσκολων ιστορικών στιγμών της ελληνικής κρίσης.
Η αναβολή και τις δύο φορές μας ξεπερνούσε, γιατί οι ιστορικές στιγμές μας υποχρέωσαν σε μια εικόνα από το πολιτικό μας μέλλον, να δούμε το αναβληθέν προς έκθεση έργο μέσα από τη γενικότερη αναζήτηση μιας διαλεκτικής ουτοπίας του λαού και της χώρας, αλλά και την δημιουργία δημοκρατικών στιγμών. Είμαστε έτοιμοι/ ες λοιπόν!

Το «Σκασιαρχείο» σε συνεργασία με την Περιφέρεια Αττικής κάνει κάλεσμα για συμμετοχή όλων αυτών των φορέων που θέλουν να εμπλακούν σ’ αυτό το εγχείρημα και στα σχολεία που θέλουν να επισκεφτούν το Πεδίο του Άρεως, μετά κι από την πρόσφατη χρήση του χώρου από τους πρόσφυγες και τα προσφυγόπουλα. Η μέρα της απελευθέρωσης της Αθήνας στις 12 Οκτωβρίου είναι η ημέρα της έναρξης της υπαίθριας διδασκαλίας. Οι δράσεις του προηγούμενου που ετοιμάζει ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης κορυφώνονται αυτή την ημέρα και θα ήταν ευχής έργο να έχουμε και την ομάδα προφορικής ιστορίας της Κυψέλης στο σχολείο μας! Σας περιμένουμε λοιπόν! Φορείς συμμετοχής και συνεργασίας είναι, μεταξύ άλλων, το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού, ο Νόστος, η Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά, το 46ο Γυμνάσιο Αθηνών, ο Σύλλογος Γονέων 36ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών, το 66ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών, το 31ο Νηπιαγωγείο Αθηνών, η «Πυξίδα» από το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, ο Συνήγορος του Παιδιού, η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία, η Τράπεζα Χρόνου Εξαρχείων, η κατάληψη του ‘Green Park’, το Σωματείο ‘Συνεργάζομαι’, η Πολιτιστική Λέσχη της ΟΛΜΕ, ο θεατρικός οργανισμός «Πόρτα» και το Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση. Λογοτέχνες, μουσικοί, εκπαιδευτικοί, αρχιτέκτονες, σκηνοθέτες, εικαστικοί και θεατρολόγοι θα ανταμώσουν σ’ αυτήν την νησίδα στο κέντρο της πόλης της Αθήνας. Σύντομα θα έχουμε την ανακοίνωση του πλήρους προγράμματος, όπου μπορείτε να δηλώσετε και συμμετοχή, είτε συμμετέχοντας με μικρούς και μεγάλους, είτε κάνοντας την δική σας παρουσίαση (skasiarxeio2014@gmail.com).
Οι προσπάθειες για ένα υπαίθριο σχολείο της κοινότητας στο Πεδίο του Άρεως από την Περιφέρεια Αττικής και την Παιδαγωγική Ομάδα «Το Σκασιαρχείο», μαζί και με άλλους φορείς που συμπράττουν σ’ αυτή την πρωτοβουλία, γίνονται επιτέλους πράξη! Η αρχή γίνεται με το έργο του Ζάφου Ξαγοράρη Λοξή Τάξη στο Πεδίο του Άρεως, έργο που σκοπεύει να λειτουργήσει, μεταξύ άλλων, κι ως συμμετοχικός σχεδιασμός για το πώς φανταζόμαστε τον χώρο και την υπαίθρια διδασκαλία. Το έργο του Ζάφου Ξαγοράρη Λοξή Τάξη είναι ένα πεδίο αναστοχασμού με δυνατές πολλές ερμηνείες. Ο ίδιος με το εργαστήρι αφίσας που θα πειραματιστεί θα δώσει νέα πνοή στον προβληματισμό του για το τι μπορεί να σημαίνει μια σχολική τάξη λοξή.
Σ’ αυτή μπορούμε να δούμε από τη μια τους βομβαρδισμούς, εκεί που έχουμε πολεμικές συρράξεις, όπως στη Συρία, το Κομπάνι ή το Λουγκάνσκ, αλλά και την αποσχολειοποίηση [deschooling] και την υπαίθρια διδασκαλία, ως χώρο που επιτελείται η χωρική και η χρονική εμπειρία του υποκειμένου. Μπορούμε να δούμε τους αγώνες που κάναμε ή κάνουμε ακόμα, για ένα σχολείο για τους Τσιάπας, ένα σχολείο για τη Γάζα, ένα σχολείο για το Κομπάνι ή ένα σχολείο για το Λουγκάνσκ.
Μπορούμε ακόμα να δούμε την σχολική αρχιτεκτονική του μεσοπολέμου για τους ημι – υπαίθριους χώρους, όπως για παράδειγμα στο 35ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών ή το σχολείο της Ρόζας Ιμβριώτη, και τα δύο έργα του Νικολάου Μητσάκη.
Σύντομα, να το πούμε κι αυτό, θα έχουμε ένα μεγάλο αφιέρωμα για το σχολείο της Ρόζας Ιμβριώτη στη Καισαριανή, από το περιοδικό «Παιδεία και Κοινωνία» όπου θα τεθούν εκ νέου τέτοια θέματα. Επίσης, μπορούμε να δούμε σ’ αυτό το έργο τόσο τον διεθνισμό των αγώνων μας, όσο και την εγχώρια παραγωγή εκπαιδευτικής πολιτικής από την Περιφέρεια Αττικής, να έχουμε κάποτε και θεσμικά ένα υπαίθριο και θερινό σχολείο στο Πεδίο του Άρεως! Επίσης, μπορούμε να δούμε τη Λοξή Τάξη (2015) ως μια επιτάφια περιφορά στο Πεδίο του Άρεως, όπως είναι η «Τελευταία λέξη του Ρατσισμού» (1992) για τον J. Derrida, μια διαμαρτυρία, ένα ταξίδι, μια κιβωτό ή μια βαλίτσα του πρόσφυγα στο πέλαγος της νεωτρικότητας. Για το «Σκασιαρχείο» ο χώρος θα γίνει πρόγραμμα ενός διαρκούς project για τον πόλεμο και την ειρήνη, από τους πρόσφυγες του 1922 στα Δεκεμβριανά (1944) ή από τον Θερσίτη της «Ιλιάδας» στην εθνική παλιγγενεσία του 1821 και την Λεωφόρο των Ηρώων του Νικολάου Μητσάκη. Ή από τις εκκλησίες και τα περιστέρια, τα σύμβολα της ειρήνης που πετούν, στις αναγνώσεις της αντιπολεμικής λογοτεχνίας κάτω από το γλυπτό του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου. Ο πόλεμος και η ειρήνη μέσα στο Πεδίο του Άρεως είναι τελικά για μας μια καλή αφορμή για κριτική και αντί – οιδιπόδεια παιδαγωγική! Κι αυτό είναι στην πράξη Πειραματικό Σχολείο!
Το Πεδίο του Άρεως επίσης μπορεί να είναι για τα παιδιά η εκ νέου σήμανση της πρόληψης κατά της χρήσης ουσιών, της υγείας, του πολιτισμού και της πολιτειότητας μέσα από την ιστορική αναβίωση αυτού που έμεινε αλύτρωτο στο παρελθόν, του δεύτερου υπαίθριου σχολείου στην Ελλάδα το 1930, ακριβώς μετά την πρώτη απόπειρα το 1916 λίγο πιο κάτω στην Πλατεία Αμερικής, στο Κτήμα Νομικού. Η παρουσία των οργανισμών κατά της χρήσης ουσιών όπως το ΚΕΘΕΑ, το ΟΚΑΝΑ ή το 18 Άνω είναι απαραίτητη! Ή μπορεί να λειτουργήσει ως σήμανση της αειφορίας, ως κόσμος των πουλιών και της φύσης. Ή ως ένα σημείο συνάντησης των εκπαιδευτικών για την κοινωνική οικονομία που αποβλέπουμε να επιστρέψει στα σχολεία μας! Η Λοξή Τάξη (2015) σ’ αυτό τον χώρο μπορεί να σημάνει εκ νέου την ελληνική κρίση, τη σύγχρονη καταστροφή του κεφαλαίου και της εργασίας και την εκζήτηση ενός άλλου κοινωνικού σχηματισμού, μέσα από μια άλλη κριτική, θεσμική και αντί – οιδιπόδεια παιδαγωγική. Μπορεί να σημάνει την ανάδυση του παρελθόντος, με τα επιταγμένα σχολικά κτίρια της γερμανικής κατοχής και της υπαίθριας διδασκαλίας της αντίστασης, το έργο των δασκάλων έξω από τα σχολεία, την Κυβέρνηση του Βουνού και εν γένει την ξεχασμένη και στη σκόνη του χρόνου παιδεία της αντίστασης. Μπορεί όμως και να σημάνει για το παρόν και την πρωτοβουλία της Περιφέρειας Αττικής να αναμετρηθεί εκ νέου με μια βιώσιμη εκπαιδευτική πολιτική για το Πεδίο του Άρεως, μέσα από την επιστροφή της αόρατης παιδικής ηλικίας στην πόλη και μέσα από την απόδοση της κίνησης στην παιδική ηλικία, με ποδήλατα και Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας.


Το έργο τέχνης της ‘Λοξής Τάξης’ μας κάνει ίσως να βλέπουμε αυτό που δεν βλέπουμε: το υπαίθριο σχολείο της κοινότητας στο Πεδίο του Άρεως! Και το θερινό σχολείο του επόμενου καλοκαιριού! Η παρουσία των παιδιών και των ενηλίκων στους δημόσιους χώρους, το βιβλίο, η ορατότητα των παιδιών στην πόλη, η πολιτική συμμετοχή των παιδιών, το τυπογραφείο, η τροφή, τα παιχνίδια αυλής, η σημασία της υπαίθριας διδασκαλίας, η αποσχολειοποίηση [deschooling], η σχέση του παιδιού με τον κόσμο της φύσης, η πρόληψη κατά της χρήσης ουσιών, η κοινωνική οικονομία, η σχολική βιβλιοθήκη, η ειρήνη και ο πόλεμος, η μετανάστευση, η πολιτισμική αντιστάθμιση στις κοινωνικές ανισότητες, οι σχέσεις της αρχιτεκτονικής με την παιδαγωγική, τα ποδήλατα, ο κώδικας οδικής κυκλοφορίας, τα οριζόντια κοινωνικά δίκτυα, καθώς και γενικότερα τα δικαιώματα του παιδιού, είναι η κεντρική ιδέα αυτού του υπαίθριου σχολείου της κοινότητας στο Πεδίο του Άρεως. Αυτό σηματοδοτεί το ανοιχτά προς τα έξω σχολείο. Στο πλαίσιο της αποσχολειοποίησης [deschooling] επίσης έχουμε και τα πρώτα τριάντα και πλέον ανοιχτά προς τα μέσα σχολεία, ως αποτέλεσμα των δράσεων της Ανοιχτής Πόλης, του Δήμου Αθηναίων και της Αντιδημαρχίας του Παιδιού. Όλοι/ ες μαζί για το παιδί!
Τέλη Οκτωβρίου επίσης θα έχουμε μια συνάντηση στον κινηματογράφο «Αλκυονίδα» – με την προβολή της ταινίας του Dannil Losset, «Ο δάσκαλος που άφηνε τα παιδιά να ονειρεύονται» (2006) – όλων των φορέων αυτών που θα υλοποιήσουν εκπαιδευτικά προγράμματα στο χώρο του Πεδίου του Άρεως, με τα Γραφεία Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Πολιτιστικών Θεμάτων της Α΄ Διεύθυνσης Π. Ε. Αθηνών, συμμετοχή και έκθεση του έργου των σχολείων που θα επισκεφτούν τον χώρο και μια σειρά από εκδηλώσεις οι οποίες θα μας οδηγήσουν στο θερινό σχολείο στο Πεδίο του Άρεως, το καλοκαίρι του 2016. Το σχολείο της κοινότητας στο Πεδίο του Άρεως ως προς τα χαρακτηριστικά του θα είναι υπαίθριο όλο τον χρόνο και θα αφορά όλα τα σχολεία που θα το επισκέπτονται, αλλά και θερινό, το οποίο θα αφορά έναν αριθμό παιδιών που μένουν στο κέντρο της Αθήνας το καλοκαίρι.
Επίσης, τέλη Οκτωβρίου θα έχουμε μια μεγάλη εκδήλωση από το Γραφείο Πολιτιστικών Θεμάτων για τον Janusz Korczak [Γιανούς Κόρτσακ] με την προβολή της ταινίας του Αντρέι Βάιντα, «Η Θυσία του Κόρτσακ» (1990) και στρογγυλό τραπέζι με την συμμετοχή του Συνηγόρου του Παιδιού, πάλι στο κινηματογράφο «Αλκυονίδα», κοντά στο Πεδίο του Άρεως. Η «Αλκυονίδα» κι αυτή με τη σειρά της συνεισφέρει σ’ αυτό που ονειρευόμαστε, ένα υπαίθριο σχολείο της κοινότητας στο Πεδίο του Άρεως, προκειμένου μέσα από το σινεμά να έχουμε την ορατότητα της παιδικής ηλικίας στην πόλη. Όπως και όλες οι οργανώσεις γύρω από το Πεδίο του Άρεως, με εξέχουσα την πρωτοβουλία του Δικτύου για τα Δικαιώματα του Παιδιού και την καμπάνια του «Η πόλη είμαστε εμείς» (Απρίλης 2015).
Για περισσότερες πληροφορίες, Χαράλαμπος Μπαλτάς, δάσκαλος στο 35ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών, [babisbaltas@gmail.com]. Δες επίσης, Χαράλαμπος Μπαλτάς, «Πειραματισμός, Παιδαγωγική και Πολιτική: ένα υπαίθριο σχολείο της κοινότητας στο Πεδίο του Άρεως», (περιοδικό Παιδεία και Κοινωνία, τχ. 97, Μάιος 2015, σελ. 5 – 7).



7ο ΔΕΛΤΙΟ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΑΠΥΣΠΕ


του αιρετού Χρήστου Κατσαρού
εκλεγμένου με το ψηφοδέλτιο των ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ

7η ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΑΠΥΣΠΕ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2015

Τη Δευτέρα 7-09-2015 συνεδρίασε το ΑΠΥΣΠΕ Στερεάς Ελλάδας. Συζητήθηκε το παρακάτω θέμα με τα μέλη του σε απαρτία.
Στο θέμα οι αιρετοί συμμετείχαμε κανονικά και οι αποφάσεις πάρθηκαν ομόφωνες
1. Εξέταση αιτήσεων εκπαιδευτικών για χορήγηση άδειας άνευ αποδοχών.
Το συμβούλιο αποφάσισε ομόφωνα να χορηγήσει άδεια άνευ αποδοχών στους εκπαιδευτικούς:
 Π.Α. κλάδου ΠΕ70 του ΠΥΣΠΕ Εύβοιας για εγκατάσταση στο εξωτερικό, για 1 έτος
 Α.Χ. κλάδου ΠΕ70 του ΠΥΣΠΕ Βοιωτίας για ολοκλήρωση σπουδών, για 1 έτος
 Σ.Δ. κλάδου ΠΕ60 του ΠΥΣΠΕ Ευρυτανίας για εγκατάσταση στο εξωτερικό, για 1 έτος
Είμαστε στη διάθεση όλων των συναδέλφων.
URL:http://eikpaideytikoi-en-drasei.blogspot.gr
e-mail: ekpaideytikoiendrasei17@gmail.com

Με συναδελφικούς χαιρετισμούς

Χρήστος Κατσαρός Αιρετός ΑΠΥΣΠΕ Στερεάς Ελλάδας
Τηλ. 6970768870 e-mail: christos_katsaros@hotmail.com
Αναστάσιος Αρβανίτης
Αναπληρωτής Αιρετός ΑΠΥΣΠΕ Στερεάς Ελλάδας
Τηλ. 6974280460

Τετάρτη 16 Σεπτεμβρίου 2015

Καλοπληρωμένοι, τεμπέληδες και υπεράριθμοι οι εκπαιδευτικοί μας; Είναι έτσι;

Προσχέδιο Λοξής τάξης του Ζάφου Ξαγοράρη/Μουσείο Μπενάκη
Αναδημοσίευση από το TVXS
Άρθρο του φυσικού Δημήτρη Τσιριγώτη

«Τεμπέληδες, καλοπληρωμένοι, που δουλεύουν λίγο, που έχουν πολλές διακοπές, που φοβούνται την αξιολόγηση». Αυτές είναι μόνο λίγες από τις κατηγορίες που προσάπτουν όσοι θέλουν να «στριμώξουν» τους Έλληνες εκπαιδευτικούς  του δημοσίου σχολείου. 
Οι Έλληνες εκπαιδευτικοί έχουν λίγες διδακτικές ώρες την εβδομάδα 
Πηγή: Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ευρυδίκη (Eurydice) (Αριθμοί Κλειδιά της Εκπαίδευσης στην Ευρώπη 2009)


1) Ο μέσος αριθμός διδακτικών ωρών την εβδομάδα για τους Έλληνες καθηγητές είναι 20.5 ώρες ενώ ο μέσος όρος όλων των χωρών της Ε.Ε (Ευρωπαϊκής Ένωσης) είναι 18.8 ώρες. 
2) Σε μόλις 5 από τις 25 χώρες της  Ε.Ε (στις οποίες υπάρχουν στοιχεία) οι καθηγητές διδάσκουν περισσότερες ώρες την εβδομάδα από ότι στη χώρα μας. 


Οι Έλληνες εκπαιδευτικοί είναι καλοπληρωμένοι 
Πηγή: Teachers and School Heads Salaries and Allowances in Europe 2013-2014 (European Commission)

1) Ο μέσος βασικός ακαθάριστος ετήσιος μισθός ενός καθηγητή στην Ελλάδα είναι περίπου 13.000 €  όταν ο αντίστοιχος μισθός κατά μέσο όρο για τις χώρες της Ε.Ε είναι περίπου 27.000 € (δηλαδή υπερδιπλάσιος).
2) Ο μηνιαίος καθαρός μισθός ενός νεοδιόριστου Έλληνα εκπαιδευτικού χωρίς παιδιά είναι 670 €. Αν σκεφτούμε ότι οι νέοι διορισμοί, στην συντριπτική τους πλειοψηφία, γίνονται στα πιο απομακρυσμένα σημεία της χώρας, όπου ο νεοδιόριστος εκπαιδευτικός είναι αναγκασμένος  να ζήσει αρκετά χρόνια, καταλαβαίνουμε πόσο δύσκολα είναι τα πράγματα ακόμα και για την απλή επιβίωσή του. 

Ναι αλλά οι Έλληνες εκπαιδευτικοί έχουν μεγάλες διακοπές 
Πηγή: Μελέτη στοιχείων για τους εκπαιδευτικούς και την εκπαίδευση στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και σε άλλες χώρες 2012 (ΚΕΜΕΤΕ - ΟΛΜΕ) 

1) Οι Έλληνες καθηγητές διδάσκουν 36 εβδομάδες τον χρόνο όταν ο μέσος όρος για τις χώρες της Ε.Ε είναι επίσης 36 εβδομάδες τον χρόνο. Εδώ οφείλουμε να πούμε ότι στους αρχικούς πίνακες του ΟΟΣΑ οι εβδομάδες που είχαν δηλωθεί ήταν μόλις 31. Αυτό το στοιχείο χρησιμοποιήθηκε ως αφορμή για να επιβληθεί η γνωστή αύξηση ωραρίου κατά 2 ώρες στους Έλληνες εκπαιδευτικούς το 2013.Όμως το στοιχείο αυτό ήταν ψευδές γιατί δεν συμπεριλάμβανε και τις 5 περίπου εβδομάδες εξετάσεων (προαγωγικές, επαναληπτικές, πανελλήνιες κ.λ.π ) που λαμβάνουν χώρα στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα. Να τονίσουμε εδώ ότι οι άλλες χώρες και θεωρούν τις μέρες των εξετάσεων ως μέρες διδασκαλίας  αλλά και έχουν πολύ λιγότερες μέρες εξετάσεων από το δικό μας σχολείο. 

Οι Έλληνες εκπαιδευτικοί είναι πολλοί σε σχέση με τους μαθητές
Πηγή: Education at a Glance 2014: OECD Indicators

1) Ο μέσος όρος του αριθμού των μαθητών ανά τμήμα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι λίγο μεγαλύτερος (22 μαθητές ανά τμήμα) από μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε (21 μαθητές ανά τμήμα).
2) Πρέπει να σταθούμε αρκετά στην αναλογία εκπαιδευτικών- μαθητών. Τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα είναι του 2012 και όπως διαπιστώνετε περιλαμβάνει μόνο 15 ευρωπαϊκές χώρες. Ουσιαστικά δεν έχουν καταχωρηθεί στοιχεία για τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης. 
Στο 3ο μνημόνιο που ψηφίστηκε πρόσφατα προβλέπεται «Ευθυγράμμιση αριθμού διδακτικών ωρών ανά μέλος προσωπικού και αναλογία μαθητών ανά εκπαιδευτικό, με βέλτιστες πρακτικές ΟΟΣΑ» έως τον Ιούνιο 2018. Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία του 2012 είμαστε ήδη σε ευθυγράμμιση. Όμως σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ που δεν τα έχει επικαιροποιήσει από το 2007, η Ελλάδα είχε τότε μεγάλη αναλογία εκπαιδευτικών - μαθητών (1 εκπαιδευτικός ανά 8,5 μαθητές) ενώ ο μέσος όρος για τις χώρες της Ε.Ε ήταν σαφώς μικρότερος (1 εκπαιδευτικός ανά 12 μαθητές). Σήμερα όμως 8-9 χρόνια μετά τα νούμερα αυτά έχουν αλλάξει δραματικά και σίγουρα δεν ισχύουν, εξαιτίας κυρίως των ελάχιστων διορισμών και των μαζικών αποχωρήσεων.
Επίσης τίθεται και ένα μείζον θέμα εγκυρότητας τέτοιων στατιστικών μελετών που ουσιαστικά για να βρουν την αναλογία εκπαιδευτικών - μαθητών απλά κάνουν μια διαίρεση του συνολικού αριθμού των εκπαιδευτικών με τον συνολικό αριθμό των μαθητών χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εκπαίδευσης της κάθε χώρας. Ειδικά για τη χώρα μας δεν λαμβάνουν υπόψη ότι υπάρχουν πάρα πολλά νησιά και απομακρυσμένα χωριά όπου οι εκπαιδευτικοί είναι πολλές φορές ακόμα και περισσότεροι από τους μαθητές.   
3) Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε το τεράστιο έλλειμμα βοηθών διδασκόντων  και βοηθητικού προσωπικού στα σχολεία της Ελλάδας σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ευρώπης. Συγκεκριμένα, η αναλογία βοηθών διδασκόντων – μαθητών στην Ελλάδα είναι: 1 βοηθός ανά 2.500 μαθητές, ενώ κατά μέσο όρο στις χώρες της Ευρώπης είναι: 1 βοηθός ανά 330 μαθητές.
Επίσης η αναλογία βοηθητικού προσωπικού – μαθητών για την Ελλάδα είναι μόλις: 1 βοηθός ανά 3.300 μαθητές ενώ στην Ευρώπη είναι 1 βοηθός ανά 65 μαθητές.

Συμπερασματικά 
1) Οι Έλληνες εκπαιδευτικοί είναι από τους πιο κακοπληρωμένους εκπαιδευτικούς της Ευρώπης. Μάλιστα αν προσαρμόσουμε τους μισθούς στην πραγματική αγοραστική τους αξία σε κάθε χώρα ξεχωριστά (ppp index by country) τότε οι μισθοί των Ελλήνων εκπαιδευτικών κατρακυλούν στις τελευταίες θέσεις. Τα τελευταία 6 χρόνια έχουν υποστεί τεράστιες μειώσεις στις αποδοχές τους ( ο βασικός μισθός πρωτοδιόριστου έχει μειωθεί κατά 45%). 
2) Οι Έλληνες εκπαιδευτικοί ασκούν τα διδακτικά τους καθήκοντα κατά μέσο όρο 20.5 ώρες την εβδομάδα που αποτελεί τον 6ο μεγαλύτερο χρόνο από τις χώρες της Ε.Ε. Επίσης ο αριθμός των εβδομάδων που διδάσκουν σε ένα έτος είναι ακριβώς ίσος με το μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε (36 εβδομάδες ανά έτος). Οι συνολικές διακοπές τους είναι περίπου 11 εβδομάδες ανά έτος που επίσης ισούται με το μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε. Μάλιστα είναι κατάφωρη αδικία για τους ‘Έλληνες εκπαιδευτικούς να λαμβάνεται υπόψη μόνο ο διδακτικός χρόνος  όσον αφορά την εργασία των εκπαιδευτικών, αφού είναι επιφορτισμένοι και με αρκετές γραφειοκρατικές και διοικητικές εργασίες, σε αντίθεση με την συντριπτική πλειοψηφία των συναδέλφων τους στις άλλες χώρες που η εργασία τους αφορά μόνο τα διδακτικά τους καθήκοντα. Στη χώρα μας οι βοηθοί διδασκόντων, το βοηθητικό προσωπικό και η γραμματειακή υποστήριξη θεωρούνται άσκοπες πολυτέλειες. 
3) Οι Έλληνες εκπαιδευτικοί, όχι απλά δεν είναι υπεράριθμοι σε σχέση με τις ανάγκες αλλά είναι επιβεβλημένο να γίνουν άμεσα και νέοι διορισμοί. Είναι άλλωστε φαιδρό να μιλάμε για υπεραριθμίες όταν κάθε Σεπτέμβριο έχουμε πάνω από 20.000 κενά. Η αναλογία μαθητών - εκπαιδευτικών είναι ένας μη έγκυρος δείκτης (δεν λαμβάνει υπόψη του την ανομοιογενή κατανομή των μαθητών στα διάφορα μέρη της χώρας) που χρησιμοποιείται για να δικαιολογήσει τη συγχώνευση και το κλείσιμο σχολικών μονάδων.
Αντί επιλόγου
Είναι αστείο να κατηγορούν τους Έλληνες εκπαιδευτικούς για τεμπέληδες, υπεράριθμους  και καλοπληρωμένους. Τα στοιχεία είναι αδιάσειστα και δείχνουν τα ακριβώς αντίθετα. Με αυταπάρνηση και βαθιά συναίσθηση του ρόλου τους κρατάνε ακόμα όρθιο το ελληνικό σχολείο παρά την απαξίωση, την αμφισβήτηση και τον πόλεμο που δέχονται. 
Είναι αναμφισβήτητο ότι  πρέπει να αλλάξουν πολλά πράγματα όσον αφορά την εκπαίδευση αλλά και τους εκπαιδευτικούς. Υπάρχει όμως μια βασική προϋπόθεση που αν δεν ικανοποιηθεί δεν μπορεί να γίνει καμία αλλαγή: Απαιτείται από το κράτος να θέλει να επενδύσει στην εκπαίδευση και όχι να τη θεωρεί ως βάρος που θέλει να ελαφρύνει ή να αποτινάξει τελείως από πάνω του. Καμία βελτίωση δεν μπορεί να γίνει χωρίς την αύξηση δαπανών για την παιδεία και χωρίς την παροχή στήριξης και εμπιστοσύνης στους εκπαιδευτικούς. Ζητούμενα στην εκπαίδευση πλέον είναι μόνο τα αυτονόητα.

Δευτέρα 14 Σεπτεμβρίου 2015

Διδάσκω σημαίνει παίρνω την ευθύνη



"... Η βασική αρχή της διδασκαλίας του ήταν ''παίξ' το για να το μάθεις, ζωντάνεψέ το''. Παρά την  πολύχρονη εμπειρία του όμως, παρά τα καλά αποτελέσματα της διδασκαλίας του, είχε πάντα τις αμφιβολίες του. "Πόσο διδάσκεται η τέχνη και με ποιο τρόπο; Μήπως είναι η μέθοδός μου μια προσωπική εμμονή, ένα παιχνίδι ιδιοτελούς αυτοεπιβεβαίωσης; Μήπως κάποιοι τουλάχιστον  από τους μαθητές μου θα τα κατάφερναν καλύτερα με άλλη μέθοδο, άλλους δασκάλους, πορευόμενοι σε άλλους δρόμους διδασκαλίας που αγνοώ;" Καθώς περνούσε με το μικρό αυτοκινητάκι του από την πήχτρα της Πανεπιστημίου για να πάει στη σχολή, γνώριζε πως έπρεπε να ξεχάσει τις αμφιβολίες του, για να μπορέσει να μπει στην τάξη να διδάξει. Γι' αυτό, όταν έφτασε στην Ομόνοια φώναζε δυνατά "διδάσκω σημαίνει παίρνω την ευθύνη"..... 

Απόσπασμα από το βιβλίο του Λάκη Παπαστάθη "Ο δάσκαλος αγαπούσε το βωβό σινεμά", εκδόσεις Πόλις, Αθήνα 2014.

Συνάδελφοι και συναδέλφισσες, 
μέσα σε χαλεπούς καιρούς, ας μην ξεχνάμε ότι "διδάσκω σημαίνει παίρνω την ευθύνη"  σε θέματα μεθοδολογίας, τρόπου συμπεριφοράς, ενδυνάμωσης των αδυνάτων, αποδοχής όλων των παιδιών... Ακόμα και σε ό, τι μπορούμε σε θέματα αναλυτικού προγράμματος και ύλης.
Καλή σχολική χρονιά, με κουράγιο και θετική διάθεση!
Καλαθέρη Μαγδαληνή
Δασκάλα στο 7ο Δημοτικό Χαλκίδας και μέλος του Τελευταίου Θρανίου

Τα πιο παράξενα σχολεία του κόσμου

Αναδημοσίευση από την ipaideia.

Το σχολείο χωρίς κανόνες και άλλα παράξενα του μαθητικού κόσμου.
Σχολικές αίθουσες και διδασκαλία μακριά από τη δική μας πραγματικότητα.
Το ξεκίνημα του Σεπτεμβρίου αποτελεί για τους περισσότερους μαθητές μια μάλλον δυσάρεστη περίοδος: οι καλοκαιρινές πλησιάζουν στο τέλος τους, η επιστροφή στα θρανία και το πρωινό ξύπνημα στριφογυρνά ολοένα και περισσότερο στο μυαλό τους, οι απαραίτητες ετοιμασίες ξεκινούν για τη βαρετή καθημερινότητα στη σχολική αίθουσα.
Ναι, σίγουρα η εκπαίδευση είναι ζωτικής σημασίας, αλλά δεν θα είχε περισσότερο πλάκα αν υπήρχε ένα σχολείο όπου θα μπορούσαν οι μαθητές να κάνουν ό,τι θέλουν; Και όμως, υπάρχει!
Υπάρχουν πολλά ακόμη περίεργα και ασυνήθιστα σχολεία ανά τον κόσμο… Σχολικές αίθουσες σε σπηλιές, αποβάθρες τρένων και βάρκες, σχολεία χτισμένα εξ ολοκλήρου κάτω από τη γη, hi-tech χώροι διδασκαλίας, σχολεία φιλικά προς τους ομοφυλόφιλους ή αποκλειστικά για… μάγους.
Ας ρίξουμε μια ματιά στα παράξενα αυτά σχολεία του κόσμου…

Μάθημα σε βάρκες
Μπορεί σε εμάς να μοιάζει διασκεδαστικό, η ιδέα για τα σχολεία αυτά όμως προέκυψε από μια δυσάρεστη πραγματικότητα: Δύο περίπου φορές το χρόνο, το Μπαγκλαντές πλήττεται από πλημμύρες, με αποτέλεσμα εκατομμύρια άνθρωποι να μην έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό, ηλεκτρικό ρεύμα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης. Είναι επίσης εξαιρετικά δύσκολο για τα παιδιά να παρακολουθούν τα μαθήματά τους και για τα ίδια τα σχολεία να παραμένουν ανοιχτά.
sxol1
Προκειμένου να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις, η μη κυβερνητική οργάνωση Shidhulai Swanirvar Sangstha είχε την ιδέα να κατασκευάσει κατοικίες, κέντρα υγείας και σχολεία που… επιπλέουν. Η οργάνωση λειτουργεί περίπου 100 σχολεία, καθένα από τα οποία αξιοποιεί την ηλιακή ενέργεια για να έχει ρεύμα, διαθέτει πρόσβαση στο ίντερνετ καθώς και μια μικρή βιβλιοθήκη.
Τα σχολεία αυτά είναι ταυτόχρονα και… σχολικά. Παραλαμβάνουν τους μαθητές τους από αποβάθρες και σταθμούς τις όχθες των ποταμών και στη συνέχεια «δένουν» κάπου για να ξεκινήσει το μάθημα. Όταν τελειώσουν τα μαθήματα, τα σχολεία-βάρκες επιστρέφουν τους μαθητές στα σπίτια τους και παραλαμβάνουν την επόμενη ομάδα.
Υπολογίζεται πως περίπου 70.000 μαθητές έχουν επωφεληθεί από το πρωτότυπο σύστημα, το οποίο άρχισε να λειτουργεί το 2002.

Το σχολείο σπηλιά
Το δημοτικό σχολείο Dongzhong στεγαζόταν μέσα σε μια σπηλιά στο χωριό Miao της επαρχίας Guizhou της Κίνας. Η ίδια η λέξη Dongzhong σημαίνει «σε σπηλιά». H Guizhou είναι μια από τις φτωχότερες επαρχίες της Κίνας και λαμβάνει ελάχιστη κρατική στήριξη. Αντί να χτίσουν ένα σχολικό κτίριο για τις ανάγκες των μαθητών, οι κάτοικοί της αποφάσισαν το 1984 να ξεκινήσουν να λειτουργούν το σχολείο σπηλιά με 8 δασκάλους και 186 μαθητές.
sxol3
Ορισμένοι από τους μαθητές έπρεπε να ταξιδεύουν ακόμη και 6 ώρες από και προς το σχολείο προκειμένου να λάβουν την εκπαίδευσή τους. Περισσότερο από δύο δεκαετίες μετά την έναρξη της λειτουργίας του, οι κινεζικές αρχές αποφάσισαν να βάλουν λουκέτο στο σχολείο. Σύμφωνα με εκπρόσωπο της κυβέρνησης, η κίνηση ήταν απαραίτητη διότι η Κίνα δεν ήταν μια «κοινωνία ανθρώπων των σπηλαίων».

Ένα σχολείο καταφύγιο του Ψυχρού Πολέμου
sxol4
Στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, ήταν πολλοί οι πολίτες των ΗΠΑ που θεωρούσαν πιθανή μια πυρηνική επίθεση από τη Σοβιετική Ένωση. Για τον λόγο αυτό, οι κάτοικοι της πόλης Αρτέσια στο Νέο Μεξικό αποφάσισαν να χτίσουν ένα υπόγειο σχολείο που θα λειτουργούσε παράλληλα ως καταφύγιο σε περίπτωση σύρραξης μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων. Η αυλή του σχολείου χτίστηκε πάνω από τις υπόγειες, χωρίς παράθυρα, σχολικές αίθουσες.
sxol5
Το Abo Elementary School λειτούργησε μέχρι το 1995, όταν και έκλεισε λόγω αυξημένου κόστους συντήρησης. Ένα νέο σχολείο χτίστηκε πάνω από τη γη, ακριβώς δίπλα στο παλιό για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των κατοίκων και το Abo μετατράπηκε σε χώρο αποθήκευσης.

Εκπαίδευση από το μέλλον
Το Σχολείο του Μέλλοντος στη Φιλαδέλφεια (Philadelphia School of the Future) άνοιξε τις πόρτες του στους πρώτους του μαθητές το 2006. Τα βιβλία δεν είναι απαραίτητα και τη θέση τους παίρνουν οι υπολογιστές, ενώ οι καθηγητές δουλεύουν σε «έξυπνους» πίνακες.
sxol8
Παρά τις αρχικές δυσκολίες που αντιμετώπισε λόγω της δυσκολίας μαθητών και καθηγητών να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, σήμερα αποτελεί μια μεγάλη επιτυχία. Οι αιτήσεις από υποψήφιους έχουν αυξηθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια (οι μαθητές γίνονται δεκτοί με κλήρωση) και οι υψηλοί βαθμοί αποτυπώνουν την επιτυχία του εγχειρήματος. Οι απόφοιτοι καταγράφουν επίσης μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας στην αγορά εργασίας.

Χωρίς κανόνες ή… κάπως έτσι
Το Ελεύθερο Σχολείο του Μπρούκλιν (Brooklyn Free School) είναι ακριβώς αυτό που λέει και το όνομά του… ένα ελεύθερο σχολείο. Οι μαθητές είναι εκείνοι που φτιάχνουν τους κανόνες. Το σχολείο είναι διαιρεμένο σε δύο τμήματα: ένα για μαθητές ηλικίας 4-11 ετών και ένα για μαθητές 11-18 ετών. Δεν υπάρχει διδακτέα ύλη και αν οι μαθητές δεν θέλουν να πάνε στο μάθημα, δεν πάνε! Αν θέλουν μπορούν να μελετήσουν μόνοι τους, να παίξουν ή να κάνουν μια βόλτα.
Στο σχολείο αυτό δεν υπάρχουν διαγωνίσματα, μαθήματα για το σπίτι ούτε καν βαθμοί. Αν ένας μαθητής το επιθυμεί, μπορεί να συγκαλέσει σύσκεψη με άλλους μαθητές και καθηγητές, οι οποίοι λειτουργούν απλώς ως συντονιστές εντός της σχολικής αίθουσας.
sxol11
Πολλοί είναι εκείνοι που βλέπουν το Brooklyn Free School ως πρότυπο για την ανεξάρτητη, δημοκρατική εκπαίδευση, το οποίο μπορεί να βοηθήσει ιδιαιτέρως μαθητές που δυσκολεύονται να προσαρμοστούν σε ένα τυπικό σχολείο. Είναι όμως και ένα μοντέλο που έχει δεχτεί έντονη κριτική, σύμφωνα με την οποία το συγκεκριμένα περιβάλλον αδυνατεί να προετοιμάσει τους νέους για τον πραγματικό κόσμο.
Ένα άλλο επιχείρημα είναι πως μαθητές με πιο ισχνά οικονομικά μέσα, που δεν μπορούν να πληρώσουν για κατ’ οίκον διδασκαλία, στερούνται βασικών γνώσεων που θα έπρεπε να λαμβάνουν στα σχολικά τους χρόνια.

Μάθημα σε αποβάθρα τρένου
Κάθε μέρα η Inderjit Khurana έπαιρνε το τρένο για να πάει στη δουλειά της και συναντούσε παιδιά που, αντί να βρίσκονται στο σχολείο, ζητιάνευαν. Δασκάλα η ίδια, γνώριζε πως δεν υπήρχε κανένα μέλλον για αυτά αν δεν λάμβαναν την απαραίτητη εκπαίδευση. Ήξερε όμως και ότι δεν μπορούσε να τα αναγκάσει να πάνε σχολείο, γι’ αυτό αποφάσισε να φέρει το σχολείο σε αυτά.
sxol12
Το 1985 ξεκίνησε ένα πρόγραμμα διδασκαλίας στις αποβάθρες των τρένων. Δημιούργησε επίσης την οργάνωση Ruchika School Social Service Organization για να μετατρέψει τις αποβάθρες σε… αίθουσες διδασκαλίας. Το πρόγραμμα ξεκίνησε αρχικά με ένα μόνο σχολείο. Σήμερα όμως περισσότεροι από 4.000 μαθητές εκπαιδεύονται μέσω αυτού.
Το πρόγραμμα δεν απευθύνεται μόνο στα παιδιά των δρόμων αλλά και σε παιδιά φτωχών οικογενειών, οι οποίες με τη σειρά τους λαμβάνουν βοήθεια από την οργάνωση, όπως φάρμακα και τρόφιμα, προκειμένου τα παιδιά να μπορούν να συνεχίζουν τις σπουδές τους.

Νηπιαγωγεία στο Δάσος
sxol10
Νηπιαγωγεία χωρίς τοίχους και ταβάνι. Μικρά παιδιά προσχολικής ηλικίας εκπαιδεύονται να παίζουν, να εξερευνούν και να μαθαίνουν στη φύση ακόμη και με τσουχτερό κρύο. Η ιδέα έγινε ιδιαιτέρως δημοφιλής στη Γερμανία. Μετά από μια επίσκεψή του σε ένα από τα πρωτότυπα αυτά νηπιαγωγεία δύο περίπου χρόνια πριν, το περιοδικό Spiegel έγραφε: Τα παιδιά κάθονταν σε κύκλο, τραγουδούσαν και έπαιζαν, όπως συμβαίνει σε κάθε νηπιαγωγείο.
Μόνο που εκεί κάθονταν σε κορμούς δέντρων γύρω από τη φωτιά. Κάθε πρωί – ό,τι καιρό και αν κάνει – 21 παιδιά καταφθάνουν στο νηπιαγωγείο αυτό βόρεια του Βερολίνου, ένα από τα περισσότερα από 1.500 νηπιαγωγεία του Δάσους που λειτουργούν στη Γερμανία.